Kinh tế châu Âu 'chấn thương' vì Covid-19

Doanh thu ngành du lịch châu Âu cũng giảm mạnh do vắng bóng du khách Trung Quốc. (Nguồn: NYTimes)

EIU nhận định, châu Âu sẽ không phải là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, nhưng không nằm ngoài vòng ảnh hưởng. Người ta đã bắt đầu cảm nhận được những tác động trong cả lĩnh vực kinh doanh và tiêu dùng, với chuỗi cung ứng ở châu Âu trong các lĩnh vực ô tô, điện tử và các lĩnh vực công nghiệp khác chịu áp lực. Các hãng hàng không châu Âu như British Airways, Air France, Iberian Airways và Lufthansa cũng đã hủy các chuyến bay đến và đi từ Trung Quốc.

Trước tình hình đó, EIU đã điều chỉnh giảm dự báo tốc độ tăng trưởng toàn cầu năm 2020 từ 2,3% xuống 2,2%, trong đó dự báo tốc độ tăng trưởng của khu vực đồng tiền chung Eurozone được điều chỉnh giảm từ 1,3% xuống 1,2%.

Ngành công nghiệp bị tổn thương

Theo EIU, dù sự điều chỉnh giảm trong dự báo kinh tế vĩ mô là ở mức vừa phải, nhưng tác động đến các lĩnh vực cụ thể sẽ nghiêm trọng hơn. Tâm chấn của dịch bệnh Vũ Hán (Trung Quốc) là một trung tâm sản xuất lớn tập trung vào các ngành công nghiệp ô tô, điện tử, luyện thép và dược phẩm sinh học.

Các công ty PSA và Renault của Pháp đều có mặt ở đây, liên doanh với Dongfeng, một trong “bốn đại gia” sản xuất ô tô thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc. Trong lĩnh vực điện tử, Apple dựa vào các trung tâm sản xuất do công ty Foxconn của vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) điều hành.

Vũ Hán không chỉ là trung tâm hậu cần cho khu vực miền Trung Trung Quốc mà còn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng quốc gia và quốc tế khi trung chuyển hàng hóa giữa vùng duyên hải ven biển và vùng nội địa Trung Quốc. Do đó, ngành công nghiệp ô tô châu Âu cũng đang phải đối mặt với sự gián đoạn chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.

Một số nhà sản xuất ô tô, bao gồm liên danh Fiat-Chrysler của Mỹ và Italy, tuyên bố rằng chỉ hoạt động thêm vài tuần nữa trước khi phải ngừng sản xuất tại các nhà máy ô tô châu Âu do gặp khó khăn trong việc tìm nguồn cung ứng linh kiện từ các nhà cung cấp Trung Quốc. Vấn đề là chỉ cần thiếu một linh kiện đã có thể làm toàn bộ dây chuyền lắp ráp ngừng hoạt động nếu không tìm được nhà cung cấp thay thế kịp thời.

Hyundai đã phải tạm dừng sản xuất tại nhà máy của mình ở Hàn Quốc, và có nguy cơ rõ ràng rằng một số nhà máy sản xuất ô tô ở châu Âu có thể phải tạm dừng sản xuất vào cuối tháng Hai. Điều này sẽ có tác dụng kích thích đối với các nhà cung cấp phụ tùng ở Trung Âu. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất ô tô có thể sẽ tìm đến Việt Nam và Thái Lan.

Tác động của việc đóng cửa nhà máy trong lĩnh vực sản xuất ô tô có thể được giảm bớt do doanh số bán xe mới ở Trung Quốc trong năm 2019 giảm 8,2%, có nghĩa là hầu hết các nhà sản xuất ô tô cho thị trường này (hoặc nằm ở Trung Quốc) sẽ có hàng tồn kho cũng như có các linh kiện dư thừa tại các nhà máy của họ.

Tuy nhiên, doanh số bán xe mới ở châu Âu đã tăng mạnh trong quý cuối cùng của năm 2019, với mức tăng trưởng hai con số ở Đức, nên có thể các linh kiện dư thừa đó đã hết từ trước.

