Lý giải nguyên nhân Google chậm chân trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo với Microsoft và OpenAI

Pichai thừa nhận rằng mối quan tâm khổng lồ đến trí tuệ nhân tạo - do ChatGPT của OpenAI ra mắt năm 2022 - đã khiến ông bất ngờ.

Đầu năm 2023, vài tháng kể từ khi OpenAI ra mắt ChatGPT đột phá, Google đang chuẩn bị ra mắt sản phẩm cạnh tranh. Tập đoàn tìm kiếm đã thử nghiệm phần mềm trí tuệ nhân tạo sáng tạo nội bộ. Nhưng khi công ty bắt đầu tập trung tổng lực vào Gen AI, hàng loạt mô hình chatbot đã xuất hiện ngay từ trong các phân vùng khác nhau của Google, cạnh tranh với nhau để thu hút sự chú ý nội bộ.

Nhiều là vậy song không một mô hình nào được coi là đủ tốt để ra mắt và trở thành đối thủ duy nhất của ChatGPT. Vì thế, công ty buộc phải hoãn kế hoạch trong khi cố gắng sắp xếp những dự án nghiên cứu này. Trong khi đó, họ tung ra một chatbot, Bard, được coi là ít phức tạp hơn nhiều so với ChatGPT.

Gemini, sản phẩm hoàn thiện của Google, ra mắt gần một năm sau đó nhưng lại đi kèm với những khuyết điểm trong việc tạo ra hình ảnh mà CEO Sundar Pichai gọi là "hoàn toàn không chấp nhận được" - một thất vọng đối với những gì được coi là biểu hiện dẫn đầu của Google trong một công nghệ mới quan trọng.

Việc phát hành Gemini chậm trễ và sự tiếp nhận không nhất quán từ người dùng đã phản ánh những nỗ lực lúng túng của tập đoàn công nghệ lớn này trong việc nắm bắt vai trò dẫn đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo sáng tạo.

Với công cụ tìm kiếm tiên phong của mình, Google đã ở trong hàng đầu của cuộc cách mạng internet vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, sau đó mở rộng sang email, bản đồ và nhiều hơn nữa trên đường đi của mình, trở thành công ty có giá trị nhất thế giới vào năm 2016.

Nhưng với các chatbot trí tuệ nhân tạo như ChatGPT hứa hẹn một trong những thay đổi lớn nhất về cách mọi người tìm kiếm thông tin trực tuyến kể từ khi Google ra mắt hơn 25 năm trước, công ty đang đứng trước nguy cơ mất vị thế dẫn đầu của mình.

Giá trị thị trường của Microsoft đã vượt qua Alphabet, công ty mẹ của Google. Nguồn: FT

Trong khi Google gặp trở ngại, đối thủ chính Microsoft đã di chuyển một cách khéo léo. Công ty phần mềm này đã đặt cược sớm vào OpenAI - nhà sản xuất ChatGPT và nhanh chóng tích hợp dịch vụ AI CoPilot được trang bị trí tuệ nhân tạo vào hầu hết các sản phẩm phần mềm chính của mình. Hiện nay, Microsoft là công ty có giá trị nhất thế giới.

Có dấu hiệu cho thấy Google đã sẵn sàng cho một phản ứng mạnh mẽ hơn. Mặc dù gặp sự cố khi ra mắt, Gemini cuối cùng đã được đánh giá cao như một đối thủ đáng kể đối với công nghệ mới nhất của OpenAI và là một nền tảng thống nhất cần thiết, trên đó các dịch vụ khác nhau của Google có thể phát triển.

Google cũng đang làm việc để thêm một "tầng" dịch vụ trí tuệ nhân tạo sáng tạo có phí vào công cụ tìm kiếm của mình. Mặc dù doanh thu từ việc đăng ký có lẽ sẽ nhỏ hơn so với 175 tỷ USD quảng cáo mà dịch vụ tìm kiếm và liên quan mang lại trong năm ngoái, ý tưởng này vẫn sẽ là một bước đi mới mẻ đối với một công ty mà doanh nghiệp cốt lõi đã phụ thuộc hoàn toàn vào quảng cáo.

Tuy nhiên, Google vẫn đang gặp khó khăn để thành công với trí tuệ nhân tạo sáng tạo. Các nhân viên trong công ty cho biết sự trì trệ của công ty lớn, cấu trúc tổ chức phân mảnh và thiếu một kế hoạch tổng thể, nhất quán cho việc triển khai trí tuệ nhân tạo sáng tạo trên toàn bộ sản phẩm và dịch vụ của mình đã làm trở ngại cho các nỗ lực để đánh dấu ấn của mình trên công nghệ này.

