Kỳ 3: Phòng trộm mà quên phòng cháy

Nhiều khu tập thể không có lối thoát hiểm

Nhắc đến những khu tập thể cũ ở Hà Nội, không ai còn xa lạ với những cụm từ “lồng chim” hay “chuồng cọp”. Nếu trước đây đơn thuần là những tấm sắt hàn để tạo khoảng không lấn ra bên ngoài thì nay nhiều “lồng chim”, “chuồng cọp” đã biến tướng thành những không gian “cứng”, thậm chí là bê tông kiên cố, bất chấp kết cấu, tuổi thọ tòa nhà.

Cơi nới chuồng cọp gây khó khăn trong việc thoát nạn cũng như công tác triển khai các phương án cứu hộ, cứu nạn của lực lượng chức năng khi có sự cố xảy ra.

Đáng nói, phần lớn những hộ vi phạm đều không ý thức được sự nguy hại khi biến nhà thành “lô cốt” như vậy. Họ đơn thuần chỉ coi đây là cách để chống trộm và bảo vệ sự an toàn, nhất là những gia đình có trẻ nhỏ.

Hệ lụy là, chính những “chuồng cọp” trên cao như thế vô tình đã ngăn lối thoát nạn duy nhất của căn nhà, khiến công tác chữa cháy và cứu hộ, cứu nạn gặp rất nhiều khó khăn. Khu tập thể Bách Khoa (quận Hai Bà Trưng) là một ví dụ. Theo khảo sát thực tế, tại đây trên 90% các căn hộ tập thể đều có phần diện tích tăng thêm. Thậm chí không ít “chuồng cọp” còn được đổ nền, xây dựng bằng gạch kiên cố.

Theo tìm hiểu, hiện thành phố có 1.075 nhà, công trình cao tầng, chung cư cao tầng.

Dự báo, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Thành phố đến năm 2020, tầm nhìn 2030, Hà Nội có trên 200 dự án đã được phê duyệt và sẽ có 130 Trung tâm thương mại các loại... Với đặc điểm tình hình nêu trên, Hà Nội luôn là địa bàn trọng điểm tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ.

Không chỉ là “căn bệnh” cố hữu ở các khu tập thể cũ, thói quen cơi nới đã lan ra cả những khu đô thị mới, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn công trình, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn PCCC. Ghi nhận tại khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính (quận Thanh Xuân và Cầu Giấy), tại các tòa nhà N5A, N5B, N5C, N5D; N6A, N6B, N6C, N6D; N4A, N4B, N4C, N4D… đều được trang bị những khung sắt bao quanh ban công.

Tại một số tòa chung cư thuộc các khu N3, N6 - nơi tập trung các khối nhà tái định cư cho các hộ dân phải di dời trong các dự án mở đường, làm cầu vượt… thì tình trạng xây dựng “chuồng cọp” cũng xuất hiện tràn lan. Hay như tại khu tái định cư Đền Lừ, tình trạng cơi nới cũng diễn ra phổ biến. Theo ghi nhận, phần mặt tiền của các tòa nhà này chi chít những “chuồng cọp” được làm bằng khung sắt, chỗ thì thụt ra, chỗ đua vào.

Trao đổi về vấn đề liên quan, đại diện Cảnh sát PC&CC Hà Nội cho biết, xu hướng “phòng trộm mà quên phòng cháy” diễn ra ở nhiều khu tập thể, thậm chí chung cư mới. Do gia cố vật liệu kiên cố vào cửa sổ, ban công… nên khi cháy xảy ra, lực lượng PCCC tiếp cận cứu người rất khó khăn. Chưa kể mất thời gian để cắt “chuồng cọp”, cắt khóa cửa… nên tốc độ xử lý sự cố cháy nổ, cứu hộ cứu nạn các nạn nhân gặp nhiều khó khăn.

Theo tìm hiểu, hầu hết người dân sống ở các khu chung cư cao tầng hiện nay chỉ xem cầu thang bộ là lối lên xuống khi cầu thang máy không hoạt động mà chưa xem đây là lối thoát nạn quan trọng nhất khi xảy ra cháy. Vì thế mà lối thoát nạn đang được sử dụng sai mục đích. Nhiều khu chung cư, cửa chống khói, quạt tăng áp ở lối thoát hiểm cầu thang bộ đều bị hỏng. Nếu xảy ra cháy, tính mạng hàng trăm hộ dân sẽ bị đe dọa.

Mô hình cần nhân rộng

Trong thời điểm ý thức người dân liên quan đến công tác PCCC chưa cao, nguy cơ xảy ra cháy nổ thường trực thì công tác chủ động ứng phó với các sự cố cháy nổ là hết sức cần thiết. Mô hình tuyên truyền, mở lối thoát hiểm tại các khu vực “chuồng cọp” ở phường Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy) do UBND phường phối hợp với Phòng Cảnh sát PC&CC Số 3 (Cảnh sát PC&CC TP Hà Nội) là một điểm sáng cần nhân rộng.

Theo tìm hiểu, trước đây các khu nhà tập thể cũ trên địa bàn phường Nghĩa Tân thường không có hệ thống PCCC. Nguy cơ xảy ra cháy nổ cao nhưng nhiều hộ dân vẫn chủ quan đối với vấn đề này.

Nhận rõ những điểm bất cập này, lãnh đạo UBND quận Cầu Giấy đã chỉ đạo UBND phường Nghĩa Tân phối hợp với Phòng Cảnh sát PC&CC Số 3 tổ chức kiểm tra, rà soát các khu nhà tập thể cũ trên địa bàn Phường Nghĩa Tân, thí điểm mở lối thoát hiểm tại các khu vực “chuồng cọp” tại nhà tập thể A12. Sau quá trình vận động tuyên truyền, ý thức của người dân đối với công tác PCCC được nâng cao rõ rệt.

Đến thời điểm hiện tại, gần như 100% các hộ dân sinh sống trong khu nhà tập thể A12 đã tiến hành trổ cửa tại khu vực chuồng cọp để làm lối thoát nạn dự phòng khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Theo một cán bộ UBND phường Nghĩa Tân, kích thước cửa tối thiểu là 0.6x0.8m và tùy theo điều kiện thực tế từng căn hộ có thể lớn hơn. Đặc biệt, vị trí cửa thoát hiểm luôn được khóa bằng khóa treo, đồng thời chìa khóa mở cửa cũng được để ở vị trí gần cửa, nơi mọi thành viên trong gia đình đều biết.

Trở lại câu chuyện những vụ cháy nảy sinh thời gian gần đây, có điểm chung từ những vụ cháy này, đó chính là hệ thống thoát hiểm đang rất “có vấn đề”. Nói cách khác, phần lớn các nhà ở hay nhà xưởng ở thành phố hiện nay được xây dựng đều gần như không hề được tính toán cho phương án thoát hiểm khi gặp hỏa hoạn hay sự cố. Bởi vậy, khi đám cháy xảy ra, sự hoảng loạn, thiếu kiến thức căn bản về công tác PCCC đã dẫn đến những hậu quả đau lòng.

Đ.Luyện – P.Thảo (Còn nữa)