Lời thừa nhận muộn màng

Vụ không kích diễn ra sau khi các tay súng Taliban tấn công và cướp được 2 chiếc xe bồn chở nhiên liệu của NATO trong khu vực do quân Đức đảm trách an ninh. Thoạt đầu nó được xem như là chiến tích của NATO khi quân Đức ở Kunduz cho rằng có 56 tay súng Taliban bị tiêu diệt và khẳng định không có thương vong nào đối với thường dân cũng như binh sĩ Đức. Thế nhưng thực tế thương vong của hàng chục thường dân đã bác bỏ bản báo cáo sai sự thật này. Người ta còn nhớ khi dư luận quốc tế lên án vụ không kích, chính bản thân ông McChrystal vẫn cho rằng hành động của mình là đúng. Ông McChrystal chỉ chịu thừa nhận thực tế đó sau khi thân chinh đến thăm nơi từng bị trúng bom. Để giải thích cho hành động của mình, ISAF (hay ông McChrystal) đổ lỗi cho việc: “vì tin rằng không có dân thường trong khu vực này, tư lệnh của ISAF tại tỉnh Kunduz mới cho phép không kích nhằm phá hủy hai xe tải chở nhiên liệu bị Taliban khống chế”. Nhưng người ta cho rằng lý do để ông McChrystal đổi ý không phải vì ông thân chinh tới đó và thấy được “sự thật”. Trên thực tế, vụ không kích đã gây nên một luồng dư luận phản đối mạnh mẽ. Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai cho rằng đây là một quyết định sai lầm của người đứng đầu lực lượng Đức tại Afghanistan. Chính thủ tướng Đức Angela Merkel, dưới sức ép của cuộc bầu cử đang đến gần, cũng cam kết tiến hành một cuộc điều tra “công khai” do NATO đứng đầu về những vụ việc liên quan tới một cuộc không kích, để xác định xem dân thường có bị sát hại trong cuộc tấn công đó hay không. Là liên minh có nhiều quốc gia thành viên góp quân cho NATO do Mỹ đứng đầu thực hiện sứ mạng an ninh tại Afghanistan, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã làm một việc “hiếm thấy” là công khai lên tiếng chỉ trích NATO trong vụ không kích này. Khi mới nhậm chức Tư lệnh ở Afghanistan, ông McChrystal từng cam kết giảm tới mức tối thiểu những thiệt hại với dân thường và coi đó là một trong những ưu tiên trong chiến lược của ông. Thế nhưng những gì đang diễn ra tại Afghanistan lại trái ngược hoàn toàn với mục tiêu cũng như cam kết mà ông McChrystal đặt ra. Những vụ không kích “nhầm” vẫn xảy ra như cơm bữa khiến rất nhiều người vô tội phải bỏ mạng. Người ta cho rằng quá khó để có thể thống kê được số vụ tấn công “nhầm” của Mỹ và NATO cũng như số thường dân Afghanistan thiệt mạng kể từ khi Mỹ xâm chiếm Afghanistan và lật đổ chế độ Taliban cuối năm 2001 tới nay. Cùng với con số dân thường thiệt mạng ngày càng tăng cao, vụ không kích hôm 4-9 một lần nữa làm dấy lên sự phẫn nộ của người dân Afghanistan, vô tình thổi ngọn lửa thù hận, đẩy những dân thường tiến lại gần hơn với Taliban. Ngoài ra, nó còn gây bất lợi cho chiến lược mới của Mỹ tại mảnh đất Nam Á. Chính phủ các nước phương Tây có binh sĩ tham chiến ở Afghanistan đang phải đối mặt với làn sóng phản đối gay gắt của dân chúng. Dưới sức ép của dư luận, Mỹ và NATO cho biết sẽ điều tra vụ không kích nói trên. Hành động đó xét cho cùng cũng chỉ là xoa dịu dư luận tức thời. Chừng nào Mỹ và NATO còn chưa thay đổi phương cách dùng sức mạnh quân sự vượt trội để tiêu diệt Taliban vốn đã không biết bao lần biến dân thường thành nạn nhân, thì sẽ vẫn còn nhiều vụ không kích nhầm. Và mục tiêu bình ổn Afghanistan sẽ vẫn là xa vời. Song Trịnh