Lắng nghe giới trẻ để xây dựng môi trường mạng an toàn

Ngày 24/01/2019, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Cục Trẻ em - Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội và Trung ương Đoàn TNCS HCM tổ chức Hội thảo “Tiếng nói của thanh thiếu niên đối với xây dựng môi trường mạng lành mạnh, an toàn” với sự tài trợ của Tổ chức Cứu trợ trẻ em Quốc tế (SCI).

Hội thảo tạo không gian đối thoại mở đa bên, đặc biệt là sự tham gia của trẻ em để nói lên tiếng nói của mình về những vấn đề mà chính các em phải đối mặt trên môi trường mạng.

Điều đặc biệt của Hội thảo này là tham gia đối thoại có hơn 100 thanh thiếu niên là thành viên Hội đồng trẻ em Thành phố Hà Nội và học sinh một số trường THCS, các sinh viên Trường Đại học Kinh tế quốc dân và một số trường đại học khác trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Tại Hội thảo, hơn 20 đại diện trẻ em và thanh thiếu niên đã cùng thảo luận và đưa ra 4 vấn đề chính liên quan đến việc tham gia môi trường mạng của chính các em: Xâm hại trẻ em trên môi trường mạng; việc kiểm soát và ngăn chặn nguy cơ trên mạng xã hội chưa hiệu quả; kỹ năng hướng dẫn sử dụng mạng xã hội của bố mẹ và hiểu biết và kỹ năng tự bảo vệ trên môi trường mạng của trẻ em còn hạn chế.

Đây cũng chính là 4 chủ đề chính trong phiên đối thoại của Hội thảo.

Đáng chú ý, trong hầu hết các giải pháp cho 4 nhóm vấn đề chính nêu trên, các em đều có mong muốn được cha mẹ hướng dẫn cách sử dụng Internet nói chung và sử dụng mạng xã hội nói riêng. Tuy nhiên, để hướng dẫn được con cái sử dụng mạng, chính các bậc cha mẹ cũng cần học cách sử dụng mạng an toàn.

Trong khi đó, có ý kiến cho rằng, nhiều cha mẹ gặp khó khăn trong việc sử dụng công nghệ, chính điều đó cũng là một trong những cản trở lớn cho việc đồng hành cùng con.

Em Nhật Mai, Học sinh lớp 9 chia sẻ “em chỉ sử dụng mạng xã hội Facebook và thường chia sẻ những vấn đề mà em gặp phải trên mạng với bố nhiều hơn là với mẹ bởi vì bố em hiểu về công nghệ, về mạng xã hội nhiều hơn. Điều em muốn làm sau buổi hội thảo hôm nay chính là cho bố mẹ em xem những quy định trong luật về quyền riêng tư của trẻ em, bởi vì bố em vẫn thường đăng ảnh của em lên Facebook mà không hỏi ý kiến của em”.

Bên cạnh vai trò của gia đình, trong các đề xuất giải pháp cho các vấn đề trên, các em cũng nêu những gợi ý cụ thể dành cho các bên liên quan tham gia đối thoại như việc đưa các chương trình dạy về an toàn trên môi trường mạng vào trong trường học; các quy định cụ thể liên quan đến chế tài, phương pháp xử phạt đối với các hành vi xâm hại trẻ em trên môi trường mạng; … hay phương pháp sáng tạo: làm các clip mô phỏng những rủi ro trên mạng, cách phòng tránh…

Nói sâu hơn về vai trò của các bên liên quan, Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD đặc biệt nhấn mạnh tới vai trò của các bên liên quan trong việc giáo dục và đồng hành với thanh thiếu nhi. Theo đó, “không phải là kiểm soát, cấm đoán mà tin tưởng, học hỏi từ thanh thiếu nhi, trao quyền cho các em để các em “làm chủ công nghệ, là các công dân số chuẩn, sử dụng mạng xã hội an toàn, thông minh và có các trải nghiệm tuyệt vời”.

Bà Nguyễn Thị Nga - Phó Cục trưởng Cục Trẻ em cho rằng, việc thiết lập Mạng lưới các tổ chức bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là rất cần thiết để kết nối và huy động nguồn lực từ các tổ chức, đơn vị hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em và thông tin, truyền thông trong việc bảo vệ trẻ em khỏi các rủi ro và nguy cơ bị xâm hại khi tham gia vào môi trường mạng.

Tại Hội thảo, ông Dương Khánh Dương, Đại diện Viện Chiến lược thông tin và truyền thông (Bộ Thông tin & Truyền thông) cũng giới thiệu dự thảo “Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội cho các nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng mạng xã hội, hướng tới xây dựng môi trường mạng xã hội lành mạnh, an toàn tại Việt Nam”.

Viện mong muốn thu thập thêm các ý kiến của chính trẻ em và thanh niên để sớm được hoàn thiện và áp dụng bộ quy tắc trong thời gian tới, góp phần hướng đến việc xây dựng môi trường mạng lành mạnh an toàn với thanh thiếu nhi.

Xuân Hưng