'Lightyear' - phim hoạt hình khoa học viễn tưởng thiếu bản sắc riêng

Thể loại: Hoạt hình

Đạo diễn: Angus MacLane

Diễn viên: Chris Evans, Taika Waititi, Keke Palmer...

Điểm: 7/10

Ra đời từ năm 1995, tới nay, Toy Story đã trở thành một trong những huyền thoại của dòng phim hoạt hình 3D và được yêu mến nồng nhiệt trên toàn thế giới. Sau 27 năm tung hoành trên màn ảnh rộng với bốn phần chính truyện đã ra mắt, thế giới Toy Story tiếp tục vươn đến một chân trời mới - nguồn gốc/câu chuyện đã truyền cảm hứng cho từng món đồ chơi ra đời.

Chàng cảnh sát vũ trụ Buzz Lightyear là nhân vật được chọn “lên sóng” trong dự án phim ngoại truyện đầu tiên từ loạt Toy Story. Bộ phim hoạt hình Lightyear do Pixar sản xuất và Disney phát hành nhận đánh giá khả quan từ giới phê bình, được khán giả đại chúng đón nhận. Tỷ lệ phản hồi tích cực cho tác phẩm trên trang chấm điểm phim Rotten Tomatoes từ hai nhóm lần lượt là 78% và 89%.

Mảnh ghép làm phong phú vũ trụ Toy Story

Trước khi phim ra mắt, Lightyear được giới thiệu là tác phẩm xoay quanh nguyên mẫu nhân vật cảnh sát vũ trụ đã truyền cảm hứng cho món đồ chơi Buzz Lightyear. Trọng tâm của phim là chuyến phiêu lưu xuyên qua các thiên hà của phi hành gia huyền thoại Buzz Lightyear (Chris Evans lồng tiếng) và nhóm tân binh “đầu thừa đuôi thẹo” gồm Izzy, Mo, Darby và chú mèo máy Sox. Họ đang phải đối mặt với mối đe dọa đến từ Zurg - trùm phản diện với thân thế mờ ám - và đám robot tay sai tối tân của gã.

Lightyear cũng dành thời lượng đáng kể để thuật lại chuyến viễn chinh đầy sóng gió của Buzz cùng thượng cấp, đồng đội và cũng là người bạn chí cốt của anh - Alisha Hawthorne (Uzo Aduba). Một biến cố phút chót đã khiến cuộc đời họ thay đổi mãi mãi. Mọi thứ giờ đây như một hành tinh đã bị lệch khỏi quỹ đạo, phải tự cân bằng trong một lộ trình mới.

Biến cố cũng khắc sâu vào tâm trí Buzz một vết thương khó lành. Anh sống với nỗi mặc cảm của một kẻ đã làm hỏng chuyện và gánh nặng phải sửa chữa, đưa mọi thứ về như cũ. Khát vọng ấy đã đẩy chàng phi hành gia đến những quyết định điên rồ.

Lightyear xoay quanh hành trình hoàn thành sứ mệnh đưa phi hành đoàn trở về quê hương của cảnh sát vũ trụ Buzz.

Trước thời điểm Lightyear ra mắt, việc bộ phim bứt khỏi truyền thống của thương hiệu Toy Story và chọn một nhân vật con người làm vai chính thay vì các món đồ chơi từng khiến người hâm mộ bối rối. Bên cạnh nỗi lo ngại Disney đang cố “vắt sữa” Toy Story, khán giả không biết phải ráp nối tác phẩm vào dòng thời gian của chính truyện như thế nào.

Bộ phim đã dàn xếp khá thuyết phục vấn đề mâu thuẫn trong dòng thời gian này, để Buzz Lightyear có thể cùng lúc vừa là một cảnh sát vũ trụ tài ba vừa là một con người bằng xương bằng thịt xuất hiện giữa thập niên 1990. Cách lý giải mà các nhà làm phim tại xưởng hoạt hình Pixar đưa ra phần nào đã thỏa mãn hai điểm chính yếu là kết nối Lightyear với cốt truyện của Toy Story và xây dựng phiên bản người thật của Buzz - một mặt hàng lưu niệm ăn theo bộ phim về cảnh sát vũ trụ đình đám.

