Kiểm soát an toàn thực phẩm học đường: Vẫn còn lỏng lẻo
Vừa qua, thông tin về các vụ việc học sinh bị ngộ độc thực phẩm đã khiến dư luận thấy lo lắng, hoang mang… Theo TS. BS Trương Hồng Sơn- Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, hiện nay ở thành phố, học sinh ở trường từ 8h sáng đến khoảng 4h chiều, đồng nghĩa với thời gian ăn của trẻ đa phần tại môi trường học đường. Vấn đề đặt ra là cần quan tâm hơn nữa về sự đa dạng thực phẩm, nguồn gốc thực phẩm, đặc biệt là sự kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP).
Bữa ăn học đường cần được quan tâm nhiều hơn.
Liên tiếp các vụ nhập viện
Theo thống kê mới nhất, những ngày qua có tổng cộng có hơn 200 trẻ tại trường Mầm non Xuân Nộn (huyện Đông Anh, Hà Nội) nghi bị ngộ độc thực phẩm phải nhập viện điều trị. Trước đó, vào ngày 14/11, tại bếp ăn tập thể Trường Mầm non Xuân Nộn đã tổ chức nấu ăn cho 796 suất ăn trưa và bữa phụ lúc 14h chiều cùng ngày.
Thực đơn bữa trưa gồm: xúc xích, bò sốt vang, xôi lệ phố, cơm rang Dương Châu, rau củ thập cẩm luộc, nước cam...; bữa phụ chiều bao gồm sữa chua, bánh ngọt. Sau đó, từ chiều ngày 14, đã có 3 giáo viên và gần 200 học sinh phải nhập BV đa khoa Đông Anh và BV Bắc Thăng Long với các biểu hiện đau bụng, nôn, đi ngoài, đau đầu và sốt.
Sở Y tế Hà Nội đã xác định nguyên nhân sơ bộ là nhiễm khuẩn tiêu hóa do ngộ độc thực phẩm. Ông Trần Ngọc Tụ- Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội cho biết: Cơ quan chuyên môn đã “khoanh vùng” 2 bữa trưa ngày 14/11 và 15/11 tại trường để lấy mẫu kiểm nghiệm, làm rõ. Nguyên nhân gây ngộ độc rất có thể do thực phẩm bị nhiễm vi sinh vật.
Đây không phải lần đầu tiên trong năm học 2018- 2019 xảy ra những vụ ngộ độc thực phẩm trong môi trường học đường. Đơn cử như ngày 3/10, tại Trường Tiểu học Bán trú Xín Cái (huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) cũng đã có hơn 170 em học sinh bị đau bụng, buồn nôn, đi ngoài... phải đưa đi bệnh viện sau khi ăn bữa sáng do nhà trường tổ chức. Bữa ăn sáng gồm có xôi và thịt băm.
Tiếp đó ngày 5/10, tại Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng (TP. Ninh Bình) xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm ruốc gà làm 352 trẻ mắc/926 học sinh (chủ yếu lớp 1 và lớp 2) mắc phải với biểu hiện đau bụng, buồn nôn, nôn nghi do độc tố vi khuẩn… Còn rất nhiều vụ việc khác xảy ra từ các bếp ăn trường học lâu nay, đang đặt ra băn khoăn về trách nhiệm của người đứng đầu nhà trường trong việc kiểm soát ATTP trong môi trường học đường; đặt ra câu hỏi về việc có hay không sự buông lỏng giám sát thực phẩm học đường.
Phụ huynh khó giám sát
Liên quan đến dinh dưỡng bữa ăn học đường hiện nay, TS.BS Trương Hồng Sơn nhận định: Mặc dù đã có nhiều cải thiện về dinh dưỡng học đường, các trường có bữa ăn bán trú đã cao lên, khẩu phần ăn cũng được cải thiện trong thời gian qua nhưng vấn đề dinh dưỡng học đường vẫn chưa đạt được như mong muốn. Theo quan sát, nhiều trường chưa chú trọng vấn đề ATTP học đường. Chẳng hạn quy trình một chiều để đảm bảo vệ sinh, việc lưu mẫu làm thế nào. Nhiều vụ ngộ độc đã xảy ra nhưng khi kiểm tra mẫu lưu thì không có.
