'Ma trận' khẩu trang thời Covid-19

Người dùng “quay cuồng”

Trước khi có Covid-19, khẩu trang có thể phân làm 2 loại đơn giản theo nhu cầu sử dụng: khẩu trang y tế dùng trong bệnh viện và khẩu trang dùng để ngăn bụi, chống nắng (thường là khẩu trang vải). Cuối năm 2019 khẩu trang ngày càng được người dùng “để tâm” khi bụi mịn “tấn công” dữ dội hơn ở những đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM.

Nếu như khi đó, chức năng “lọc bụi” được quan tâm thì ở thời điểm này, chức năng “kháng khuẩn” mới được đặt lên hàng đầu trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp trên toàn thế giới.

Từ thời điểm Tết Nguyên đán đến nay, nhu cầu khẩu trang tăng vọt, thị trường xuất hiện hàng loạt loại khẩu trang với các dòng quảng cáo khác nhau, nguồn hàng cũng như chất lượng chưa rõ ràng, khiến người tiêu dùng không chỉ “bối rối” mà phải nói là “quay cuồng” vì phải chấp nhận mua một loạt để sử dụng.

Hiểu đơn giản thì khẩu trang là những lớp lọc các tạp chất nguy hại đối với con người. Do đó, bản chất khẩu trang nằm ở những lớp lọc này. Khẩu trang có thể chỉ là 1 lớp hay 4 lớp, nhưng vấn đề là những lớp này có chức năng lọc gì và lọc được bao nhiêu.

Thực tế cho thấy không chỉ các nhà sản xuất có tên tuổi mà một công xưởng nhỏ cũng có thể sản xuất khẩu trang hàng loạt, bao nhiêu lớp cũng được, còn chất lượng thì phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên liệu đầu vào (các lớp này thường không sản xuất được mà phải đặt hàng).

Hiện rất nhiều người dùng nhầm lẫn giữa công dụng của các loại khẩu trang vì công dụng của các lớp lọc. Chẳng hạn, một nhầm lẫn phổ biến là 2 khái niệm riêng biệt “lọc khuẩn” và “kháng khuẩn”, thường được đồng nhất với nhau.

Khẩu trang thường có lớp vi lọc, có tác dụng giữ lại bụi, hoặc bụi mịn và vi khuẩn, tùy vào cấp độ của các lớp lọc. Chức năng “lọc” thường giữ lại các tác nhân gây hại ở lớp vi lọc, còn chức năng “kháng” thường “giết” luôn các loại vi khuẩn gây hại. Do đó mới có khuyến cáo chung trong việc sử dụng khẩu trang là cẩn trọng tuyệt đối với khẩu trang đã và đang sử dụng, đặc biệt là các khẩu trang đã sử dụng trong thời gian dài, vì nguy cơ “lây nhiễm ngược” là rất cao.

Khẩu trang y tế hoặc khẩu trang kháng khuẩn bắt buộc phải có lớp vải kháng khuẩn.

Thiếu lớp kháng khuẩn cũng là một nhầm lẫn phổ biến. Rất nhiều người chỉ thấy dòng quảng cáo là khẩu trang dùng 1 lần (và có thể ghi thêm là Medical/Dental mask) là “mặc định” cho rằng đó là khẩu trang y tế. Trong khi theo quy định, khẩu trang y tế được định nghĩa là phải có lớp vải kháng khuẩn, tức tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả.

Lọc khuẩn không phải là kháng khuẩn. Lọc khuẩn giúp chặnvi khuẩn, trong khi kháng khuẩn lại tiêu diệt được luôn vi khuẩn gây bệnh.

Khẩu trang y tế, thường có từ 1-3 lớp, được “săn lùng” nhiều nhất trong thời gian qua vì sự tin tưởng vào khả năng ngăn chặn và tiêu diệt vi khuẩn và virus lây lan khi giao tiếp. Tuy nhiên, việc “đội giá” lên quá cao đã khiến cho người dùng phải chuyển hướng sử dụng sang các loại khẩu trang khác như khẩu trang vải, nhưng chúng thường thiếu đi lớp kháng khuẩn.

