Kỳ nghỉ rối ren của TT Trump và quyết định ám sát Soleimani

Đằng sau những hàng cọ đung đưa, ở dưới những tấm đèn chùm mạ vàng, ông Trump dùng bữa với người dẫn chương trình radio Rush Limbaugh, và sau đó chúc mừng cựu cầu thủ bóng chày Keith Hernandez vì đám cưới mới diễn ra.

Tổng thống Mỹ cũng thảo luận với các cố vấn an ninh quốc gia và đội ngũ quản lý chiến dịch tranh cử của mình khi đang nằm tắm nắng, và như thường lệ, vẫn đăng tải những dòng tweet mới nhất.

Nhưng cũng trong ngày hôm đó, ông Trump đã ra lệnh thực hiện một vụ không kích làm rung chuyển Trung Đông, điều nhiều khả năng sẽ trở thành sự kiện đáng nhớ nhất trong nhiệm kỳ tổng thổng của ông.

Ông Trump tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của mình tại Palm Beach, Florida hôm 31/12, tổng thống Mỹ đã có quyết định được coi là định hình di sản nhiệm kỳ của ông khi ra lệnh ám sát tướng Iran Qasem Soleimani hôm 2/1. Ảnh: Reuters.

Kỳ nghỉ không thoải mái

Trong suốt ba năm qua, những chuyến đi nghỉ đông của ông Trump ở Mar-a-Lago, câu lạc bộ tư của ông ở Florida, đã giúp ông có thể kết hợp công việc của tổng thống và cá nhân, ở giữa những thành viên giàu có và những người bạn thân thiết.

Nhưng những sự kiện liền kề chẳng mấy liên quan, diễn ra trước và sau khi ông Trump ra lệnh ám sát tướng Soleimani, đã làm nổi bật một số vấn đề trong cách làm việc của tổng thống Mỹ: sự quan tâm ít ỏi của ông đến việc lên kế hoạch trong ngày, ham muốn của ông với những phản hồi tích cực, và sự không sẵn sàng trong việc điều chỉnh hành vi của mình, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Nhìn từ bên ngoài, kỳ nghỉ đông kéo dài 2 tuần của ông Trump tại Palm Beach, Florida cũng tương tự những lần nghỉ dưỡng dài hơi của ông trước đây, ngoại trừ thực tế là ông mới bị hạ viện luận tội.

Hàng ngày, ông Trump sẽ bắt đầu bằng việc mặc những bộ đồ đơn giản để đi đánh golf, nơi ông sẽ nói chuyện với các thành viên của câu lạc bộ và gặp gỡ các cố vấn Nhà Trắng. Tối đến, ông sẽ có những bữa ăn sang trọng tại Mar-a-Lago với các thành viên gia đình, các trợ lý chiến dịch tranh cử và cố vấn an ninh quốc gia.

Nhưng lần này, khác với mọi khi, kỳ nghỉ của ông Trump không đơn thuần là sự né tránh những thông tin tiêu cực ở Washington. Tổng thống khó chịu vì không chắc chắn điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong quá trình luận tội, và cũng bày tỏ lo ngại về việc tỷ phú Michael Bloomberg đang chi bao nhiêu tiền cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 - nơi mà ông Trump muốn giành chiến thắng.

Suốt trong tuần Giáng sinh, ông Trump đã theo dõi những tin tức về luận tội trên truyền hình, và sử dụng Twitter để bày tỏ sự bực bội của ông với bà Nancy Pelosi. Chủ tịch Hạ viện là người làm chậm quá trình luận tội bằng việc từ chối gửi lên Thượng viện điều khoản cáo buộc ông Trump đã phạm tội ở mục "nghiêm trọng và thiếu đạo đức". Tổng thống Mỹ cũng phải thảo luận nhiều với các cố vấn về vụ bỏ phiếu luận tội ở Thượng viện.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi chưa xác nhận thời hạn gửi điều khoản luận tội ông Trump lên Thượng viện - điều sẽ khiến cho quá trình luận tội kéo dài thêm. Ông Trump không thích điều này. Ảnh: Getty.

Tổng thống cũng thể hiện sự giận dữ với những người khác. Vào ngày 29/12, vài giờ sau khi xảy ra vụ tấn công một giáo sĩ Do Thái ở Mosey, New York, ông Trump đã gọi điện thoại cho một trong những người quen từ lâu của ông là tỷ phú ngành mỹ phẩm Ronald Lauder, quát lên rằng tỷ phú này nên làm nhiều hơn để ủng hộ ông trong chiến dịch tranh cử.

