Libya nóng bỏng khi Tướng Haftar cầu viện khẩn Ai Cập

Nguồn tin quân sự Libya cho biết, sau khi GNA kiểm soát toàn bộ sân bay Tripoli chỉ vài giờ, lãnh đạo của Quân đội Quốc gia Libya (LNA), Nguyên soái Khalifa Haftar đã có mặt tại Ai Cập để hội đàm một số vấn đề cấp bách liên quan đến chiến sự Libya, trong đó có yêu cầu cần sự trợ giúp nhiều hơn nữa từ Cairo trong cuộc chiến chống lại liên minh GNA - Thổ Nhĩ Kỳ.

Lực lượng GNA xuất hiện trong sân bay Tripoli.

"Lực lượng anh hùng của chúng ta đã giải phóng toàn bộ sân bay quốc tế Tripoli, và đang truy đuổi tàn quân của Haftar, chạy trốn về phía Qasr bin Ghashir", Đại tá Mohamad Qununu, phát ngôn viên của GNA cho biết.

Cùng với tuyên bố nói trên, lực lượng GNA-Thổ đã cho công bố video ghi lại cảnh các nhóm binh sĩ với xe quân sự tự do di chuyển trong sân bay quốc tế Tripoli, cách thủ đô 20 km về phía nam.

Chiến dịch tấn công sân bay quốc tế Tripoli do GNA thực hiện diễn ra được hơn một tuần. Lực lượng GNA, tăng cường sức tấn công bằng lực lượng lính đánh thuê Syria, tiến vào khu vực lân cận sân bay vài ngày trước.

Sau những đợt tấn công quy mô lớn, cuối cùng, lực lượng GNA, với sự tham gia của các tay súng thánh chiến Syria và các máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ đã đánh bại LNA và chiếm giữ sân bay quốc tế Tripoli.

Tuy nhiên, theo giới quan sát, bằng việc yêu cầu Ai Cập tăng hỗ trợ khẩn, rất có thể cuộc chiến giữa LNA và GNA trong vài ngày tới sẽ trở nên khốc liệt hơn bởi ngay trước thời điểm liên minh GNA - Thổ kiểm soát sân bay Tripoli, Ai Cập đã tuyên bố lập liên minh quốc tế chống Thổ Nhĩ Kỳ.

Liên minh quốc tế do Ai Cập đứng đầu, có sự tham gia của Hy Lạp, Síp, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Pháp để chống lại bước đi của Thổ Nhĩ Kỳ tại Lybia và Địa Trung Hải.

Quyết định được đưa ra sau cuộc họp trực tuyến của ngoại trưởng 5 nước hôm 11/5. Trong tuyên bố chung được phát đi sau đó, liên minh 5 nước cho biết sẽ tập trung đấu tranh, ngăn chặn hành động của Thổ Nhĩ Kỳ trong vùng lãnh hải của Síp - nơi Thổ Nhĩ Kỳ đã và đang thực hiện thăm dò trái phép tại vùng biển Địa Trung Hải thuộc chủ quyền Síp.

Liên quan đến vụ việc này, ngày 14/5, Tập đoàn Dầu khí Thổ Nhĩ Kỳ đã gửi yêu cầu tới GNA do ông Fayez al-Sarraj đứng đầu đề nghị được quyền thăm dò khảo sát ở sườn Đông Địa Trung Hải. Liền sau đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng đã có cuộc thảo luận về các bước đi hành pháp liên quan đến bản ghi nhớ trên.

Liên minh cũng lên án vi phạm ngày một leo thang của Ankara đối với không phận Hy Lạp. Hôm 3/5, Hy Lạp lên án hai máy bay của Thổ Nhĩ Kỳ bay trên bầu trời các đảo của Hy Lạp, khẳng định hai chiến đấu cơ này có hành động uy hiếp máy bay trực thăng chở Bộ trưởng Quốc phòng và Tư lệnh lục quân Hy Lạp đang thị sát một đảo nhỏ trên biển Aegea.

Tuyên bố của liên minh cũng chỉ trích hành động can dự của Ankara ở Libya, cũng như những vi phạm của Thổ Nhĩ Kỳ đối với hai thỏa thuận về hợp tác an ninh và quân sự được ký tháng 11/2019 giữa Ankara với GNA.

Với sự trợ giúp của Thổ Nhĩ Kỳ, GNA đã đảo ngược tình thế trên chiến trường, buộc chính quyền LNA của tướng Khalifa Haftar phải rút khỏi căn cứ không quân al-Watiya hôm 19/5 và mất quyền kiểm soát sân bay Tripoli.

Ai Cập và UAE công khai ủng hộ LNA, khẳng định không từ bỏ LNA, đồng thời ca ngợi nỗ lực của lực lượng này trong cuộc chiến chống các phần tử ly khai cực đoan ở Libya. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong cuộc trao đổi với tướng Haftar ở Paris mới đây đã khẳng định sự ủng hộ của Pháp đối với LNA trong cuộc chiến chống khủng bố.

Giáo sư Fahmy nhận định việc Ankara tiếp tục có động thái ủng hộ GNA và mở rộng hoạt động thăm dò ở Địa Trung Hải có thể sẽ đẩy liên minh 5 nước chuyển sang giai đoạn "quân sự hóa", thành lập một lực lượng quân sự chung để bảo đảm lợi ích của các nước này tại những nước liên quan. Nó cũng sẽ đẩy 5 nước tăng cường hợp tác nội khối về an ninh, chiến lược, thông tin tình báo chống lại Thổ Nhĩ Kỳ.

Giới quan sát cho rằng, những động thái trên cộng với việc LNA cầu viện khẩn Ai Cập cho thấy, một cuộc chiến quy mô lớn giữa LNA được liên minh do Ai Cập đứng đầu với bên kia là GNA - Thổ sẽ rất khó tránh khỏi trong thời gian tới.

Tuấn Vũ