Lấy nội quy lao động sai luật để…“trảm” lái xe(?)

Tuyến xe 59 (bến xe quận 8 - ngã tư Ga), có không ít lái xe đã bị Citranco “trảm” bằng tiền hoặc sa thải.

“Nội quy LĐ” hay “Nội quy… xử phạt”?

Chiều 8.8, làm việc với PV Lao Động tại trụ sở Citranco, ông Lèo đã trao cho chúng tôi bản sao các văn bản pháp luật và bản “Nội quy LĐ” do Citranco xây dựng.

Ông Lèo nói: “Việc kỷ luật và sa thải các lái xe, chúng tôi dựa trên “Nội quy LĐ” đã được thông qua cơ quan chức năng về LĐ. Chúng tôi không làm sai. Những người khiếu nại là những kẻ... ăn cắp, gian lận trong làm việc, bắt buộc chúng tôi phải sa thải. Những lái xe bị sa thải là những người từng có hành vi gian lận tiền vé để bỏ túi riêng, không mở máy điều hòa để ăn cắp dầu, đánh hành khách, tự bỏ việc nhiều ngày...".

Thật oái oăm, tham khảo bản “Nội quy LĐ” dày 32 trang của Citranco, chúng tôi nhận thấy chỉ có vẻn vẹn 9 trang đề cập tới “Nội quy LĐ”. Trong khi đó, có tới 23 trang còn lại là liệt kê 92 hình thức xử phạt bằng việc nộp tiền, đối với 7 thành phần NLĐ tại Citranco gồm: Lái xe, tiếp viên, nhân viên điều hành, thợ sửa chữa xe, nhân viên kỹ thuật - vật tư, nhân viên đội xe buýt và nhân viên bảo vệ Cty.

Đặc biệt, riêng với lái xe đã được Citranco “quan tâm” khá kỹ, nên tất cả các hành vi bị cho là sai phạm, trong quá trình vận hành xe, đều được Citranco cụ thể hóa bằng những mức tiền phạt, từ thấp đến cao. Thí dụ: Nói chuyện, nghe nhạc cấm (200.000 đồng), không ghé trạm rước khách (2 triệu đồng, tái phạm lần 2 là 4 triệu đồng, lần 3 là sa thải), gian lận vé (2 triệu đồng), xe đậu vẫn bật máy lạnh (200.000 đồng), cờ bạc trong ca làm việc (1 triệu đồng)...

Trong khi khoản 1, Điều 85 - Bộ luật LĐ chỉ quy định hình thức “sa thải” NLĐ, khi hành vi lặp lại vi phạm của NLĐ ở trường hợp “NLĐ bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương, chuyển làm công việc khác mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật hoặc bị xử lý kỷ luật cách chức mà tái phạm”. Tuy nhiên, với Citranco lại quy định NLĐ vi phạm đã nộp tiền phạt, nhưng tái phạm lần thứ 2, phải nộp tiền gấp đôi và tái phạm lần thứ 3 là... sa thải (?).

Điều đáng nói, theo quy định của khoản 4, Điều 7 - NĐ 41/CP ngày 6.7.1995 của Chính phủ, cấm dùng hình thức phạt tiền thay cho việc xử lý kỷ luật LĐ. Song, với Citranco thì làm ngược lại, với hàng loạt hình thức xử phạt bằng tiền vô tội vạ đối với hàng loạt lái xe suốt thời gian qua.

Áp dụng “nội quy” sai để… “trảm” NLĐ?

Ngay thời điểm tháng 5.2010, khi bản “Nội quy LĐ” nêu trên của Citranco chưa được ban hành, bà Nguyễn Thị Dân - Trưởng phòng Lao động - Tiền lương - Tiền công, thuộc Sở LĐTBXH TPHCM - đã ra thông báo số 4863/TB-LĐTBXH-LĐ ngày 25.5.2010 gửi Citranco, “tuýt còi” nhiều điểm vi phạm Bộ luật LĐ và các quy định khác của Nhà nước, tại “Nội quy LĐ” của Citranco. Đơn cử ở khoản 4.6 - Điều 4, việc Citranco sử dụng hành vi “tái phạm” để sa thải NLĐ là không đúng luật định.

Việc liệt kê hàng loạt hành vi vi phạm để từ đó quy ra hàng loạt hình thức kỷ luật bằng phạt tiền (trong khi Bộ luật LĐ chỉ quy định có 3 hình thức kỷ luật là khiển trách, chuyển công tác và sa thải) cũng không đúng luật pháp.

Citranco tự đưa ra quy định sa thải NLĐ, khi NLĐ vi phạm kỷ luật LĐ trên cơ sở số lần vi phạm là không phù hợp quy định tại khoản 1, Điều 85 - Bộ luật LĐ... Song, chẳng những không điều chỉnh, không thay đổi các quy định vi phạm Bộ luật LĐ (đặc biệt là các hình thức phạt tiền đối với NLĐ).

Ngày 25.4.2012, ông Nguyễn Văn Lèo đã ra Quyết định ban hành “Nội quy LĐ” của Citranco. Một tháng sau, ngày 24.5.2012, ông Lou Hàn Cánh - Trưởng phòng LĐTBXH Q.5 - ra thông báo số 29/TB-LĐTBXH, hợp thức “Nội quy LĐ” cho Citranco.

Thật lạ lùng, dù bản “Nội quy LĐ” của Citranco dày đặc vi phạm luật pháp, nhưng ông Cánh vẫn kết luận “Nội quy LĐ của Citranco đã xây dựng đúng quy định của pháp luật” (? và ông Cánh không yêu cầu Citranco sửa đổi, bổ sung bất cứ điểm nào, trang nào trong “Nội quy LĐ” (?!).

Vì vậy, hơn 1 năm qua, lãnh đạo Citranco đã "coi trời bằng vung", mạnh tay dùng “Nội quy LĐ” sai luật sa thải NLĐ; bất chấp những nỗi đau, sự thua thiệt mà NLĐ phải gánh chịu... Và, họ đã lâm cảnh khốn cùng, mà không biết kêu cứu cùng ai!