Lễ hội Bà Thu Bồn được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sáng 14-3, tại khu di tích lăng Bà Thu Bồn (xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam), UBND huyện Duy Xuyên đã tổ chức lễ công bố quyết định và đón nhận bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đối với Lễ hội Bà Thu Bồn. Đây là một trong những hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện Năm Du lịch Quốc gia - Quảng Nam 2022.

Ông Trần Văn Tân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam (bên trái), trao bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đối với Lễ hội Bà Thu Bồn

Ông Nguyễn Thế Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Duy Xuyên, cho biết Lễ hội Bà Thu Bồn có vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân vùng thượng lưu sông Thu Bồn. Đây là lễ hội mang màu sắc tín ngưỡng dân gian được truyền lại qua bao đời nhằm thể hiện lòng thành kính, tôn vinh, tri ân công đức của Bà Thu Bồn và các vị tiền nhân trong công cuộc mở cõi, lập làng, tạo cơ sở và điều kiện cho các thế hệ kế tiếp an cư lạc nghiệp, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội.

"Lễ hội Bà Thu Bồn hội tụ những giá trị nhân văn quý giá, mang đậm màu sắc tín ngưỡng, lịch sử, văn hóa, rất cần được bảo tồn, phát huy và khai thác để góp phần giáo dục lòng yêu thương con người, yêu quê hương, đất nước" - ông Đức nhấn mạnh.

Lễ hội Bà Thu Bồn được tổ chức vào ngày 10 đến 12-2 âm lịch hằng năm

Tương truyền, Bà Thu Bồn là nữ tướng Chăm rất xinh đẹp, có mái tóc đen, dài óng mượt. Bà đã từng chinh chiến nhiều trận mạc.

Trong một lần thất thủ, bà men theo hướng Tây đến Phường Rạnh có địa hình hiểm trở, trước có sông sâu, sau có núi cao che chắn, ruộng đồng bao la, đảm bảo điều kiện quan trọng cho quân cơ, chờ thời cơ thuận lợi để phản công. Bà đã chọn đất này để định cư, làm căn cứ đóng quân, địa điểm lịch sử ấy là Dinh Bà hiện nay.

Cùng với việc chiêu quân và tổ chức luyện binh, Bà Thu Bồn còn cho quân lính đào giếng, đào ao, trồng lúa, chăn nuôi, dạy cho dân trồng dâu, nuôi tằm, quay tơ, dệt vải, cách dùng thảo mộc trong rừng để chữa bệnh cho người và vật nuôi. Vì thế, cho đến bây giờ, trong khu Dinh Bà vẫn còn các địa danh, di tích gắn với Bà Thu Bồn như giếng Bà, ao Bà, vườn Bà, rừng Bà, ghềnh Bà…

Trong một lần giao tranh bị thất bại, Bà Thu Bồn gieo mình xuống dòng sông tự vẫn, thân bà xuôi dòng về miền dưới, được dân làng Thu Bồn (xã Duy Tân, huyện Duy Xuyên) an táng, thờ phụng và xây dựng Lăng Bà ngày nay.

Sau khi qua đời, Bà Thu Bồn đã hiển linh phù hộ cho dân làng vượt qua bao thiên tai, địch họa. Để ghi nhớ công ơn của bà, từ bao đời nay, dân làng Trung An (xã Quế Trung, huyện Nông Sơn) góp công, góp của xây dựng Dinh Bà.

Hằng năm, từ ngày 10 đến 12-2 âm lịch, để tưởng nhớ công ơn của bà, chính quyền và người dân địa phương sống dọc sông Thu Bồn nô nức tổ chức Lễ hội Bà Thu Bồn, thể hiện khát vọng phồn vinh, cầu mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an cho cộng đồng làng xã.

Tr.Thường