Làm rõ cơ chế chia sẻ rủi ro về doanh thu giữa nhà nước và nhà đầu tư

Thẩm tra dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Theo đó, việc xây dựng Luật này nhằm góp phần hoàn thiện, thống nhất khung pháp lý điều chỉnh hoạt động đầu tư mang tính đặc thù, phản ảnh bản chất của mối quan hệ đối tác công và tư; khắc phục những khó khăn, bất cập đang tồn tại hiện nay và bảo đảm tính pháp lý ổn định, nâng cao hiệu quả thực hiện, tính khả thi của các dự án PPP dài hạn, nhiều rủi ro, đầu tư quy mô lớn, cũng như tính pháp lý đồng bộ với các luật có liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh, việc ban hành Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về việc phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng quốc gia nói chung và huy động nguồn lực tư nhân thông qua đầu tư PPP nói riêng, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh

Thẩm tra các nội dung cụ thể của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng và xác định một cách có chọn lọc về các lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, bảo đảm tính công khai, minh bạch, hiệu quả của phương thức đầu tư PPP và thống nhất, đồng bộ với quy định tại các luật liên quan, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho các bên trong lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp.

Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng việc quy định quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP để áp dụng phương thức đầu tư PPP là cần thiết nhằm ưu tiên đầu tư PPP đối với các dự án quan trọng, khuyến khích thu hút nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân thuộc các lĩnh vực được xác định, nhằm tránh tình trạng đầu tư tràn lan, không kiểm soát được rủi ro do các dự án PPP.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu, quy định cụ thể quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu đối với các lĩnh vực cũng như làm rõ hơn căn cứ, cơ sở của việc quy định quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP tại dự thảo Luật.

Ủy ban Kinh tế cho rằng, cần làm rõ tính chất đặc thù của phương thức đầu tư PPP, từ đó có những quy định phù hợp, làm rõ sự khác biệt giữa dự án PPP với các dự án đầu tư công hoặc dự án đầu tư tư nhân thuần túy.

Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu, quy định thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP gắn với việc phân loại dự án PPP, phù hợp với đặc thù của phương thức đầu tư PPP, tạo điều kiện cho việc bảo đảm tiến độ triển khai dự án một cách hiệu quả, có tính khả thi và bảo đảm lợi ích của các bên.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, quy định cụ thể hơn về điều kiện áp dụng theo hướng thu hẹp các trường hợp chỉ định thầu hoặc đấu thầu hạn chế tại dự thảo Luật; Nghiên cứu, bổ sung quy định phù hợp ngay tại dự thảo Luật về quy trình, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định dự án PPP và các nội dung liên quan áp dụng đối với từng loại hợp đồng PPP có tính chất và cách thức thực hiện khác nhau.

Làm rõ hơn trong dự thảo Luật hạng mục đầu tư sử dụng vốn hỗ trợ của Nhà nước thì áp dụng quy trình, thủ tục đầu tư công, hạng mục đầu tư sử dụng vốn đầu tư tư nhân thì áp dụng quy trình, thủ tục đầu tư thông thường.

Nghiên cứu, bổ sung ngay tại dự thảo Luật một số quy định mang tính nguyên tắc như quy định cụ thể về điều kiện, phạm vi, trường hợp áp dụng các cơ chế bảo đảm, đồng thời xây dựng cơ chế đánh giá, theo dõi và quản lý các nghĩa vụ nợ dự phòng, rủi ro tài khóa tiềm ẩn từ các dự án PPP;

Đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể hơn về cơ chế chia sẻ rủi ro về doanh thu giữa hai bên (công và tư) trong thực hiện dự án PPP.

Theo chương trình Kỳ họp, sau khi nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư tại hội trường, Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ về dự án Luật này.

Nêu ý kiến đối với vấn đề này tại phiên họp tổ, ĐB Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) cho rằng, cần phải giám sát chặt chẽ để ngăn chặn những yếu tố “mưu lợi” về rủi ro trong đầu tư PPP. “Trên thực tế có những rủi ro mà nhà đầu tư phải chịu, nhưng cũng có những yếu tố lạm dụng rủi ro của PPP để mưu lợi từ một số dự án BT, cái gì là rủi ro có tính chất chia sẻ và cái gì là lợi ích không được xác định rõ ràng”, ông Cường nêu.

ĐB đoàn Hà Nội dẫn chứng thêm, giá trị đầu tư của nhiều dự án sau khi kiểm toán xong thấy không đúng với giá trị báo cáo ban đầu, dẫn tới chuyện có thể người dân phải gánh chịu nhiều hơn việc chi trả nếu thời gian thu hồi vốn bị kéo dài.

Xuân Hưng