Ông Lauder là chủ tịch của Hội đồng Do Thái Thế giới, người gần đây đã công bố một dự án trị giá 25 triệu USD để chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, bao gồm việc vận động cho ứng viên Michael Bloomberg (ông Bloomberg là người Do Thái).

Tổng thống kể lể một loại hành động của chính quyền và cho rằng ông đã làm được nhiều điều cho người Do Thái hơn bất cứ tổng thống nào khác, nhưng vẫn có thể mất đi những phiếu bầu của nhóm cử tri này. Ông Trump không đề cập đến việc đóng góp vào chiến dịch tranh cử, nhưng các cố vấn cho rằng ông đã để lại ấn tượng rằng mình đang muốn được hỗ trợ tài chính.

Và sau đó là trở lại với những công việc của Nhà Trắng, ông Trump vội vã bàn bạc với các cố vấn, những người đưa ra cho ông một loạt những lựa chọn về việc đáp trả vụ tấn công bằng rocket vào căn cứ ở miền bắc Iraq khiến một công dân Mỹ thiệt mạng, xảy ra hôm 27/12. Danh sách này bao gồm cả lựa chọn cực đoan nhất, đó là ám sát tư lệnh Quds - Qasem Soleimani.

Thiếu sự chuẩn bị

Vào ngày đầu tiên của năm mới, ông Trump theo thông lệ xuất hiện với bộ tuxedo lịch lãm cùng bà Melania để tổ chức bữa tiệc thường niên ở Mar-a-Lago, chính ông là người dẫn chương trình cho bữa tiệc, với những khách mời thân thiết trong đó có luật sư riêng của ông là Rudy Giuliani.

Đến ngày 2/1, tổng thống lại bắt đầu bằng việc đi đánh golf. Ông không muốn bị coi là yếu đuối, nhất là sau vụ tấn công bằng rocket. Và sau khi các quan chức Mỹ nói rằng cuộc biểu tình bạo lực nhắm vào đại sứ quán Mỹ ở Baghdad - do Iran đạo diễn - có thể diễn biến nghiêm trọng, ông Trump đã có lựa chọn của mình.

Khi đang họp với các cố vấn chiến dịch tranh cử, ông Trump rời đi một lúc để ra lệnh ám sát tướng Qasem Soleimani. Sau đó, tổng thống quay trở lại, không nói gì về quyết định của mình và tiếp tục bàn về chiến dịch tranh cử.

Đó là một hành động với hậu quả vô cùng to lớn, nhưng nhiều giờ liền trôi qua mà Nhà Trắng không đưa ra thông báo công khai nào, mặc dù ông Trump đã úp mở trên Twitter về những gì vừa xảy ra. Dù mục tiêu của chính quyền là gì, và với bất cứ thông tin tình báo nào họ đã sử dụng để biện minh cho cuộc tấn công, mọi thứ đều không được chia sẻ theo cách thông thường.

Người dân Thổ Nhĩ Kỳ phản đối bên ngoài lãnh sự quán Mỹ ở Istanbul, sau khi ông Trump ra lệnh ám sát tướng Iran Qasem Soleimani bằng drone. Ảnh: AP.

Ông Trump theo dõi chặt chẽ phản ứng của mọi người sau hành động quân sự của mình. Tổng thống ghi lại tên những người đã khen ngợi ông, và những người không làm vậy - trong đó có người dẫn chương trình Tucker Carlson của kênh Fox News.

Nhưng cuối cùng, đến chiều ngày 3/1, khi đang chuẩn bị lên trực thăng tới một sự kiện vận động tranh cử, ông Trump đột ngột đồng ý đưa ra tuyên bố về cuộc tấn công. Quyết định phát biểu đến từ sự nài nỉ của con rể Jared Kushner, người đã phải nhảy vào để giúp định hướng dư luận.

Vì vậy, các trợ lý đã cấp tốc dựng lên một tấm vải màu xanh làm nền cho bục tổng thống bên trong một phòng ăn riêng ở khu nghỉ dưỡng. Khoảng 5 phút sau khi bắt đầu, ông Trump kết thúc bài phát biểu của mình.

Sau đó, tại sự kiện vận động tranh cử, ông Trump công kích truyền thông "tin giả", cáo buộc hai nữ nghị sĩ quốc hội thù ghét người Do Thái, chế giễu ứng viên đảng Dân chủ Pete Buttigieg và nói rằng Chúa "đứng về phía chúng ta".