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp khác cũng như ngành tự động hóa. Hà Lan bị tác động trực tiếp nhất khi 19% kim ngạch xuất khẩu của nước này là đến từ Trung Quốc.

“Cú sốc” đối với tiêu dùng

Lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ trên khắp Trung Quốc đã bị ảnh hưởng bởi các biện pháp cách ly và mối lo ngại của công chúng đối với dịch Covid-19. Ikea - nhà bán lẻ đồ nội thất của Thụy Điển, đã đóng cửa một nửa trong số 30 cửa hàng tại Trung Quốc và hãng bán lẻ đồ thời trang H&M đã đóng cửa 97 trong số 580 cửa hàng của mình.

Tác động đến doanh thu xuất khẩu của các công ty này và các công ty hàng tiêu dùng châu Âu khác có thể sẽ giảm đi nhờ doanh số bán hàng trực tuyến tăng hơn khi người tiêu dùng thay đổi cách mua sắm.

Ngoài ra, các doanh nghiệp còn bị ảnh hưởng trực tiếp bởi việc có ít khách du lịch Trung Quốc đến thăm châu Âu trong năm nay. Nga chịu tác động lớn nhất khi 28% tổng số khách du lịch thăm Nga trong năm 2018 đến từ Trung Quốc và gần đây, số lượng du khách cao tuổi đã tăng trưởng mạnh. Đây lại là những người có nguy cơ cao bị nhiễm Covid-19. Nga đã đóng cửa hầu hết các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc và hậu quả là sự sụt giảm trong chi tiêu của khách du lịch có thể sẽ đè nặng lên lĩnh vực dịch vụ nước này trong năm nay.

Tuy lượng khách du lịch từ Trung Quốc đến EU đã tăng mạnh trong những năm gần đây, với con số tăng gấp 3 lần trong thập kỷ vừa qua, nhưng vẫn chỉ là một phần nhỏ trong tổng số khách du lịch tới châu lục này. Cụ thể, du khách Trung Quốc chỉ chiếm 2,4% tổng số du khách của Pháp, nơi được coi là điểm đến hàng đầu châu Âu.

Khách du lịch Trung Quốc thường chi tiêu ít hơn cho chỗ ở và ăn uống so với khách du lịch phương Tây, nhưng lại chi tiêu nhiều hơn cho lĩnh vực bán lẻ. Bain, một chuyên gia tư vấn quản lý, cho biết lĩnh vực hàng hóa xa xỉ đặc biệt bị ảnh hưởng vì người mua sắm Trung Quốc chiếm 1/3 thị trường toàn cầu. Các trung tâm mua sắm sang trọng và thời thượng ở Anh như Bicester Village sẽ chứng kiến doanh thu giảm mạnh trong quý đầu tiên năm nay và có thể là cả thời gian sau đó.

Ảnh hưởng đến giá dầu

Là một nhà sản xuất dầu lớn trên thế giới, mối quan tâm chính của Nga lúc này là giá bán mặt hàng này. Kể từ giữa tháng 1, giá dầu thô đã giảm khoảng 10 USD mỗi thùng do những lo ngại về nhu cầu sụt giảm của Trung Quốc, nước tiêu thụ dầu lớn nhất thế giới. EIU cho rằng giá dầu sẽ ở mức khoảng 60-65 USD/thùng với giả định kịch bản cơ bản sẽ diễn ra, khi đó giá dầu sẽ chỉ có tác động nhẹ đến nền kinh tế Nga.

Tuy nhiên, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga, do đó, theo EIU, thương mại có khả năng sẽ bị tác động nhiều hơn so với giá dầu. Các lĩnh vực phải đối mặt với sự gián đoạn nhiều nhất là những ngành phụ thuộc vào vận tải bằng xe tải và tàu hỏa, đặc biệt là các sản phẩm gỗ, khoáng sản và thực phẩm.

Thanh Dung

(theo EIU)