Kiến nghị xóa bỏ Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài: Cần chấm dứt một trạm thu phí không hợp lý

Đường một đằng, trạm một nẻo

Bộ GTVT cho biết đã nhận được kiến nghị của cử tri TP Hà Nội do Ban Dân nguyện chuyển đến, nội dung: "Cử tri tiếp tục đề nghị Bộ GTVT cho bỏ trạm thu phí trên tuyến đường Võ Văn Kiệt mới".

Trước kiến nghị của cử tri Hà Nội, Bộ GTVT cho biết trước khi triển khai dự án BOT đầu tư xây dựng QL2, đoạn tránh TP Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài do Cục Đường bộ Việt Nam (nay là Tổng cục Đường bộ Việt Nam) tổ chức quản lý, thu phí, nộp ngân sách Nhà nước. Nhà đầu tư là Cty CP VIETRACIMEX 8 đã đề xuất Thủ tướng cho phép sử dụng Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài để hoàn vốn cho dự án BOT QL 2, đoạn tránh TP Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), và được chấp thuận cho thu hoàn vốn từ đầu năm 2011. Sau khi Quỹ bảo trì đường bộ đi vào hoạt động, đầu năm 2013, các dự án sử dụng ngân sách Nhà nước được xóa bỏ, song các trạm thu phí hoàn vốn cho các dự án BOT vẫn được tiếp tục thu phí.

Năm 2013, trên cơ sở ý kiến của cử tri và UBND TP Hà Nội, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng đề xuất xử lý bất cập tại trạm thu phí này theo hướng ghép với trạm thu phí của dự án BOT QL 2, đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên, hoặc Nhà nước bố trí vốn mua lại bằng ngân sách. ... Bộ GTVT cho rằng, việc xử lý tồn tại, bất cập tại Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài cần phải được thực hiện trên nguyên tắc đảm bảo hài hòa lợi ích và tôn trọng quyền, nghĩa vụ của các bên theo hợp đồng đã ký kết. Hiện nay, trên tuyến QL 2 đang triển khai đồng thời 2 dự án BOT (dự án BOT QL 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên và dự án QL 2 đoạn tránh TP Vĩnh Yên), trong đó, dự án BOT QL 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên đang trong giai đoạn chuẩn bị kết thúc thời gian thu phí hoàn vốn.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT đã giao Tổng cục Đường bộ tích cực đàm phán với các nhà đầu tư của 2 dự án nêu trên để đề xuất giải pháp xử lý tồn tại, bất cập tại trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài, đồng thời với việc dừng thu phí hoàn vốn tại dự án BOT QL2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên, báo cáo Thủ tướng xem xét chấp thuận.

Trong trả lời trên, ngoài việc viện ra các văn bản từ trước, rõ ràng Bộ GTVT không có quan điểm riêng, không có câu trả lời cụ thể về việc VIETRACIMEX 8 đã hoàn đủ vốn hay chưa, doanh thu cụ thể trong thời gian qua của đơn vị này ra sao.

Cử tri Hà Nội nhiều lần lên tiếng cần chấm dứt Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài. Ảnh: G.B

Vì sao vẫn kéo dài một trạm thu phí không hợp lý?

Tháng 4-2010, sau khi Bộ GTVT cho phép khôi phục trạm thu phí Vĩnh Thanh (trạm phụ của trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài), Sở GTVT Hà Nội đã có văn bản báo cáo UBND TP Hà Nội bày tỏ quan điểm không nên khôi phục ba trạm thu phí ở khu vực Bắc Thăng Long - Nội Bài. Bên cạnh đó việc tổ chức thu phí tại các trạm thu phí trên gây ùn tắc, mất trật tự ATGT và trật tự an ninh khu vực.

Theo lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội, Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài là tuyến đường đối ngoại huyết mạch nối trung tâm TP với cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Việc lập trạm thu phí trên được Bộ GTVT tổ chức thu phí để hoàn vốn đầu tư xây dựng đường tránh TP Vĩnh Yên. Tuy nhiên, tuyến đường trên hiện do UBND TP Hà Nội quản lý, vì vậy để giảm ùn tắc giao thông, phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng của Trung ương và TP Hà Nội, Sở GTVT đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Khu quản lý đường bộ II thông báo thời gian kết thúc việc thu phí trên tuyến đường Bắc Thăng Long - Nội Bài.

Từ năm 2009 đến nay, UBND TP Hà Nội, đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND TP cùng cử tri nhiều lần đề nghị Bộ GTVT có phương án dỡ bỏ, di dời trạm về đúng tuyến đường dự án. Lần gần đây nhất, tháng 6-2018, UBND TP Hà Nội tiếp tục có văn bản gửi Bộ GTVT, đề nghị báo cáo Thủ tướng xem xét giải tỏa Trạm thu giá Bắc Thăng Long - Nội Bài. Theo đó, Hà Nội khẳng định Trạm thu giá Bắc Thăng Long - Nội Bài không phải là thu giá dịch vụ hoàn vốn cho đường Võ Văn Kiệt mà hoàn vốn cho dự án BOT đường tránh TP Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc). Việc người dân không sử dụng đường tránh vẫn phải nộp phí sử dụng đường bộ là không đúng. Người dân, cử tri Hà Nội rất bức xúc về việc này.

Cũng theo UBND TP Hà Nội, hiện tại Thủ đô có 4 trạm thu phí do Bộ GTVT quản lý: Pháp Vân - Cầu Giẽ (Thanh Trì), cao tốc Hà Nội - Lào Cai trên địa bàn huyện Sóc Sơn, cao tốc Hà Nội - Bắc Giang, địa bàn Gia Lâm, Bắc Thăng Long - Nội Bài trên đường Võ Văn Kiệt (Sóc Sơn). Một số trạm đang trực tiếp thu phí bằng tiền mặt dẫn đến ùn tắc giao thông khi qua trạm, gây bức xúc dư luận, dễ dẫn đến thất thoát, thiếu minh bạch, khó quản lý. Đa số người dân cho rằng mức giá sử dụng đường tại các trạm này là cao, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của DN, nhất là DN kinh doanh vận tải.

Trước đó, trong báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định có nhiều trạm thu phí đặt ngoài phạm vi dự án. Trong đó có trạm BOT tuyến tránh TP Vĩnh Yên lại đặt trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài.

Theo Bộ GTVT, hiện có 88 trạm thu phí BOT trên các tuyến QL, trong đó có 58 trạm thu phí cách nhau trên 70km, 10 trạm có khoảng cách 60-70km, 20 trạm có khoảng cách dưới 60km (theo quy định hiện hành, trạm thu phí cách nhau tối thiểu từ 70km). Ngoài các trạm thu phí có vấn đề về vị trí đặt trạm hoặc phải điều chỉnh, theo Bộ GTVT, có 56 trạm thu phí đặt trên các tuyến QL hoàn vốn cho dự án cải tạo nâng cấp các QL, xây dựng các cầu mới. Cũng theo Bộ GTVT, có 6 trạm thu trên cả tuyến QL và cao tốc để thu hồi vốn đầu tư cao tốc (QL 6 Hòa Lạc - Hòa Bình; QL 3 Thái Nguyên - Chợ Mới; cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng). Bộ GTVT đang làm việc với nhà đầu tư về các dự án này. Tuy nhiên, nếu bỏ trạm trên QL (chỉ thu cao tốc), ngân sách sẽ cấp bù khoảng 21.000 tỷ đồng. Điều này, Bộ GTVT đánh giá không khả thi, nên kiến nghị vẫn duy trì các trạm, nhưng miễn, giảm phí.

Gia Bảo