Liên hợp quốc kêu gọi đình chiến tại Idlib (Syria)

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trong cuộc gặp gỡ ngày 5/3. Ảnh: AP.

Trước đó, sau 6 tiếng đàm phán tại Điện Kremlin ngày 5/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã nhất trí về một văn kiện chung nhằm chấm dứt các hành vi thù địch xung quanh tỉnh Idlib của Syria. Theo thỏa thuận, lực lượng của hai nước sẽ đồng thời thiết lập một hành lang an ninh và tiến hành nhiệm vụ tuần tra chung.

Theo nghị định thư do Ngoại trưởng Nga Sergei Lavov công bố, lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu được thực thi từ 0h01 phút ngày 6/3/2020.

Văn kiện vừa đạt được bao gồm 3 nội dung chính: Một là chấm dứt mọi hoạt động giao tranh dọc theo đường phân định hiện có bắt đầu từ rạng sáng ngày 6/3; hai là, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạo ra một hành lang an toàn trải dài 6 km về phía Bắc và phía Nam của đường cao tốc M-4 tại Syria; ba là, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu tuần tra chung dọc theo đường cao tốc M-4 từ ngày 15/3.

Đây không phải thỏa thuận đầu tiên mà Tổng thống Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đạt được liên quan tới tình hình Syria. Trong cuộc gặp gỡ ở thành phố Sochi thuộc miền Nam nước Nga vào năm 2018, lãnh đạo hai nước đã nhất trí thiết lập vùng giảm căng thẳng ở Idlib, đồng thời cho phép Thổ Nhĩ Kỳ đặt 12 trạm quan sát tại khu vực này. Song đáng tiếc là tình hình trên thực tế đã không diễn ra như mong muốn khi thỏa thuận về thiết lập vùng giảm căng thẳng ở Idlib đã nhiều lần bị vi phạm.

Theo số liệu thống kê, chiến dịch tấn công do chính phủ Syria nhằm giành lại quyền kiểm soát Idlib, được thực hiện dưới sự hậu thuẫn của Nga vào tháng trước đã khiến hơn 30 binh sỹ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng. Hiện Idlib là một thành trì cuối cùng của phe nối dậy tại Syria và việc giành được thắng lợi trong chiến dịch này sẽ là bước đi mang tính bước ngoặt của chính phủ Syria sau 9 năm đương đầu với cuộc nội chiến.

Về phía Thổ Nhĩ Kỳ cũng tỏ ra không khoan nhượng khi triển khai trực thăng, máy bay không người lái và pháo binh tấn công vào các mục tiêu của Syria, làm dấy lên lo ngại về kịch bản bùng phát đối đầu quân sự trực tiếp không chỉ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Syria mà còn với cả Nga.

Từ những diễn biến đáng quan ngại trên, ngày 5/2, Tổng thư ký Liên hợp quốc đã thông qua người phát ngôn của mình để tỏ rõ hy vọng rằng, thỏa thuận mà Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vừa đạt được sẽ dẫn tới việc chấm dứt ngay lập tức và kéo dài các hành vi thù địch, từ đó giúp bảo vệ cuộc sống của thường dân tại miền Tây Bắc Syria vốn đã chịu nhiều nỗi thống khổ kéo dài.

Bên cạnh đó, ông Guterres cũng kêu gọi các bên quay trở lại tiến trình chính trị do Liên hợp quốc hậu thuẫn và được ủy thác bởi nghị quyết do Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua năm 2015.

Quân đội trung thành với chính phủ Syria đang đánh mạnh vào hai chiến trường Idlib và Aleppo . Ảnh: AP.

Xung đột bùng phát từ tháng 3/2011 đã khiến đất nước Syria bị tàn phá nặng nề, với hơn 1 nửa dân số buộc phải rời bỏ nhà cửa. Theo số liệu thống kê từ Văn phòng điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA), bất ổn an ninh kéo dài đã khiến 5 triệu người dân Syria phải chạy tị nạn sang các nước khác, hơn 13 triệu người đang cần tới các khoản viện trợ.

Thỏa thuận ngừng bắn tại Idlib vừa được các nhà lãnh đạo Nga và Thổ Nhĩ Kỳ thông qua được nhìn nhận là một diễn biến mang lại cơ hội chấm dứt các cuộc đối đầu liên miên tại Idlib, từ đó mở đường cho các hoạt động viện trợ nhân đạo được tiếp cận với những người dân buộc phải rời bỏ nhà cửa tại Idlib do an ninh bất ổn.

Tuy nhiên, triển vọng thực thi lệnh ngừng bắn ở khu vực điểm nóng này tại Syria vẫn còn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ khi chỉ vài phút trước khi có hiệu lực, Tổ chức Giám sát nhân quyền Syria (SOHR) vẫn ghi nhận các vụ tấn công đạn pháo do quân chính phủ thực hiện nhằm vào các khu vực do phe nổi dậy kiểm soát, cũng như việc Thổ Nhĩ Kỳ tấn công vào các vị trí của lực lượng chính phủ Syria tại Idlib./.

Thu Lan (Theo báo chí nước ngoài)