Lê Quang Hiếu, 'thủ lĩnh' của những công trình ngang tầm thế giới

Lê Quang Hiếu là một trong ba người sáng lập Cộng đồng Điện toán đám mây mã nguồn mở (ĐTĐM OpenStack) Việt Nam, được Tổ chức ĐTĐM OpenStack thế giới Foundation lựa chọn trở thành đại diện ở Việt Nam. Thành công đó giúp Lê Quang Hiếu được đề cử là một trong những Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2019.

Ngày còn ngồi trên ghế nhà trường, cậu học trò Lê Quang Hiếu dự định thi vào Đại học Bách khoa Hà Nội để theo đuổi đam niềm mê sáng tạo robot (robocon) và tham gia Cuộc thi Sáng tạo Robot châu Á-Thái Bình Dương. Nhưng sau đó, thấy mình có khả năng nhiều hơn trong lĩnh vực lập trình, lại có dịp học hỏi, tìm hiểu từ hai người chú họ cũng học về công nghệ thông tin (CNTT), Hiếu tự học, mày mò ngày đêm và đi theo hướng này. Kết quả, năm thứ ba đại học (2010) Lê Quang Hiếu đoạt giải Nhì Olympic Tin học quốc gia, năm sau anh giành giải Nhất, đồng thời tốt nghiệp xuất sắc chuyên ngành CNTT.

Sau khi ra trường, Lê Quang Hiếu về đầu quân cho Viện Nghiên cứu và Phát triển Tập đoàn Viettel, khi đó mới thành lập, với nhiệm vụ nghiên cứu cả mảng quân sự và dân sự, trong đó có lĩnh vực ĐTĐM (dân sự). Ít lâu sau, mảng dân sự của viện phải nhường chỗ cho mảng quân sự do yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội. Để tiếp tục nuôi dưỡng đam mê, Hiếu cùng hai người bạn (ở Tập đoàn VNPT và Tập đoàn Ericsson Hungary) đứng ra thành lập ĐTĐM OpenStack Việt Nam vào tháng 2-2013. Đồng thời tham gia sáng lập và đại diện cộng đồng Ảo hóa mạng viễn thông thế giới (OPNFV Foundation tại Việt Nam). Đây cũng là một trong những cộng đồng đầu tiên trên tổng số hơn 130 cộng đồng ĐTĐM mã nguồn mở được thế giới công nhận. Anh và các cộng sự cũng trở thành một trong những kỹ sư tham gia đóng góp thiết kế và mã nguồn mở về ĐTĐM của thế giới với các tên tuổi công nghệ lớn như: IBM, HPE, Ericsson, Nokia.

Lê Quang Hiếu và nhóm cộng sự trong một buổi nghiên cứu khoa học tại đơn vị.

Sau hơn 4 năm gắn bó với Viettel, năm 2016, Lê Quang Hiếu nhận lời làm việc cho Fujitsu Việt Nam, công ty của Nhật Bản chuyên ngành lĩnh vực bán dẫn, máy tính, truyền thông và dịch vụ, quản lý 10 nhân viên trong lĩnh vực ĐTĐM, một lĩnh vực đang phát triển rực rỡ ở Nhật Bản và nhiều nước tiên tiến, trong khi Việt Nam vẫn chưa bắt đầu. Tại đây, Hiếu có cơ hội được tham gia nhiều hội thảo do cộng đồng mã nguồn mở thế giới tổ chức. Điều này thôi thúc anh “tái hợp” với Viettel, bởi lòng tự tôn dân tộc, mong muốn được đóng góp công sức, trí tuệ cho đất nước, dù mức đãi ngộ của Fujitsu rất cao và nhiều công ty, tập đoàn lớn trên thế giới đã mời gọi khi biết Hiếu từ bỏ Fujitsu.

Tháng 2-2018, Lê Quang Hiếu quay lại làm việc cho Viettel trong vai trò kỹ sư CNTT. Tròn một năm sau, anh được bổ nhiệm chức vụ Phó giám đốc TCT VTNet. Do đã có thời gian làm việc ở Fujitsu, một môi trường đa quốc gia, mang tính toàn cầu, không phụ thuộc vào không gian địa lý nên công việc trên cương vị mới của Hiếu diễn ra khá suôn sẻ. Anh tâm sự, tại Tập đoàn Viettel, ĐTĐM đã được triển khai từ năm 2014, nhưng đến năm 2018, khi anh quay trở lại với tập đoàn, lĩnh vực này mới được đẩy mạnh, nhằm tối ưu hóa việc vận hành khai thác. Một số nhà mạng khác ở Việt Nam đã triển khai ĐTĐM trước đó nhưng đều đi mua của đối tác và chưa tự làm chủ được công nghệ. Được lãnh đạo tin tưởng và giao quyền quyết định, Lê Quang Hiếu bàn trong ban giám đốc mạnh dạn triển khai thực hiện chiến lược ĐTĐM cho hạ tầng CNTT và Viễn thông lộ trình 2019-2021. Hiện đội ngũ kỹ sư phát triển và vận hành của Tập đoàn Viettel đã có vị trí trong cộng đồng lập trình viên thế giới, đứng trong top 50 doanh nghiệp trên thế giới và số 1 Đông Nam Á đóng góp mã nguồn, thiết kế vào giải pháp ĐTĐM mây nguồn mở. Quy mô hạ tầng của TCT VTNet về ĐTĐM nguồn mở đang đạt kết quả khả quan, một trong những sản phẩm khẳng định trí tuệ của người Việt Nam chúng ta, đóng góp vào "làng" công nghệ thế giới.

