Kyrgyzstan: Cuộc xung đột giữa quyền lực hiện tại và quá khứ

Căng thẳng bùng phát ở Kyrgyzstan

Cực Tổng thống Almazbek Atambayev đã đứng đầu đất nước Kyrgyzstan từ năm 2011 đến 2017. Ông là tổng thống được bầu duy nhất của đất nước tự nguyện chuyển giao quyền lực cho người đứng đầu nhà nước mới Sooronbay Jeenbekov sau cuộc bầu cử.

Nhà lãnh đạo của đảng dân chủ xã hội lớn nhất ở Kyrgyzstan Atambayev đã chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm và là đồng minh thân cận nhất của mình là Sooronbay Zheenbekov vào năm 2017, sau kết quả của cuộc bầu cử tổng thống.

Tuy nhiên, vào hồi cuối tháng 6 vừa qua, quốc hội nước này đã gửi cho công tố viên danh sách cáo buộc chống lại vị cựu tổng thống. Theo cáo buộc, ông Atambayev có thể liên quan đến tham nhũng và đã bị tước tư cách cựu tổng thống. Nếu tòa án xét thấy ông có tội, cựu chính khách có thể phải đối mặt với án tù chung thân.

Tuy nhiên, vị cựu nguyên thủ quốc gia đã nhiều lần tuyên bố rằng tất cả các cáo buộc chống lại cộng sự của ông mang bản chất chính trị.

Vào tối ngày 07/8, cơ quan đặc nhiệm Kyrgyzstan đã bắt đầu hành động bắt giữ cựu tổng thống Atambayev tại nơi cư trú của ông ở làng Koy-Tash, cách thủ đô Bishkek 20km.

Họ đã sử dụng thiết bị đặc biệt để chống lại những người ủng hộ cựu lãnh đạo Kyrgyzstan. Những người ủng hộ Atambayev đã khai hỏa đáp trả. Hậu quả là 52 người, trong đó có một nhà báo địa phương, bị thương. Một lính đặc nhiệm tử vong. Hiện chưa bắt giữ được cựu tổng thống.

Từ hôm 07/8 đến nay, lực lượng an ninh Kyrgyzstan đã phát động thêm 2 cuộc tấn công khác vào nơi ở của cựu tổng thống

Trước đó, đến lần xâm nhập thứ ba, lực lượng an ninh Kyrgyzstan đã thành công đột nhập vào lãnh địa của ông Atambayev và vị cựu Tổng thống của Kyrgyzstan đã bị bắt giữ.

Theo các tin tức, một binh sĩ lực lượng đặc biệt đã thiệt mạng và 80 người bị thương trong chiến dịch. Văn phòng công tố nước Cộng hòa Kyrgyzstan đã khởi tố vụ án hình sự theo điều "Gây bạo loạn" và "côn đồ".

Theo truyền thông Kyrgyzstan, cựu tổng thống Almazbek Atambayev đã thừa nhận với các phóng viên rằng, chính ông đã bắn vào những người đang cố gắng xông vào nhà để bắt giữ ông.

Cựu Tổng thống Almazbek Atambayev và đương kim Tổng thống Sooronbay Jeenbekov từ là những đồng minh rất thân thiết

Cuộc xung đột quyền lực giữa hiện tại và quá khứ

Lý do cho tình hình phức tạp hiện tại ở Kyrgyzstan là xung đột tham vọng giữa cựu lãnh đạo đất nước Almazbek Atambayev và tổng thống hiện tại Sooronbay Zheenbekov, người đang cố gắng bắt đầu thực hiện đường lối chính trị của chính mình ở nước này.

Đây là một ý kiến của ông Stanislav Pritchin, nhà nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu Trung Á và Kavkaz, viện Đông phương học thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học Nga.

Theo Pritchin, cựu tổng thống Atambayev đến từ miền bắc Kyrgyzstan và tổng thống hiện tại đến từ miền nam, đây có thể là một phần của mâu thuẫn, tuy nhiên, cuộc đối đầu bắc-nam thể hiện giữa Atambayev và Zheebekov chỉ là một yếu tố bổ sung trong tình hình hiện tại.

Ở đây, trước hết là một cuộc xung đột về tham vọng chính trị giữa hai vị tổng thống hiện tại và trước đây, mặc dù thực tế ông Zheenbekov trở thành tổng thống chỉ nhờ sự hỗ trợ đáng kinh ngạc của Almazbek Atambayev - người thông qua việc này để cố gắng tạo điều kiện thoải mái nhất cho mình khi rời khỏi vị trí nguyên thủ quốc gia.

Nhưng tình hình đã thay đổi theo cách Zheenbekov quyết định để giải thoát khỏi cái bóng chính trị từ người cố vấn của mình và bắt đầu chính sách của riêng mình, dẫn đến cuộc xung đột hiện đã bước vào giai đoạn quyết liệt" - Pritchin nói với hãng thông tấn Nga Sputnik.

Theo ông, trong tình huống này, có những yếu tố hỗ trợ Atambayev từ giới tinh hoa chính trị ở phía bắc đất nước, bởi vì họ bắt đầu mất vị trí lãnh đạo vào tay Zheenbekov và cố gắng hỗ trợ cựu tổng thống.

Pritchin lưu ý, về nguyên tắc, đây đã là một giai đoạn nóng bỏng khi những người thiệt hại, bất tuân lệnh tòa án, không nghe lời các cơ quan thực thi pháp luật, Atambayev thừa nhận đã bắn vào những người đang làm nhiệm vụ bằng khẩu súng lục, đã được đăng ký chính thức.

Đồng thời, Pritchin lưu ý rằng các yêu cầu pháp lý chống lại Atambayev không hoàn toàn rõ ràng, vì không có quyết định nào của tòa án đất nước công bố rằng cần phải bắt giữ vị cựu Tổng thống.

Do đó, hành động của lực lượng an ninh Kyrgyzstan đã làm dấy lên sự nghi ngờ về tính chính đáng của hoạt động bắt giữ ông Atambayev. Theo giới phân tích, tình hình căng thẳng ở đây hoàn toàn là xuất phát từ những tham vọng chính trị của hiện tại và quá khứ.

"Tình thế này gồm những điều rất phi lý, không xuất phát từ những nguyên nhân thực sự chính đáng. Đó chỉ là một cuộc đối đầu giữa tham vọng chính trị của hai nhà lãnh đạo, còn thiệt hại đổ lên người dân thường và làm mất sự ổn định chính trị trong nước" - chuyên gia nói thêm.

Nhật Nam