Làm thế nào để hạn chế bệnh rụng quả trên cam?

Theo kết quả điều tra khảo sát của Chi cục Trồng trọt và BVTV Nghệ An, tính đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh đã có khoảng 5.460 ha cam, giảm 690 ha so với năm 2018, vượt 314 ha so với quy hoạch phát triển. Trong đó, cam kinh doanh có 3.230 ha, cam đang thời kỳ kiến thiết cơ bản 2.234 ha.
Để xác định hay bệnh vàng lá thối rễ, vừa qua các chuyên gia về bệnh cây thuộc Viện Bảo vệ thực vật (Bộ NN & PTNT) đã vào kiểm tra các vườn cam ở các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn và Con Cuông. Quan sát tại chỗ phát hiện có khoảng 50% cây có triệu chứng vàng lá và dùng kít thử nhanh cho kết quả đúng là bệnh vàng lá greening.

Thời điểm này, quả cam Vinh ở Quỳ Hợp (Nghệ An) dù đang giai đoạn phát triển, nhưng tại nhiều vườn cam đã rụng đầy gốc. Ảnh: Xuân Hoàng

Đó mới chỉ là những cây đã có triệu chứng vàng lá. Còn những cây chưa xuất hiện triệu chứng vàng lá thì phải thử bằng phương pháp PCR trong phòng thí nghiệm để cho kết quả chính xác hơn và làm được như thế thì tỷ lệ số cây bị bệnh sẽ còn cao hơn nhiều.

Những kết quả dùng kít thử nhanh vừa qua là để biết những cây cam đó có bị bệnh vàng lá greening hay không được tiến hành ở những vườn cam mới 5 - 7 năm tuổi.
Nếu thử trên các vườn cam càng nhiều tuổi hơn thì khả năng số cây vàng lá greening sẽ cao hơn nhiều.

Bệnh vàng lá greening trên cây cam còn được gọi là bệnh vàng lá gân xanh do vi khuẩn gram âm Liberobacter asiaticum sống trong mạch dẫn libe của cây gây ra.

Bệnh được lan truyền nhanh thông qua mắt ghép, gốc ghép khi nhân giống bằng phương pháp vô tính và thông qua côn trùng chích hút làm môi giới truyền bệnh, đó là con rầy chổng cánh. Bệnh vàng lá greening trên cây cam, quýt, bưởi chưa có thuốc đặc trị.

Bệnh vàng lá greening trên cây cam. Ảnh: P.V

Những cây cam, bưởi, quýt đã bị bệnh này thông thường có mấy triệu chứng như: Lá có đốm vàng, vàng, gân lá có màu xanh lục, lá nhỏ và thô cứng. Cành lộc ngắn, lá rụng sớm, rụng nhiều, cành chết khô kéo theo cây chết khô dần hàng loạt. Quả nhỏ, mẫu mã xấu, quả có hiện tượng dị dạng, mất cân đối. Rễ thối dần làm cho khả năng hút nước và dinh dưỡng kém. nhiều khi càng gần đến mùa thu hoạch như đã và đang xảy ra hiện nay ở vùng cam Phủ Quỳ.

Làm thế nào để phòng, chống và hạn chế bệnh vàng lá greening trên cây cam hiện nay?

Một là: Phải siết chặt công tác quản lý cây giống, nhất thiết không để tình trạng chiết, ghép, buôn bán cây giống tự do và trôi nổi trên thị trường như hiện nay. Nếu để tình trạng này kéo dài thì sẽ dẫn đến hủy diệt cây cam và thương hiệu cam Vinh cũng bị ảnh hưởng lớn.
Hai là: Ngành Nông nghiệp phối hợp với Phòng NN & PTNT các huyện cần sớm tiến hành tổng kiểm tra, rà soát tất cả các vườn cam bằng cả 2 phương pháp: Phương pháp nhìn thấy cây đã có triệu chứng vàng lá, gân xanh thì dùng kít thử nhanh để xác định đúng bệnh vàng lá greening, đồng thời dùng cả loại kít áp dụng thử cho loại cây cam chưa biểu hiệu triệu chứng vàng lá để xác định xem có bệnh hay không để kịp thời xử lý ngay.
Ba là: Khi xác định được những cây cam đã bị nhiễm bệnh vàng lá greening rồi thì phải kiên quyết tiêu hủy để tránh lây lan. Nếu có tiếc nuối mà cố gắng khôi phục cũng chỉ gây tốn kém mà thôi, có thể vẫn cho ít quả và quả sẽ rụng khi gần mùa thu hoạch như đã và đang xảy ra hiện nay trên các vườn cam ở các địa phương.

Từ cuối tháng 8 đến nay, cam rụng hàng loạt tại các vườn cam trên địa bàn huyện Quỳ Hợp. Ảnh: Xuân Hoàng

Bốn là: Phải có một cơ quan, một tổ chức hay một doanh nghiệp nào đó trồng và lưu giữ vườn cây đầu dòng trong khu nhà lưới để khai thác mắt ghép nhân giống vô tính cung cấp cây giống sạch bệnh cho nhu cầu sản xuất.
Năm là: Thường xuyên kiểm tra vườn cam, nếu phát hiện trên cành cây lá cam xuất hiện rầy chổng cánh thì sử dụng thuốc hóa học để phun tiêu diệt như: Confidor, Admire 500 EC hay Bassa 50EC kết hợp với DC Tron Plus… phun định kỳ vào các đợt cây ra lá non, nhất là vào mùa Xuân hay đầu mùa mưa, vì rầy hay chọn các đọt, lá non để đẻ trứng.

Doãn Trí Tuệ