Theo Trung tá Đào Xuân Vũ, Quyền Tổng giám đốc Tổng công ty Mạng lưới Viettel, nếu không thể tự chủ hệ thống, trước đây, với quy mô 300 máy chủ cho ĐTĐM của Viettel, công ty có thể phải tiêu tốn hàng chục triệu USD. Bởi quy trình của một đợt ứng cứu thông tin tại Viettel phải qua nhiều công đoạn lắp đặt, bê vác máy chủ, cài cắm hệ điều hành và phải kéo dài từ một đến hai tuần, thì nay, với hệ thống mới do nhóm của đồng chí Lê Quang Hiếu xây dựng, một máy chủ chỉ cần 5 đến 10 phút là xử lý xong. Hay một chiến dịch trước đây phải huy động rất nhiều người hỗ trợ hoàn thiện thông tin cho khách hàng, thì giờ chỉ cần 3 đến 5 người ngồi một chỗ để xử lý thông tin. Đó là sức mạnh mới nhờ hệ thống của Viettel thông minh hơn, công sức vận hành của kỹ sư mạng lưới cũng được giảm thiểu đáng kể. Thành quả này có công không nhỏ của Lê Quang Hiếu và nhóm cộng sự. Đặc biệt, với phương châm hoạt động phi lợi nhuận, ĐTĐM OpenStack Việt Nam do anh và nhóm cộng sự đồng sáng lập hướng tới 3 mục tiêu phát triển: Hỗ trợ miễn phí doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong lĩnh vực kinh doanh, quản lý; hỗ trợ kiến thức, năng lực cho sinh viên giỏi để trở thành hạt giống xây dựng công nghệ ĐTĐM cho các doanh nghiệp; kết nối các cộng đồng ở Việt Nam, khu vực và thế giới. Như vậy, từ khi được giao xây dựng hạ tầng ĐTĐM cho Viettel, chỉ trong thời gian 3 tháng, Lê Quang Hiếu đã hoàn thành công việc mà thông thường phải mất 3 năm, giúp đưa tổng tài nguyên tính toán của Viettel lên vị trí số 1 Việt Nam.

Được biết, hiện số lượng thành viên hiện tại của cộng đồng mã nguồn mở Việt Nam có hơn 3.000 người. Đây là một trong những cộng đồng đầu tiên trên tổng số hơn 120 cộng đồng mã nguồn mở được thế giới chính thức công nhận. Bản thân anh cũng vinh dự đại diện cho cộng đồng ĐTĐM mã nguồn mở ở Việt Nam tham gia nhiều hội nghị lớn như: Hội nghị ĐTĐM OpenStack Summit, Hội nghị Công nghệ và Ứng dụng Internet khu vực châu Á-Thái Bình Dương Apricot…

Với sự nỗ lực, cố gắng của bản thân, Lê Quang Hiếu đã vượt qua hơn 100 ứng viên trên cả nước, lọt vào danh sách 10 Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng năm 2019; là một trong 10 Gương mặt trẻ toàn quân năm 2019, thuộc lĩnh vực lao động sản xuất. Trung tâm TCT VTNet cũng là đại diện duy nhất của Viettel góp mặt tại Giải thưởng danh giá này. Ngoài ra, Hiếu còn đạt danh hiệu "Điển hình xuất sắc Toàn cầu Viettel 2018"; được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tặng bằng khen. Ngoài ra, Lê Quang Hiếu còn được nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị.

Chia sẻ với chúng tôi về những dự định quan trọng thời gian sắp tới, Lê Quang Hiếu cho biết: Trong xu thế 4.0, chúng tôi xác định 4 hướng chiến lược công nghệ chính: ĐTĐM; dữ liệu lớn (Big Data); internet của vạn vật (IoT) và trí tuệ nhân tạo (AI). Trong đó, ĐTĐM được xác định là nền tảng hạ tầng của các dịch vụ còn lại. Nắm bắt tư tưởng chủ trương như vậy, nhóm ĐTĐM xác định tập trung chuyên sâu vào các kiến trúc chuẩn, mở của các công nghệ ĐTĐM và đi theo các mô hình thực tiễn của các nhà mạng thế giới phục vụ cho các bài toán IoT, Big Data, AI, sẵn sàng cho Viettel trong giai đoạn sắp tới.

Bài và ảnh: NGUYỄN HỒNG SÁNG