Về tổng thể, Lightyear hội tụ đầy đủ yếu tố làm nên một tác phẩm hoạt hình nức lòng khán giả: hình ảnh đẹp mắt, cốt truyện rành mạch, dàn nhân vật dễ mến, yếu tố hài hước chừng mực được duy trì xuyên suốt bộ phim. Ở trung tâm tác phẩm, chàng Buzz và chú mèo Sox vừa vặn với khuôn mẫu chưa bao giờ cũ “công chúa và cộng sự” của phim Disney với nét chấm phá. Sox không ở đó để làm đẹp khung hình, mua vui hay giúp nhân vật chính khỏi cô độc. Chú mèo máy thực sự là người anh hùng đã cứu Buzz nhiều bàn thua trông thấy.

Lightyear là một phim hoạt hình đủ vị, “chuẩn công thức” Disney. Tất nhiên, khi nâng tiêu chuẩn lên cao hơn, đặt nó cạnh những tác phẩm hoạt hình Pixar từng thực hiện như Lucas, Turning Red, Soul, Upside Down… hay chính bốn phần phim Toy Story trước đó, Lightyear vẫn thiếu vắng một thứ “gia vị đặc biệt”.

Khán giả nghiêm khắc cũng đặt kỳ vọng được thấy một nhân vật Buzz Lightyear đa diện, với những chuyến phiêu lưu vĩ đại gấp nhiều lần phiên bản đồ chơi nhựa của anh từng có. Tới đây, bộ phim hoạt hình vô tình rơi vào vòng xoáy mâu thuẫn. Lightyear đang sử dụng nhân vật Buzz trong loạt Toy Story làm nguyên mẫu để tạo ra cảnh sát vũ trụ Buzz của mình thay vì xây dựng một nhân vật đủ sức hấp dẫn, phức tạp và bao quát để trở thành cảm hứng cho món đồ chơi ấy ra đời.

Tuy nhiên, đây xét cho cùng giống như câu hỏi phụ để phim ăn điểm tuyệt đối, không phải vấn đề chí tử sẽ ảnh hưởng đến trải nghiệm của khán giả đại chúng với Lightyear.

Câu chuyện với nhiều tầng ý nghĩa

Lightyear, như rất nhiều bộ phim hoạt hình khác chào đời từ xưởng hoạt hình Pixar, hiện ra trên màn ảnh với hai tầng ý nghĩa, một giúp khán giả nhỏ tuổi vun đắp niềm tin vào tình bạn, lẽ phải, chính nghĩa và một cho những người trưởng thành suy ngẫm về cuộc đời. Những tầng trải nghiệm tưởng chừng quá khác biệt được kết nối bằng một câu chuyện đầy những ngã rẽ bất ngờ.

Sau cú cất cánh phi thuyền thất bại, Buzz và đồng đội đã bị mắc kẹt. Phi thuyền bị hỏng buộc họ phải thực hiện phương án B - ở lại hành tinh lạ, khai thác tài nguyên tại đây để chuẩn bị cho cuộc trở về. Tuy nhiên, thời gian họ lưu lại hành tinh lạ dần dà không còn tính bằng ngày, tháng mà đã đến đơn vị năm, rồi chớp mắt đã thành thập kỷ.

Trong thời gian ấy, thế hệ F1, rồi F2 của phi hành đoàn lần lượt ra đời trên hành tinh mới. Con đường trở lại Trái Đất ngày càng mịt mùng, thì nền văn minh được xây dựng tại nơi đây càng thêm phần tối tân, hiện đại. Tới một thời điểm, chỉ còn Buzz là người duy nhất nghĩ đến chuyện trở về quê hương - nơi gần gũi với anh, nhưng xa lạ với tuyệt đại đa số những người nằm dưới trách nhiệm bảo vệ của người phi hành gia táo bạo.

