Lý do loài mèo thường bị gắn với điềm xấu và cấm kị

Từ thời Tiền Trung Cổ, mèo đen thường bị coi là biểu tượng của xui xẻo. Ảnh: Theodysseyonline.

Sự thù địch với mèo không phải là hiện tượng mới. Vào những năm đầu của nước Pháp hiện đại, chúng đã truyền cảm hứng cho một giáo phái khá phổ biến. Mèo từ lâu đã được liên kết với ma quỷ và những điều huyền bí. Các lễ hội tôn giáo thường được khép lại bằng việc đốt một con mèo trong lửa hoặc ném một con khỏi mái nhà.

Đôi khi, như một bằng chứng về khả năng sáng tạo của loài người, mèo bị treo trên đống lửa và nướng sống. Ở Paris từng có phong tục đốt một giỏ, thùng hoặc bao tải mèo sống treo trên cột cao. Mèo bị chôn sống dưới sàn khi xây nhà - một tập tục được cho là mang lại may mắn cho những người sống ở đó.

Vào dịp năm mới 1638, tại nhà thờ Ely, một con mèo đã bị nướng sống trước sự chứng kiến của một đám đông đông đúc và náo nhiệt. Vài năm sau, quân đội của Nghị viện, những người chiến đấu chống lại lực lượng Bảo hoàng trong Nội chiến Anh, đã sử dụng chó săn để săn mèo trong nhà thờ Lichfield.

Trong các lễ rước giáo hoàng vào triều đại của Charles II, các hình nộm được nhồi bằng mèo sống để tiếng la hét của chúng tăng thêm hiệu ứng ấn tượng. Tại các hội chợ nông thôn, một môn thể thao phổ biến là bắn mèo bị treo trong giỏ.

Ở một số thành phố của Pháp, những kẻ săn mèo đã tạo nên một màn trình diễn sống động hơn bằng cách đốt lửa và săn đuổi mèo khi chúng đang cháy trên đường phố. Trong các trò giải trí khác, mèo sẽ được truyền tay nhau và mọi người sẽ lần lượt giựt lông của chúng.

Ở Đức, rất nhiều mèo bị tra tấn trong các lễ hội tương tự được gọi là Katzenmusik. Nhiều lễ hội đã kết thúc bằng một phiên tòa giả, trong đó mèo bị đánh cho gần chết rồi bị treo cổ, một cảnh tượng gợi lên tiếng cười điên loạn. Thông thường, mèo bị cắt xẻo hoặc bị giết như hiện thân của ham muốn tình dục bị cấm.

[...] Trong tâm trí của cư dân thời Trung cổ, sự tự do vượt khỏi luân lý của loài mèo đã được liên kết với sự nổi loạn của phụ nữ và những người chống lại các quy định cấm quan hệ tình dục. Trong bối cảnh như vậy, việc mèo bị coi là hiện thân của cái ác là điều không thể tránh khỏi. Trên khắp châu Âu, chúng được mặc định là kẻ hỗ trợ của ma thuật hắc ám, từ đó bị hành hạ và thiêu đốt cùng hoặc thay cho phù thủy.

[...]

Từ trong sâu thẳm, lòng căm thù mèo có thể là một biểu hiện của sự ghen tị. Nhiều người sống trong cảnh khốn cùng đến ngột ngạt và việc tra tấn các sinh vật khác được coi là một sự giải thoát, vì nó gây ra nỗi đau tồi tệ hơn nỗi đau của họ cho chúng. Việc hành hạ mèo đặc biệt thỏa mãn vì chúng rất hài lòng về bản thân mình. Lòng căm thù mèo thường được dẫn lối từ sự căm ghét bản thân của những con người đang chìm trong đau khổ sang việc chống lại những sinh vật mà họ biết rằng không hề cảm thấy bất hạnh.

Trong khi loài mèo sống thuận theo bản chất của mình, loài người lại cố gắng tìm cách khuất phục nó. Điều đó, nghịch lý thay, lại chính là bản chất của họ. Đó cũng là sức quyến rũ muôn thuở của sự man rợ.

Với nhiều người, nền văn minh là một trạng thái kìm kẹp. Bị cai trị bởi nỗi sợ hãi, sự đói khát về tình dục và tràn ngập những cơn thịnh nộ mà họ không dám thể hiện, những người này không thể không phát điên trước một sinh vật sống bằng cách khẳng định bản thân. Việc hành hạ loài động vật ấy giúp họ tự đánh lạc hướng khỏi những buồn tẻ mà mình phải trải qua suốt cuộc đời. Các lễ hội thời Trung cổ, trong đó mèo bị tra tấn và thiêu đốt, là lễ hội của những kẻ trầm cảm.

Mèo bị chê bai vì sự thờ ơ rõ ràng với những người chăm sóc chúng. Chúng ta cho chúng thức ăn và chỗ ở, nhưng chúng không coi chúng ta là chủ và không đáp lại gì ngoại trừ sự đồng hành của chúng. Nếu chúng ta tôn trọng loài mèo, chúng sẽ yêu mến chúng ta, nhưng vẫn sẽ không nhớ nhung khi chúng ta ra đi. Thiếu sự hỗ trợ của chúng ta, chúng sẽ sớm trở lại cuộc sống hoang dã.

Dù tỏ ra chẳng mấy quan tâm đến tương lai, nhưng chúng dường như lại tồn tại lâu hơn chúng ta. Mèo lan rộng ra khắp hành tinh trên những con tàu mà con người sử dụng để mở rộng lãnh thổ và có vẻ sẽ còn tồn tại rất lâu.

John Gray / NXB Thanh Niên và 1980 Books