Dù vậy, đến thời điểm hiện nay, một điểm tích cực là các loại khẩu trang thế hệ mới bổ sung lớp vải kháng khuẩn, không những giúp tiêu diệt vi khuẩn mà còn kéo dài thời gian bảo vệ cho người sử dụng. Thêm nữa, bài toán khó về giá thành cao và khan hàng đang dần được giải quyết khi thị trường nội địa đã có sự tham gia của doanh nghiệp nội đầu tiên, cung ứng lớp kháng khuẩn được chứng nhận trên thế giới, mở ra cơ hội mới cho cả doanh nghiệp sản xuất khẩu trang và giúp người tiêu dùng bớt bối rối.

Doanh nghiệp ứng phó

Một ví dụ điển hình là trường hợp của Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG, công ty này sử dụng lớp kháng khuẩn nano thiên nhiên Wakamono để “ghép” vào những chiếc khẩu trang của mình.

Ngoài Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG, hiện có khoảng 20 công ty khác cũng sử dụng lớp kháng khuẩn nội địa này để sản xuất các loại khẩu trang đạt chuẩn xuất khẩu.

Khẩu trang kháng khuẩn dùng vải kháng khuẩn nano thiên nhiên Wakamono do Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG sản xuất.

Với các hạt kháng khuẩn nano được phủ vào lớp vải không dệt, lớp kháng khuẩn này hoạt động như một màng lọc ngăn chặn, tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh từ môi trường và an toàn cho người sử dụng, với hiệu quả kháng khuẩn đạt 99,9%, theo tiêu chuẩn AATCC 100 (Mỹ) cùng hàng loạt chứng nhận khác như Viện kiểm nghiệm Hohenstein (Đức), Analytical Laboratories (Singapore), BV Lab (Canada) và Viện Pasteur (TPHCM).

Không chỉ tiêu diệt nhanh các loại vi khuẩn, một ưu điểm quan trọng khác của lớp kháng khuẩn nano thiên nhiên Wakamono còn là khả năng duy trì sự bảo vệ trong một thời gian dài (lên đến 48 tiếng). Điều này đặc biệt quan trọng với một số công việc cần sự bảo vệ của khẩu trang trong cả ngày làm việc.

Cơ chế hoạt động của vải kháng khuẩn nano thiên nhiên Wakamono.

Tuy nhiên, ngoài vấn đề chất lượng thì mức giá cung cấp mới làm “nức lòng” các doanh nghiệp sản xuất khẩu trang nội địa vì mức giá thấp hơn từ 30-50% (theo giá FOB) so với nguyên liệu nhập khẩu. Thực tế cho thấy, đối với các doanh nghiệp Việt Nam, trong khẩu trang nhiều lớp thì lớp kháng khuẩn là phải nhập khẩu hoàn toàn (70% từ Trung Quốc, còn lại là Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật, Pháp…) dù là lớp quan trọng nhất, trong khi các lớp còn lại không quá khó để mua.

Với sự ưu tiên cung cấp cho các công ty nội địa như định hướng ban lãnh đạo Công ty Wakamono đưa ra, lớp vải kháng khuẩn nano thiên nhiên Wakamono không chỉ tạo cơ hội cho các nhà sản xuất dệt may giải quyết được bài toán khan hiếm nguyên liệu, mà còn đem đến cơ hội sử dụng khẩu trang đủ chuẩn xuất khẩu cho người dân với mức giá phù hợp hơn.

Về lâu dài, việc làm chủ nguyên liệu cốt lõi giúp doanh nghiệp Việt có thể tự tin hướng đến các đơn hàng xuất khẩu, đặc biệt là với các công ty sản xuất vật tư y tế, mở rộng thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.

Ngọc Minh