Đây tiếp tục là mâu thuẫn thế hệ kinh điển, không còn mới mẻ trên màn ảnh rộng. Nhưng điểm mới lạ của Lightyear chính là sự hoán đổi trong điểm nhìn của câu chuyện. Khán giả không quan sát cuộc phiêu lưu từ góc nhìn của những người trẻ hừng hực khí thế tạo ra những thay đổi lớn lao. Họ xỏ chân vào đôi giày của phi hành gia Buzz Lightyear kiên trung với tầm nhìn và sứ mệnh đã lỗi thời nhiều thập kỷ.

Buzz đại diện cho những tư tưởng đã lỗi thời trong một xã hội đang dần thích nghi với cuộc sống trên hành tinh lạ.

Trên phim, Buzz Lightyear “bản gốc” thích làm người dẫn truyện, thích tự ý chịu trách nhiệm cho an nguy của người khác… Buzz muốn làm người anh hùng đơn độc, nhưng không thể nuốt trôi sự thật mình là nguyên nhân đầu tiên và duy nhất dẫn đến thất bại.

Với khán giả nhỏ tuổi, Lightyear là bài học về tinh thần đoàn kết, rằng muốn đi nhanh thì đi một mình, nhưng nếu muốn đi xa hãy đi cùng mọi người. Còn với khán giả trưởng thành, phim tiếp tục mạch tư tưởng “kẻ thù lớn nhất của đời người là chính mình” đã trở thành chủ điểm của Disney trong giai đoạn 2021-2022 thể hiện qua loạt phim Turning Red, Moon Knight hay Doctor Strange in the Multiverse of Madness.

Mối quan hệ giữa Buzz và Alisha trong hồi I của bộ phim chỉ được thể hiện qua những khoảnh khắc ngắn ngủi, nhưng mỗi chi tiết đều đong đầy cảm xúc. Đường đời của họ rẽ theo hai hướng, với những lựa chọn gia đình/sự nghiệp thậm chí là hệ quy chiếu thời gian khác nhau. Nhưng khoảng cách không-thời gian lẫn sự khác biệt về giá trị quan chẳng thể ngăn cản tình bạn giữa anh và cô thêm bền chặt.

Trên màn ảnh, Alisha đã kết hôn với một nữ kỹ sư. Họ có cuộc hôn nhân hạnh phúc, con chung và cả cháu gái. Gia đình nhỏ của Alisha từng là lý do khiến Lightyear hứng chịu sự tấn công thù ghét của những người kỳ thị đồng tính. Bản thân Disney cũng có một giai đoạn muốn xóa bỏ chi tiết nụ hôn của Alisha và vợ để đổi lấy sự an toàn. Nhưng đáng mừng là họ đã đổi ý.

Thay vì lo ngại “Tại sao…” hãy thoải mái đặt câu hỏi “Tại sao không?”. Sự xuất hiện của gia đình Alisha đã làm bức thông điệp mà Lightyear muốn truyền tải thêm trọn vẹn. Dù bạn là ai, lựa chọn theo đuổi sự nghiệp hay gia đình, là người dị tính, đồng tính, song tính hay phi nhị nguyên… điều quan trọng sau cùng là bạn biết mình được trân trọng, được yêu thương và học được cách trân trọng và yêu thương mọi người.

Trước khi là một bộ phim hoạt hình đậm tính giải trí về cuộc chiến tranh vũ trụ giữa một nhóm nhỏ những người lính bán chuyên không chấp nhận đầu hàng với đế chế tội ác hùng mạnh, Lightyear được sinh ra với sứ mệnh lan tỏa những thông điệp tích cực. Tác phẩm mới từ Pixar đã xoay xở để làm trọn vẹn được cả hai vai trò này.

Hải Anh