Ngày cuối cùng trong kỳ nghỉ, ông Trump tiếp tục dành thời gian tại câu lạc bộ golf để thư giãn và đăng những dòng Tweet.

Tối hôm đó, ông đi dạo quanh khu nghỉ dưỡng với một đống các phụ tá theo sau. Một số thành viên câu lạc bộ đưa tay ra để bắt hoặc chỉ chạm vào tay ông Trump khi tổng thống đi qua bàn của họ. Hầu hết đều nghĩ rằng ông đã hành động một cách dứt khoát.

Chưa đầy 24 giờ sau, ông trở về Washington, nơi nhiệt độ thấp hơn nhiều, và chiến dịch tranh cử một nhiệm kỳ nữa mới chỉ bắt đầu.

Chuyến bay thường lệ kết thúc trong chết chóc của tướng Soleimani

Trong khi đó, đối với tướng Qassem Soleimani, một trong những người đàn ông quyền lực nhất ở Trung Đông, chuyến bay ngắn từ Damascus đến Baghdad tối muộn ngày 2/1 là chuyến đi thường lệ. Di chuyển bằng máy bay riêng, tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Quds của Vệ binh Cách mạng Iran không cần thực hiện các bước nhập cảnh như những người bình thường ở sân bay quốc tế Baghdad.

Khi máy bay chở vị tướng 62 tuổi hạ cánh xuống đường băng sau lúc nửa đêm, có hai chiếc xe SUV chờ sẵn ở bậc thang. Người chờ ông cũng là khuôn mặt quen thuộc - Abu Mahdi al-Muhandis, người quen từ lâu của tướng Soleimaini - hiện đứng đầu nhóm vũ trang Shia Kataeb Hezbollah do Iran hậu thuẫn.

Chính nhóm này trước đó vài ngày đứng sau cuộc biểu tình bạo lực bên ngoài đại sứ quán Mỹ ở Baghdad, để phản đối việc Mỹ không kích vào trụ sở của nhóm khiến 25 chiến binh thiệt mạng hôm 29/12.

Soleimani và Muhandis leo lên chiếc xe đầu tiên, trong khi những vệ sĩ của họ lên chiếc xe thứ hai đi theo sau. Đoàn xe tăng tốc để đi vào con đường phía cuối sân bay.

Nhưng những người trên xe không hề biết rằng nhất cử nhất động của họ đang bị theo dõi bởi chiếc máy bay không người lái MQ-9 Reaper, truyền những hình ảnh này về thẳng Lầu Năm Góc và CIA.

Ngay khi hai chiếc xe đi tới đoạn đường cách xa dân thường và các quan chức Iraq, chiếc drone phóng đi hai quả tên lửa nhắm vào chiếc xe đầu tiên chở Soleimani và Muhandis. Tên lửa thứ 3 bay tới chiếc xe đi sau chở các vệ sĩ.

Hậu quả thảm khốc được nhìn thấy ngay tức khắc. Chiếc xe đầu chở hai người đàn ông quyền lực chỉ còn lại một mẩu, Muhandis có vẻ như đã hoàn toàn bốc hơi, trong khi đó thứ còn lại duy nhất của tướng Soleimaini là bàn tay trái lủng lẳng treo ở cửa sổ phía sau. Trên bàn tay này có chiếc nhẫn hồng ngọc lớn mà ông luôn đeo - thứ giúp người ta xác nhận rằng người bị giết chính là ông.

Quyết định ám sát tướng Soleimani, ra lệnh bởi chính Tổng thống Mỹ Donald Trump tại khu nghỉ mát Mar-a-Largo của ông ở Florida, chỉ mất một khoảnh khắc để có kết quả. Nhưng đây chính là khoảnh khắc có thể thay đổi hoàn toàn nền chính trị đầy biến động ở Trung Đông, và thách thức tới tận nền tảng sự hiện diện của Mỹ ở khu vực này.

Vụ ám sát tướng Soleimani và 40 năm đối đầu căng thẳng Mỹ - Iran Mỹ và Iran luôn trong tình trạng thù địch nhiều thập niên qua nhưng hiếm khi quan hệ hai nước lại căng thẳng nghiêm trọng như sau vụ ám sát tướng Soleimani tuần trước.

Sơn Trần
(theo New York Times)