Lấy tài sản khi nạn nhân đang ngủ, trộm cắp hay cướp?

Chiều 30/7, TAND quận Long Biên đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án

Các bị can này gồm Nguyễn Minh Hiếu (SN 1999), Dương Thế Tiệm (SN 2001) và Nguyễn Trà My (SN 2003), Nguyễn Văn Đại (SN 2000).

Lên kế hoạch chiếm đoạt tài sản

Theo nội dung cáo trạng, thông qua mạng xã hội Facebook, Hiếu có quen biết với Hoàng Bảo Ngọc (SN 2003, trú quận Long Biên). Ngày 14/10/2017, thấy Hiếu nhắn tin qua lại với Ngọc, Đại nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản của Ngọc. Vì thế, Đại đã bảo Hiếu hỏi dò xem Ngọc có tài sản gì không. Biết Ngọc có chiếc xe đạp điện, Đại liền bàn với Hiếu rủ Ngọc đi chơi, sau đó sẽ giả mượn xe Ngọc rồi đem đi bán, Hiếu đồng ý. Thực hiện kế hoạch trên, Hiếu hẹn Ngọc đi chơi vào sáng hôm sau và Ngọc đồng ý.

Nhóm của Hiếu khi hẹn Ngọc gồm Hiếu, Đại, Tiệm, My và Phạm Đình Tấn. Gặp Ngọc, cả nhóm chở nhau đi ăn và đi chơi. Lúc này, Ngọc đi xe máy cùng Hiếu và Tiệm, còn Tấn đi xe đạp điện của Ngọc. Tới một quán ăn sáng trên địa bàn quận Long Biên, nhóm trên cùng nhau uống rượu, Ngọc uống nhiều và say rượu. Thấy vậy, Hiếu nói với cả bọn “Lấy xe con này dễ lắm". Sau đó, Hiếu điều khiển xe máy chở Ngọc ngồi giữa, Tiệm ngồi sau (trên đường, Tiệm thò tay vào túi xách của Ngọc lấy 200 nghìn đồng), sau đó, cả nhóm cùng đi thuê 2 phòng nghỉ tại một nhà nghỉ.

Hiếu đưa Ngọc vào một phòng, thấy Ngọc ngủ say, Hiếu lấy chiếc điện thoại iPhone 5S của Ngọc rồi sang phòng bên cạnh thông báo tình hình. Cả nhóm của Hiếu sau đó xuống dắt xe đạp điện của Ngọc đi bán được 2,6 triệu đồng. Chiếc điện thoại của Ngọc thì Hiếu cầm để sử dụng. Tổng cộng số tiền chiếm đoạt của Ngọc là 2,8 triệu đồng.

Với các tình tiết nêu trên, giữa tháng 7 vừa qua, VKSND quận Long Biên đã ra cáo trạng đề nghị truy tố các bị can Hiếu, Tiệm, Đại và My về tội cướp tài sản.

Định tội danh sai có thể dẫn tới oan sai

Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) - là người bào chữa cho bị can Nguyễn Trà My thể hiện quan điểm không đồng tình với tội danh được nêu trong cáo trạng và cho rằng, hành vi phạm tội của bị can cấu thành tội trộm cắp tài sản mới là có căn cứ, đúng bản chất hành vi phạm tội.

Theo luật sư, tội cướp tài sản là dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công, lâm vào tình trạng mất khả năng chống cự nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác. Tội cướp tài sản cùng lúc xâm hại đến 2 khách thể: Đó là quyền sở hữu và tính mạng, sức khỏe của công dân. Trường hợp nếu các bị can sử dụng thuốc mê, thuốc ngủ gây tê liệt tạm thời nạn nhân nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì được xem là "hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được" và hành vi này cực kỳ nguy hiểm cho xã hội.

Nhưng xét hành vi của các bị cáo trong vụ án này, luật sư cho rằng, các bị can đã rủ bị hại uống rượu và bị hại đã tự nguyện cùng uống, không bị ai ép buộc.

Mặt khác, sau khi uống rượu, bị hại vẫn ngồi lên xe máy cùng đến nhà nghỉ, đi lên phòng cùng các bị cáo. Dù các bị can trước khi thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản đã có động cơ, mục đích chiếm đoạt tài sản nhưng hành vi khách quan khi thực hiện tội phạm đã cấu thành tội trộm cắp là “lén lút”.

“Tội cướp tài sản thì thể hiện một cách công khai tính nguy hiểm của hành vi là người phạm tội đối mặt trực tiếp với chủ tài sản, nhưng ở tội trộm cắp tài sản thì người phạm tội không dám đối mặt”, luật sư phân tích.

Trong vụ án này, luật sư Thơm nhận định, đã có vi phạm tố tụng khi xử lý trẻ vị thành niên phạm tội. Nhưng quan trọng nhất là áp dụng máy móc khi định tội danh và bắt giam cả các bị can, gồm cả trẻ em.

"Mục đích xử lý trẻ vị thành niên phạm tội là nhằm giáo dục để các cháu nhận ra sai lầm và sửa chữa chứ không phải vì mục đích trừng trị. Vì lứa tuổi này chưa hoàn thiện về tâm sinh lý, nhận thức pháp luật và xã hội cũng còn hạn chế. Quan trọng nhất trong vụ án này là định tội không đúng, có thể dẫn tới oan sai. Nếu là tội trộm cắp tài sản thì không thể khởi tố các bị can được, vì phải có giá trị thiệt hại từ 200 triệu đồng trở lên mới bị xử lý hình sự”, luật sư Thơm nói.

Chiều 30/7, TAND quận Long Biên đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án. Sau phần xét hỏi, HĐXX xét thấy có một số nội dung cần làm rõ và vi phạm nghiêm trọng tố tụng nên đã hoàn trả hồ sơ lại cho VKSND quận Long Biên giải quyết theo quy định của pháp luật.

Theo luật sư Thơm, trường hợp nếu xác định hành vi phạm tội của các bị cáo tội trộm cắp tài sản thì bị cáo Nguyễn Trà My (khi phạm tội là 14 tuổi 1 tháng 25 ngày) đang là lứa tuổi trẻ em không phải chịu trách nhiệm hình sự về Tội trộm cắp tài sản theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.

Hoài Vũ