Lãi suất cho vay 438%/năm, còn hơn ăn cướp

Theo báo Người lao động, tháng12-2017, nhóm người đến Đà Lạt lập Công ty TNHH Dịch vụ 779, do Lê Hải Nam làmgiám đốc, kinh doanh lĩnh vực tư vấn tài chính, bất động sản, cho thuêxe tự lái.

Tuy nhiên, thực chất đây là vỏ bọc để các đối tượng hoạt động chovay nặng lãi. Nhóm này đã tự in hàng ngàn tờ rơi với nội dung cho vaynhanh không cần thế chấp rồi đem dán khắp các trụ điện, nơi công cộngtrên địa bàn. Khi "con mồi" cắn câu, nhóm này thu lãi suất đến hơn438%/năm nên nhiều người tán gia bại sản.

Công an TP Đà Lạt (Lâm Đồng) thu giữ tại hiện trường nhiều tờ rơi của nhóm Nam, Thiện "quảng cáo" cho vay không cần thế chấp của mình (ảnh NLD)

Lãi suất 438%/năm, tức36,5%/tháng, nghĩa là hơn 1,2%/ngày. Lãi suất này đúng là còn hơn ăn cướp. Thử nghĩ, người vay kinhdoanh gì cho ra lợi nhuận đó để trả lãi chứ chưa nói còn thặng dư để bỏ túi.Như vậy thì không tán gia bại sản mới lạ.

Theo Điều 201 Bộ luậtHình sự 2015 về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, quy định:

1. Người nào trong giaodịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 5 lần trở lên của mức lãi suất cao nhấtquy định trong Bộ luật Dân sự, thu lơịbất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạmhành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tíchmà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặcphạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

2. Phạm tội mà thu lơịbất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

3. Người phạm tội còncó thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chứcvụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Còn theo quy định củaBộ luật Dân sự 2015 (Điều 468) thì lãi suất trong hợp đồng vay đượcxác định như sau:

“1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thoảthuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợppháp luật liên quan có quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế vàtheo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết địnhđiều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họpgần nhất. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giơíhạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không cóhiệu lực”.

Như vậy, theo quy địnhvề mức lãi suất tối đa của Bộ luật Dân sự, nếu lãi suất cho vay gấp 5 lần trởlên của mức lãi suất tối đa nói trên, tức là từ 100%/năm trở lên thì hành vicho vay có dấu hiệu của Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Có nghĩalà, nếu cho vay với lãi suất 8%/tháng (96%/năm) thì vẫn còn nằm trong ngưỡngdân sự. Dĩ nhiên nếu có tranh chấp, kiện nhau ra tòa thì tòa chắc chắn sẽ bác mứclãi 96%/năm mà chỉ chấp nhận mức lãi cao nhất 20%/năm mà thôi.

Còn nếu cho vay9%/tháng (108%/năm) trở lên thì người cho vay chắc chắn có dấu hiệu hình sự về tôịcho vay nặng lãi.

Tuy nhiên số tiền thu lơịbất chính có được từ hành vi này phải từ 30.000.000 đồng trở lên thì mới bị xemlà có dấu hiệu phạm tội. Còn nếu trong giao dịch dân sự, người cho vay với lãisuất gấp 5 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong BLDS nhưng thulợi bất chính dưới 30.000.000 đồng thì cũng không bị coi là phạm tội và cũngkhông cấu thành tội phạm này.

Từ đó dẫn đến việc truycứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi cho vay lãi nặng, thu lợi bất chính dươí30.000.000 đồng, nhưng trước đó đã bị xử phạt hành chính về hành vi cho vay lãinặng trong giai đoạn hiện nay hầu như không thể thực hiện được.

Bên cạnh đó, về hình phạt,mức phạt tù cao nhất đối với Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là 3năm tù, trong trường hợp thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên.

Như vâỵnhà làm luật xem đây là loại tội ít nghiêm trọng. Mà về nguyên tắc khi điêùtra, truy tố, xét xử đối với bị can về tội ít nghiêm trọng (khung hình phạt tôíđa 3 năm tù), phạm tội lần đầu, nhân nhân tốt… thì tòa hoàn toàn có quyền cho bịcáo hưởng án treo.

Cho hưởng án treo thì bị cáo lại trở về với đời sống xã hội,lại cho vay nặng lãi nữa thì sao? Như vậy “mầm mống” cho vay nặng lãi sẽ khôngbị triệt tiêu, “vòi bạch tuộc hút máu” lại tiếp tục lan tỏa, lại thêm nhiều nạnnhân.

Nhiều nạn nhân của bọn cho vay nặng lãi tố cáo lên công an (ảnh TL)

Cho nên, Quốc hội nên sửa điều luật này, theo đó nâng hình phạt tội cho vay nặng lãilà loại tội nghiêm trọng (khung hình phạt đến 7 năm tù). Có như vậy thì tòa mơíkhông thể xử án treo, tội phạm mới bị triệt tiêu hoàn toàn (vì bị nhốt trong tù)và mới đủ sức răn đe, phòng ngừa, trừng phạt người phạm tội.

Đó là nói về lý. Còn nêúnói về tình, cho dù kẻ cho vay nặng lãi “mưu mô xảo quyệt” bằng thủ đoạn nàyhay thủ đoạn khác qua mắt được cơ quan chức năng (ví dụ cho vay nặng lãi nhưnglại thể hiện dưới dạng hợp đồng mượn tiền…) khiến cơ quan chức năng biết nhưngkhông thể xử lý hình sự thì nên nhớ rằng “đời cha ăn mặn đời con khát nước”.

“Ăn” thì cũng phải chưàphần cho người khác ăn. Mình có cơm thì người ta có cháo, đó mới là lẽ đời. Ănhết phần người khác thì cho dù luật pháp không thể trừng trị thì luật đơìcũng trị. Đó là quả báo nhãn tiền.

Trần Mạnh