Loa kèn gọi nắng tháng Tư

Nắng sưởi ấm những cành cây đang mùa thay lá. Nắng giao mùa như tiết ngày Thu, nhẹ nhàng nhưng không gay gắt, sáng bừng mà không bức bối... Nắng làm cứng cáp những mầm non, giúp cây quang hợp tạo ra hợp chất hữu cơ, để cây mạnh khỏe vươn cành, xanh lá, tỏa bóng mát, che chở muôn loài trước một mùa Hè đỏ lửa...

Vạn vật trên thế gian này đều cuốn theo một vòng tròn qui luật do mẹ thiên nhiên sắp đặt. Một năm có bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Chỉ dấu của mùa không chỉ cảm nhận qua thời tiết, mà còn cảm thụ bằng thị giác, với vẻ đẹp đầy hương sắc của các loài hoa:

“Tháng Giêng hoa đào bừng nở, đón Xuân khoe sắc hồng tươi

Tháng Hai hoa ban ngập tràn, tím biếc những gương mặt phố

Tháng Ba bất chợt một ngày, trắng tinh hoa sưa về đây

Tháng Tư loa kèn mỏng manh, những góc phố con đường quen…”.

Nhạc sĩ Giáng Son đã mô tả dòng chảy của thời gian bằng bài hát “Hà Nội mười hai mùa hoa” như thế. Nếu đo đếm sự dịch chuyển của tháng qua kim đồng hồ, thì mười hai loài hoa ở Hà Nội như những con số gắn trên chiếc đồng hồ đó.

Và trong khúc giao mùa từ Xuân sang Hạ, kim đồng hồ đang chỉ đến mùa hoa loa kèn. Loài hoa chỉ nở rộ vào tháng Tư - tháng chớm Hè, với nhiệt độ vừa đủ cho hoa loa kèn sinh sôi, phát triển và bung sắc trắng tinh khôi.

Hoa loa kèn còn có tên gọi là hoa bách hợp hay hoa huệ tây... Ở châu Âu, người ta kể cho nhau nghe về loài hoa này gắn với một câu chuyện tình buồn. Chuyện kể rằng, có cô gái tên là Lily, yêu say đắm chàng trai tên Jack.

Chiến tranh nổ ra, chàng trai lên đường xung trận. Trước khi đi, chàng đã rút trái tim ra khỏi lồng ngực đưa cho nàng giữ hộ, thay cho lời thề hẹn ước trăm năm. Suốt hàng chục năm trời, nàng mong ngóng chàng trở về trong tuyệt vọng.

Nàng đâu biết rằng, vì không có trái tim nên Jack đã biến thành một tên cướp hung dữ. Không muốn để Lily biết sự thật, đồng đảng của Jack đã chỉ cho cô một ngôi mộ và lừa dối đó là mộ của Jack.

Vì muốn thể hiện tình yêu với Jack, và không muốn người mình yêu thương không có trái tim, nàng Lily khờ dại đã lấy trái tim của mình vùi xuống nấm mộ. Từ nơi đó, một loài hoa trắng tinh khiết, thơm ngát mọc lên.

Người ta gọi đó là hoa Lily (tiếng Việt là hoa loa kèn). Đó là loài hoa tượng trưng cho sự trinh trắng, tình yêu, lòng chung thủy, sự bao dung, cao thượng. Chính vì ý nghĩa đó, mà ở nước Pháp, xứ sở của tình yêu, người ta thường sử dụng hoa huệ tây trong lễ cưới.

Thiếu nữ bên hoa huệ - Tô Ngọc Vân - Sơn dầu, 1943.

Với cá nhân tôi, khi nghĩ về loài hoa này, tôi lại liên tưởng đến bức tranh “Thiếu nữ bên hoa huệ” của họa sĩ Tô Ngọc Vân. Đây là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp sáng tác của họa sĩ và cũng là bức tranh, được coi là đại diện tiêu biểu cho nền mỹ thuật Việt Nam đầu thế kỷ 20.

Bức tranh mô tả chân dung người thiếu nữ mặc áo dài trắng, đang nghiêng đầu một cách tự nhiên về lọ hoa huệ tây màu trắng. Sắc trắng của tà áo dài thiếu nữ đọ cùng sắc trắng của một loài hoa mang biểu tượng trắng trinh.

Liệu có một Lily thứ hai trong tà áo dài thiết tha ấy hay không, mà sao, khuôn mặt nàng thiếu nữ lại toát lên nét đượm buồn vấn vương đến thế?!

Hoa loa kèn gọi nắng tháng Tư, trên con phố trải đầy lá rụng, những chiếc xe đạp ăm ắp xấp hoa loa kèn vẫn muôn nẻo phố phường; kẽo kẹt vòng quay, lao xao tiếng bước.

Các bà, các chị tiểu thương chở hoa loa kèn hay chở cả tháng Tư vào từng con ngõ vắng. Mồ hôi bụi bặm, nắng sớm mệt nhoài. Nhưng chẳng bằng nỗi mệt lòng nếu không bán hết đầy ắp mẹt hoa tươi...

Hoa loa kèn nở rộ vào tháng Tư và chỉ có ngần ấy thời gian để tiêu thụ cả một vườn hoa đang thì bung sắc. Tính thời vụ của hoa loa kèn cũng chính là nỗi niềm của người trồng hoa, để làm sao vừa tiêu thụ hết mà không mất giá.

Nhưng điều đó có vẻ mâu thuẫn với qui luật cung cầu. Hoa đến thì, hoa phải nở, hoa đâu đợi người, hoa đâu đợi giá. Vì vậy, dù đắt hay rẻ, thì cũng phải tiêu thụ hoa cho bằng hết, gỡ lại những tháng ngày vất vả bón chăm.

Đương nhiên, người chơi hoa cũng hiểu được qui luật này. Vào tháng Tư, đi khắp các phố phường Hà Nội, đâu đâu cũng thấy bán hoa loa kèn và người chơi hoa đa phần cũng chỉ chọn hoa loa kèn để mua. Mua hoa vào vụ vừa rẻ, vừa đẹp, đó là lý do người chơi hoa không quay lưng với loài hoa này.

Hoa loa kèn dung dị, thanh khiết, tinh khôi, nhưng lại có một nét duyên dáng, kiêu sa. Nếu bạn là một người thích vẻ đẹp truyền thống, hãy chọn một chiếc bình gốm sứ để cắm hoa loa kèn.

Nếu bạn thích vẻ đẹp hiện đại, hãy chọn một chiếc bình thủy tinh trong suốt. Hoặc nếu bạn muốn trang trí tại sảnh cơ quan, khách sạn, thì có thể dùng những tấm xốp để cắm hoa, tạo ra một chậu hoa loa kèn... tỏa ngát hương thơm, làm tăng lên vẻ sang trọng, lịch lãm và tràn đầy năng lượng tích cực nơi công sở.

Nghe nói, hoa loa kèn có thể chơi được trong khoảng mười ngày. Các bà, các chị truyền tai nhau, ngoài việc thường xuyên thay nước và phun tưới, còn có mẹo nhỏ là cắt bỏ lớp nhụy hoa sẽ giúp hoa tươi lâu hơn.

Tháng Tư đang bước đi từng ngày, một mùa hoa loa kèn cũng sẽ trôi đi nhường chỗ cho những loài hoa khác lên ngôi. Nhưng tình yêu với một loài hoa trắng ngần tinh khiết ấy thì vẫn còn đọng lại như hương thơm vấn vương trên từng con phố nhỏ, để rồi trái tim mình lại thổn thức hẹn mùa sau.

Trần Minh