Khủng hoảng nghiện Opioid

Trong hơn một năm qua, một loạt vụ kiện diễn ra trên khắp nước Mỹ với cáo buộc các hãng dược phẩm nước này đã tiến hành những chiến dịch tiếp thị quảng bá sản phẩm hạ thấp khả năng gây nghiện của nhóm thuốc giảm đau Opioid, nhóm thuốc kê theo đơn, vốn có thành phần hóa học như heroin. Các cáo buộc cho rằng, “vấn nạn” Opioid chính là “sản phẩm” được tạo ra bởi “kế hoạch gian lận” của các hãng dược Purdue Pharma, Mallinckrodt Pharmaceuticals và Endo Pharmaceuticals nhằm “đánh lừa các bác sĩ và công chúng về sự cần thiết cũng như tính chất gây nghiện của các loại thuốc có chứa Opioid”. Các hãng dược đã bỏ hàng triệu đô-la vào hoạt động quảng cáo và tung ra lực lượng bán hàng hùng hậu. Hệ quả là các sản phẩm thuốc này được bán rộng rãi dẫn tới tình trạng lạm dụng trong người dân.

Một loại thuốc thuộc nhóm Opioid. Ảnh: Getty Images

Sự nguy hiểm của nhóm thuốc Opioid là khiến người sử dụng bị nghiện như nghiện ma túy. Sau khi sử dụng loại thuốc này để giảm đau, phần lớn người bệnh đã mắc chứng nghiện. Các bác sĩ tại Mỹ đã ngừng kê đơn thuốc Opioid sau điều trị cho bệnh nhân nhưng rất nhiều người đã bị nghiện và chuyển sang sử dụng heroin có giá thành rẻ hơn. Mới đây, Bộ Tư pháp Mỹ công bố quy định, nếu một bác sĩ kê thuốc giảm đau gây nghiện vì mục tiêu kiếm lời, hay một dược sĩ để thuốc lọt ra ngoài một cách gian lận, họ sẽ bị truy tố. Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions cũng đã bổ nhiệm 12 công tố viên, có trách nhiệm điều tra về các gian lận trong ngành y và đưa những người vi phạm ra tòa án.

Oklahoma là một trong những bang của Mỹ đang theo đuổi vụ kiện chống lại các hãng dược đã gian lận góp phần gây ra vấn nạn nghiện ma túy hiện nay. Tổng chưởng lý tiểu bang Oklahoma Mike Hunter cáo buộc các hãng dược đã câu kết với bên thứ ba để thúc đẩy, tiếp thị và bán các loại thuốc Opioid tại tiểu bang, đồng thời tiến hành chiến dịch tiếp thị gian lận trong hàng chục năm qua để bán hàng từ chính sự đau đớn của hàng nghìn người dân Oklahoma. Trước tiểu bang này, các bang Mississippi, Ohio và Missouri cũng đã khởi kiện các hãng dược. Thành phố Chicago, các hạt ở New York, California và West Virginia cũng đều có các hành động pháp lý nhằm vào các hãng dược bị cáo buộc gian lận. Ông Michael P.Canty, một luật sư tại New York cho biết, đã có các cuộc thảo luận với các tổng chưởng lý về việc mô tả vấn nạn nghiện ma túy do sử dụng Opioid như một “đại dịch quốc gia”.

Tổng chưởng lý bang Ohio Mike DeWine cho biết, lẽ ra, các loại thuốc thường chỉ dùng điều trị những cơn đau cấp tính hoặc trong thời gian ngắn thì suốt hai thập kỷ qua, các bác sĩ lại kê đơn để chữa các bệnh đau mãn tính kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm trời. Theo ông, chính các hãng dược đã thúc đẩy sự thay đổi đó thông qua việc chi hàng triệu đô-la cho các hoạt động quảng bá và những tài liệu giảm nhẹ nguy cơ của Opioid trong khi thổi phồng lợi ích của việc sử dụng chúng cho các chứng đau mãn tính. Các hãng này đã tài trợ cho các bác sĩ giỏi, các hiệp hội y tế và các nhóm vận động bệnh nhân để họ ủng hộ việc sử dụng các nhóm thuốc Opioid. Riêng năm 2012, mỗi người dân ở Ohio, bao gồm cả trẻ con, được kê các đơn thuốc Opioid tương đương 68 viên một năm.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh ở Atlanta, vào năm 2015, hơn 25.000 người ở Mỹ đã tử vong sau khi dùng quá liều các nhóm thuốc Opioid như fentanyl, oxycodone và hydrocodone, nhiều gấp hai lần so với thập kỷ trước đó. Năm 2015 cũng là năm ghi nhận số ca tử vong cao nhất trong lịch sử nước Mỹ do sử dụng ma túy quá liều. Theo thống kê, kể từ năm 2000, hơn 300.000 người đã thiệt mạng do nghiện thuốc giảm đau Opioid.

Trước thực trạng đó, các chuyên gia y khoa khuyến cáo việc kê đơn thuốc giảm đau Opioid cần phải thận trọng và chỉ sử dụng cắt cơn đau đối với các bệnh nan y như ung thư giai đoạn cuối.

Thuốc có nguồn gốc từ thuốc phiện hoặc thuốc phiện tổng hợp, hiện nay được cho là giết chết nhiều người Mỹ hơn các vụ sát nhân và sắp được coi như là nguyên nhân gây tử vong giống như tai nạn giao thông. Theo thống kê, các bang có số người sử dụng thuốc Opioid quá liều cao nhất là Ohio, Kentucky, New Hampshire và West Virginia.

Phát biểu tại bang New Jersey mới đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng bày tỏ quan ngại trước thực trạng nghiện thuốc giảm đau Opioid hiện nay, coi đó là “một vấn nạn chưa từng thấy”. Tiến sĩ Andrew Kolodny, bác sĩ nội khoa, đồng giám đốc nghiên cứu về thuốc giảm đau Opioid thuộc Đại học Brandeis, cho rằng, nước Mỹ đang trong thời kỳ khủng hoảng nghiện Opioid và quá nhiều trường hợp tử vong vì sử dụng thuốc quá liều.

MAI NGUYÊN