“Hiện nay ở thành phố, học sinh ở trường từ 8h sáng đến khoảng 4h chiều. Như vậy thời gian ăn của trẻ rất nhiều ở trường. Và mục tiêu đặt ra, khoảng 55-60% khẩu phần ăn của trẻ là ở trường. Vấn đề đặt ra, sẽ có một số điểm yếu về dinh dưỡng học đường cần quan tâm, đó là sự đa dạng về thực phẩm, nguồn gốc thực phẩm, sự kiểm soát thực phẩm cũng chưa có”- TS Sơn nhấn mạnh.
Cũng theo TS.BS Trương Hồng Sơn, trong khi sự đóng góp của cha mẹ còn thấp để phần lớn học sinh được đến trường nên tạo ra cái khó cho nhà trường bởi chế độ thấp như thế, làm sao xây dựng được bữa ăn đầy đủ và phong phú cho các con. Do đó vấn đề dinh dưỡng học đường cần được đầu tư hơn và có chuyên gia để với khoản tiền như vậy, có những bữa ăn đủ chất dinh dưỡng và cung cấp đủ vi chất, đảm bảo từ khâu cung cấp đến chế biến thực phẩm.
Theo phản ánh của nhiều phụ huynh, hiện việc giám sát bữa ăn học đường của trẻ ra sao, gần như phụ huynh không nắm được. Thậm chí, phải có lý do rất đột xuất như đón con về buổi trưa thì phụ huynh mới có thể được mục sở thị bữa ăn của các con ở trường. Những buổi kiểm tra bữa ăn học đường có thành phần là phụ huynh được tham dự, hoặc để truyền thông ghi hình, thường được nhà trường bố trí, chuẩn bị trước. Như vậy việc kiểm tra, giám sát bữa ăn học đường hiện nay vẫn mang tính hình thức, thiếu khách quan. Trong khi vấn đề đặt ra ở đây là giám sát nguồn thực phẩm đầu vào, giám sát đơn vị cung cấp thực phẩm có đảm bảo an toàn hay không, có đạt tiêu chuẩn như cam kết với nhà trường và gia đình học sinh hay không.
Điều đáng nói là việc nuôi bán trú ở các trường, hiện đang chỉ phục vụ nhu cầu tự nguyện của phụ huynh nên chưa có sự đầu tư chuyên nghiệp, thiếu cán bộ có chuyên môn.
Theo TS Cao Văn Trung- Cục ATTP (Bộ Y tế): Số vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại trường học chỉ chiếm khoảng 3,7% tổng số các vụ ngộ độc thực phẩm trung bình hàng năm. Tuy nhiên, ở các vụ ngộ độc tại trường học, số trẻ bị mắc khá đông, hơn nữa, các em còn nhỏ, sức đề kháng yếu, nếu bị ngộ độc sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, hậu quả gây ra đặc biệt nghiêm trọng, nên đã gây lo lắng, bức xúc cho nhiều người.
Trước thực trạng nói trên, theo TS.BS Trương Hồng Sơn, các nhà trường đặc biệt là khối công lập, có áp dụng quy định chặt chẽ về bữa ăn học đường hay không, còn phụ thuộc vào chất lượng của mỗi nhà trường. ATTP môi trường học đường không được quan tâm và gây ra ngộ độc thực phẩm sẽ ảnh hưởng vô cùng lớn đến trẻ em sau này. Vì vậy, rất cần sự chủ động quan tâm hơn từ chính phụ huynh đến chế độ dinh dưỡng của trẻ em.
* Theo ông Trần Văn Châu - Trưởng phòng công tác thanh tra Cục ATTP- Bộ Y tế: những trường học có hàng ngàn học sinh, mỗi ngày cung cấp vài ngàn suất ăn trưa (chưa tính bữa phụ) thì dễ xảy ra ngộ độc thực phẩm kể cả cấp tính và mạn tính (trường hợp thực phẩm tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật). Do đó, Cục đang tiếp nhận thông tin 24/24 giờ hằng ngày tại các đường dây nóng số 0243.2321556 và 0911811556. Phụ huynh có thông tin thực phẩm bẩn, hãy gọi tới đường dây nóng. Cục sẽ thanh tra đột xuất ngay và có thể sẽ đến trực tiếp tại trường để kiểm tra mà không thông qua địa phương.
