Lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm

Người dân nhận chế độ hưu trí, trợ cấp BHXH ngày càng nhanh chóng, thuận tiện. Ảnh: NAM ĐỊNH

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, từ năm 1995 đến nay, cơ quan BHXH đã giải quyết cho 2.559.776 người hưởng các chế độ BHXH hằng tháng (2.022.373 người hưởng lương hưu); 10.580.542 lượt người hưởng các khoản trợ cấp BHXH một lần (trong đó, hưởng BHXH một lần là 8.584.544 người); hơn 106.443.268 lượt người hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; chi trả cho 3.202.490 lượt người hưởng các chế độ BH thất nghiệp…

Báo cáo đánh giá của Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) cho thấy, trong giai đoạn 1995-2006, các chế độ BHXH được quy định trên cơ sở kế thừa và phát triển các chính sách đã có; bước đầu thiết lập nguyên tắc đóng - hưởng. Diện bao phủ người hưởng lương hưu dần được mở rộng do điều kiện thời gian đóng BHXH được rút ngắn và chính sách BHXH độc lập với các chính sách an sinh xã hội khác. Giai đoạn 2007-2015, Nghị quyết Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ IX (năm 2001) xác định “Cải cách cơ chế BHXH và bảo đảm xã hội, cải cách và tăng cường chất lượng hệ thống BHXH, cung cấp dịch vụ xã hội cơ bản cho nhân dân, nhất là cho người nghèo, vùng nghèo”, việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH ngày càng đạt hiệu quả cao. Với sáu chế độ (gồm: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất và BH thất nghiệp) - BHXH ở Việt Nam đã tiệm cận hệ thống chế độ BHXH được đề cập trong các Công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và được đánh giá là một trong những quốc gia có chế độ BHXH ưu việt tại châu Á. Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH Ðiều Bá Ðược cho biết, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22-11-2012, về tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với công tác BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) giai đoạn 2012-2020, nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các bộ, ngành, tổ chức đoàn thể, cũng như đơn vị sử dụng lao động và người dân về ý nghĩa, tầm quan trọng chính sách, chế độ BHXH, BHYT được nâng lên rõ rệt.

Những năm gần đây, ngành BHXH đã tăng cường việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong hầu hết các hoạt động nghiệp vụ. Trong đó, việc ứng dụng CNTT trong giải quyết hưởng các chế độ BHXH, thông qua chương trình phần mềm nghiệp vụ, được thực hiện thống nhất trong toàn quốc đã đạt hiệu quả cao, bảo đảm chính xác so với quy định; nhanh chóng về thời hạn giải quyết, giảm chi phí quản lý… Việc tập trung cấu trúc lại quy trình nghiệp vụ, rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC) trên tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ từ thu, cấp sổ BHXH đến giải quyết, chi trả các chế độ BHXH, triển khai giao dịch điện tử, thay đổi phương thức giao nhận hồ sơ đã giảm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp khi tham gia thực hiện giao dịch với cơ quan BHXH… Bên cạnh đó, việc lưu trữ tài liệu, hồ sơ giải quyết hưởng các chế độ BHXH bước đầu được số hóa bảo đảm chất lượng, hiệu quả sử dụng.

Tuy nhiên, theo Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH Ðiều Bá Ðược, vẫn còn hạn chế trong công tác giải quyết hưởng các chế độ BHXH. Hiện, cơ quan BHXH cũng như các bộ, ngành liên quan đang tổng rà soát hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH để làm rõ hơn những bất cập, tiếp tục đề xuất, tham gia có hiệu quả vào sửa đổi, bổ sung các quy định cụ thể trong Luật BHXH cũng như pháp luật có liên quan theo tinh thần cải cách BHXH đã nêu trong Nghị quyết số 28-NQ/TW về công tác giải quyết hưởng các chế độ BHXH. Nghiên cứu, rà soát nhằm cắt giảm, loại bỏ những thủ tục rườm rà, chồng chéo gây khó khăn cho quá trình thực hiện; đơn giản hóa, giảm giấy tờ, thành phần hồ sơ theo hướng dễ hiểu, dễ tiếp cận, tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức khi tham gia giao dịch. Ðồng thời, hoàn thiện hành lang pháp lý trong việc xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia để đồng bộ, kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành.

Thời gian qua, ngành BHXH cũng xác định đổi mới phương thức phục vụ lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, hướng tới mục tiêu là sự hài lòng của cá nhân, tổ chức. Theo đó, tiếp tục xây dựng quy trình giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp theo hướng đồng bộ, tập trung và liên thông dữ liệu trong lĩnh vực thu, sổ thẻ, giải quyết, chi trả các chế độ BHXH. Ðồng thời gắn kết quy trình chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp với quy trình giao dịch điện tử trong lĩnh vực giải quyết các chế độ BHXH, BH thất nghiệp. Giảm tối đa thời hạn giải quyết hưởng các chế độ BHXH ở từng bộ phận nghiệp vụ. Phấn đấu nâng cao tỷ lệ thực hiện giao dịch điện tử trong giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản và tiến tới thực hiện giao dịch điện tử trong việc giải quyết các chế độ BHXH dài hạn. Xây dựng dịch vụ thanh toán điện tử (có thể lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH ở bất kỳ địa điểm nào trong nước; đóng tiền BHXH thông qua tin nhắn điện thoại hoặc dịch vụ chuyển khoản thông minh của ngân hàng đối với người tham gia BHXH tự nguyện). Xây dựng dịch vụ ứng dụng BHXH trên điện thoại thông minh thông qua mạng in-tơ-nét, ứng dụng có các tính năng hữu ích nổi bật giúp người sử dụng có thể tra cứu được các thông tin về chế độ BHXH, BHYT trên hệ thống. Ðể làm được điều này, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm có giải pháp để thực hiện và kết nối cơ sở dữ liệu về lao động, việc làm, an toàn vệ sinh lao động; cấp các giấy tờ, hồ sơ làm căn cứ hưởng BHXH… với hệ thống thông tin của BHXH Việt Nam để làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện giao dịch điện tử toàn phần trong các thủ tục thực hiện BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

ANH THU