Lạ: Về nơi đầu năm người người rủ nhau đi 'ăn trộm' lấy may

Đó là tục lệ có một không hai của người Dao Đỏ, xã Sì Lờ Lầu. Người Dao đỏ nơi đây quan niệm, đi ăn trộm là để lấy may, để mong cho một năm mới nhiều thuận lợi, tốt lành.

Lễ hội “ăn trộm” lấy may của người Dao đỏ ở xã Sì Lờ Lầu, huyện Phong Thổ đã có từ lâu đời và diễn ra hàng năm vào ngày rằm tháng Giêng. Mở đầu lễ hội là tục rước nước cầu may, theo tiếng Dao Đỏ gọi là Tríp vân.

Trong xã chọn ra một thanh niên khỏe mạnh, có sức vóc cường tráng, làm nhiệm vụ mang hai ống bương để rước nước. Ở mó nước đầu nguồn, sau khi già làng hoặc người có uy tín làm lễ cúng thổ thần xong, nước được đưa về bể trung tâm để mọi người trong bản đến lấy, mong thần nước về nhà phù hộ cho năm mới mưa thuận gió hòa, mùa mang tươi tốt, dân làng bình yên.

Ông Tẩn Chỉn Liều, bản Thà Giàng, xã Sì Lờ Lầu, cho biết: “Tục lấy nước đầu năm của người Dao đỏ có từ lâu đời. Người Dao đỏ coi ngày rằm là ngày đầu tiên của năm mới. Do quen sống trên núi cao nên người Dao đỏ thường bị thiếu nước. Tục lấy nước mang ý nghĩa cầu mong các vị thần linh chở che, bảo vệ dân bản, giúp dân bản có nước uống quanh năm, ruộng nương tươi tốt…

Lễ rước nước cầu may cho năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, người dân luôn khỏe mạnh, chân cứng đá mềm

Khi trời nhá nhem tối cũng là lúc tục Nịn Xin (hay còn gọi là tục ăn trộm lấy may) diễn ra. Một đoàn người mang theo trống, chiêng, khèn đi khắp các bản, vừa để thông báo cho gia chủ biết sắp có kẻ trộm “viếng thăm” vừa cổ vũ cho việc ăn trộm đầy nhân văn này.

Vì các hộ gia đình đã biết trước và phòng bị cẩn thận nên không phải tay trộm nào cũng may mắn thoát được sự vây bắt của chủ nhà. Những tên trộm kém may sau khi bị bắt thì bị gia chủ "phạt" uống bát rượu thơm nồng, ăn miếng thịt ngon.

Đối với người Dao đỏ nơi đây, ăn trộm là để lấy may. Người đi ăn trộm sẽ may mắn cả năm khi không bị chủ bắt, phạt. Còn gia chủ nếu không bắt được trộm thì năm đó sẽ kém may hơn.

Lễ hội Nịn Xin của người Dao đỏ ở xã Sì Lờ Lầu đã có từ bao đời nay

Anh Phàn Chỉn Khoa, bản Sin Chải, xã Sì Lờ Lầu, vui vẻ nói: “Năm nay mình kém may mắn vì ăn trộm không thành bị chủ nhà bắt. Nhưng mà vui lắm vì không bị đánh đập mà chỉ bị chủ nhà phạt uống mấy bát rượu”.

Bắt được người đi lấy trộm trong ngày lễ, ông Phàn Sần Kho, bản Sin Chải, xã Sì Lờ Lầu phấn khởi nói: “Gia đình mình năm nay là may mắn lắm đấy. Vì bắt được trộm nên không bị lấy mất lộc, chứ để họ lấy mất lộc thì làm ăn sẽ không gặp thuận lợi”.

Chủ nhà và người ăn trộm đều rất vui vẻ trong lễ hội "ăn trộm" cầu may

Ông Tẩn Lao San - Chủ tịch UBND xã Sì Lờ Lầu, huyện Phong Thổ, cho biết: “Lễ hội Nịn Xin là một lễ hội truyền thống có từ lâu đời của người Dao đỏ. Sau một thời gian bị lãng quên, cấp ủy, chính quyền xã cùng với các già làng có uy tín ở các bản khôi phục lại lễ hội được khoảng 10 năm nay, góp phần lưu giữ và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào Dao đỏ”.

Khi bị bắt, kẻ trộm bị chủ nhà phạt uống rượu, ăn thịt

“Ăn trộm” trong đêm Nguyên Tiêu ở Sì Lờ Lầu,người ta không tham lấy của cải có giá trị cao mà chỉ là những cọng hành, miếng thị lợn chín hay một ít rượu, với ý nguyện cầu chúc cho người thân xung quanh một năm mới an khang thịnh vượng.

Vì thế khi giáp mặt, cả đôi bên người đi trộm và chủ nhà đều vui vẻ, hào hứng. Đây là một hoạt động chơi xuân và đã thành tục lệ lâu đời, không thể thiếu của bà con người Dao đỏ ở vùng biên cương Lai Châu.

Phan Mạnh Chi - Văn Chiến