Các nỗ lực của công ty đã bị ngăn cản bởi các căng thẳng dày đặc giữa các phe đối lập nội bộ, thiếu lãnh đạo rõ ràng và khó khăn trong việc thích nghi từ vị thế của mình là người dẫn đầu thị trường tìm kiếm. Đặc biệt, Pichai gặp áp lực gia tăng để trở nên quyết đoán hơn trong việc ra mắt chiến lược sản phẩm trí tuệ nhân tạo của Google.

CEO Pichai cũng thừa nhận rằng sự quan tâm bất ngờ đến trí tuệ nhân tạo - do ChatGPT của OpenAI ra mắt năm 2022 - đã khiến ông bất ngờ. Nói tại một sự kiện ở Đại học Stanford, ông cho rằng mình đã nhận ra từ nhiều năm trước rằng trí tuệ nhân tạo sẽ là trọng tâm trong tất cả các sản phẩm của Google. Nhưng ông nói rằng công ty của ông "bất ngờ" trước quy mô của nó.

Một số nhân viên Google đổ lỗi cho vai trò dẫn đầu thị trường tìm kiếm của Google, vì thế các lỗi của công ty thu hút sự chú ý quá mức.

Theo CEO Pichai, thời kỳ của trí tuệ nhân tạo chỉ mới bắt đầu. "Tôi cảm thấy rất có lợi thế cho những gì đang đến, và chúng ta vẫn đang ở giai đoạn rất sớm," ông nói.

Nhưng phản ứng ban đầu của Google đối với ChatGPT đã làm lộ ra các điểm yếu. Câu trả lời đầu tiên và vội vã của họ, Bard, đã không thay đổi được gì. Công ty mẹ Alphabet mất 100 tỷ USD giá trị thị trường trong một ngày khi bot đưa ra câu trả lời sai trong một cuộc trình diễn.

Bard cuối cùng đã tiến hóa thành Gemini, được ra mắt vào tháng 2. Nhưng Google nhanh chóng phải tạm dừng tính năng tạo hình ảnh sau khi phát hiện Gemini tạo ra hình ảnh phụ nữ và người da màu trong ngữ cảnh không chính xác.

Một số nhân viên Google đổ lỗi cho vai trò dẫn đầu thị trường tìm kiếm của Google, vì thế các lỗi của công ty thu hút sự chú ý quá mức. Theo những người này, điều này khiến công ty do dự trong việc di chuyển nhanh chóng như các đối thủ khác trong việc áp dụng các dịch vụ trí tuệ nhân tạo mới, đồng thời cũng dễ bị quan sát quá mức khi có sự cố xảy ra.

Tuy nhiên, vấn đề văn hóa và tổ chức cũng là một vấn đề lớn. Các cựu giám đốc và cả các giám đốc hiện tại của Google cho biết mỗi dòng sản phẩm của Google lại có một nhà lãnh đạo riêng, nhân viên được khuyến khích thực hiện các thay đổi từng bước nhỏ để tối ưu hóa sản phẩm, thay vì đổi mới mạnh mẽ hoặc làm việc qua các nhóm.

Chính vì thế, quyết định về cách thực hiện trí tuệ nhân tạo bị phân tán giữa các bộ phận riêng; các nền tảng máy tính, bao gồm Android và trình duyệt Chrome; cloud computing, bao gồm Gmail và các ứng dụng văn phòng; và YouTube. Trong Google đang diễn ra sự không nhất quán giữa các nhóm trí tuệ nhân tạo đang cố gắng thử nghiệm những điều mới và các nhóm tìm kiếm và quảng cáo "cố gắng bảo tồn những gì họ có". Google được xem là một quốc gia được điều hành bởi các nhà quản lý “kiểu công chức”.

Ông Pichai thừa nhận những thách thức do quy mô của Google. CEO Google cho biết "đang cố gắng làm cho việc ra mắt một sản phẩm dễ dàng hơn mà không cần luôn lo lắng về thương hiệu và uy tín đầy đủ của việc xây dựng một sản phẩm Google". Tuy nhiên, nhiều nhân viên Google bày tỏ sự thất vọng với những gì họ thấy là thiếu lãnh đạo rõ ràng, đặc biệt là sau các vòng sa thải gần đây khiến nhân viên hoang mang.

Ông Pichai là một ông chủ được nhiều người ưa thích, thích quản lý bằng sự nhất trí, và một số người trong công ty lo lắng rằng phong cách lãnh đạo kín đáo của ông có thể không phù hợp trong thời điểm mà Google cần sự thay đổi quyết định để đóng góp vào khoảng cách trí tuệ nhân tạo với Microsoft và OpenAI.

Phương pháp tiến triển từng bước của Pichai đối lập với CEO Microsoft, Satya Nadella, người đã đưa ra một loạt những kỳ vọng mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, bao gồm đầu tư khoảng 13 tỷ USD vào một liên minh với OpenAI, một khoản đầu tư nhỏ hơn vào công ty khởi nghiệp Pháp Mistral và triển khai trí tuệ nhân tạo trong các sản phẩm của Microsoft rộng rãi.

Thanh Minh