Mặc quần jeans, áo thun khi làm việc là phản cảm ?

Cán bộ công chức Cục Thuế TP.HCM đang hướng dẫn người dân làm thủ tục - Ảnh: Đ.N.T

Thông tin Sở Nội vụ TP.HCM đề xuất cấm cán bộ, công chức, người lao động trong cơ quan công lập mặc quần jeans, áo thun khi làm việc thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Bên cạnh các ý kiến ủng hộ, cũng có rất nhiều ý kiến trái chiều.

Như Thanh Niên ngày 21.10 đã thông tin, Sở Nội vụ TP.HCM vừa trình UBND TP bộ quy tắc ứng xử áp dụng cho cán bộ, công chức, người lao động (gọi tắt là công chức) làm việc ở các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn TP trong thi hành nhiệm vụ, công vụ, trong quan hệ xã hội, trong đó có đề xuất cấm công chức ở các cơ quan này mặc quần jeans, áo thun khi làm việc. Thanh Niên đã có cuộc phỏng vấn Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Lê Hoài Trung xung quanh bộ quy tắc này.

Triệt tiêu biểu hiện “chướng tai gai mắt”

Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Lê Hoài Trung

Thưa ông, khi áp dụng bộ quy tắc ứng xử đối với công chức, TP hướng đến điều gì?

Mục tiêu công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước là xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả, trong sạch, vững mạnh, phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của TP. TP.HCM với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, thì đội ngũ cán bộ, công chức của một đô thị thuộc loại đặc biệt phải là đội ngũ hết sức chuyên nghiệp, gương mẫu, trong đó đòi hỏi có kỹ năng giao tiếp văn hóa ứng xử đối với người dân, doanh nghiệp, với đồng nghiệp ngay trong nội bộ từng cơ quan hành chính nhà nước.

Muốn được như vậy thì TP phải ban hành bộ tiêu chí chuẩn mực, đòi hỏi cán bộ, công chức, viên chức phải lo rèn luyện để đạt được chuẩn mực đó. Như việc ăn mặc nơi công sở trong giờ làm việc phải phù hợp; tác phong, phát ngôn, thái độ ứng xử… phải thể hiện là người có văn hóa.

Ngay cả chuyện chấp hành kỷ cương, kỷ luật hành chính cũng là một nét văn hóa cần phải có của công chức. Công chức phải tuân thủ nội quy, giờ giấc làm việc, có hiệu quả để mang lại lợi ích cho nhà nước, cho người dân. Bây giờ hiệu quả làm việc phải mang tính định lượng chứ không phải định tính. Sản phẩm anh làm ra cụ thể là cái gì, chứ không phải “sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về” mà đến tháng vẫn nhận lương đều đều là không được.

Chuẩn mực cơ bản nhất của ứng xử văn hóa đối với công chức được đặt ra như thế nào?

Trước hết công chức phải nhận thức mình là một người có thái độ, ứng xử văn hóa trong giao tiếp. Anh phải hiểu được điều đó. Thứ hai là phải chấp hành những quy chuẩn đó để khắc phục những khuyết điểm mà lâu nay báo chí, người dân hay than phiền về tình trạng công chức “không biết cảm ơn, không biết xin lỗi, không biết kính thưa, không biết kính chào”. Thứ ba là phải đúng hẹn. Giải quyết hồ sơ hành chính cho người dân phải đúng hẹn, không được bày vẽ này nọ để hành dân, không được tiêu cực, nhũng nhiễu người dân. Những biểu hiện tiêu cực đó phải được khắc phục ngay.

Bộ quy tắc ứng xử mà Sở Nội vụ trình UBND TP hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, vì dân phục vụ. Người dân không thể chấp nhận công chức trong giờ làm việc mà hút thuốc, đeo tai nghe, bật nhạc, nghe nhạc, chơi điện tử và các thiết bị giải trí cá nhân… Những biểu hiện “chướng tai gai mắt” như vậy phải bị triệt tiêu.

Không khống chế quyền riêng tư

Quy tắc ứng xử có quy định trong quan hệ ứng xử gia đình, công chức không được tổ chức các hoạt động cưới hỏi, ma chay, mừng thọ, sinh nhật, tân gia, thăng chức và các hoạt động khác của bản thân và gia đình xa hoa, lãng phí… Vậy TP có định lượng thế nào là không xa hoa, lãng phí?

Tinh thần là khi tổ chức tiệc tùng phải tiết kiệm, có chừng mực, tổ chức không vì mục đích vụ lợi cá nhân. TP không có quyền can thiệp, khống chế quyền riêng tư của công chức nên không đưa ra định lượng cụ thể là đám cưới bao nhiêu bàn tiệc, tân gia được mời bao nhiêu khách... Thực tế khi tổ chức đám tiệc, có gia đình công chức đông con cháu thì phải lo nhiều bàn. Hay như lúc cưới xin, nếu như vì để “né”, người ta chỉ mời khách 10 bàn nhưng lại gửi hàng ngàn thiệp báo hỷ, rồi khách phải lo quà cáp này kia, thì mình có ra quy định khống chế cũng không được. Quy tắc ứng xử vẫn còn có những quy định chung chung như thế để khuyến khích thực hiện, bởi nếu như cụ thể ra hết thì có thể “đụng” vào quyền riêng tư, khó xử lý.

Có nhiều ý kiến cho rằng việc yêu cầu cả viên chức, người lao động trong các đơn vị sự nghiệp công lập nghĩa là có cả trường học, bệnh viện, nhà hát… không mặc quần jeans, áo thun khi làm việc, là gò bó và thật sự không cần thiết, và như vậy là nặng về hình thức…

Quy định trang phục làm việc của nam là quần tây áo sơ mi, nữ quần tây, váy dài với chiều dài tối thiểu ngang gối, áo sơ mi có tay, complê, áo dài truyền thống. Công chức trong giờ làm việc không được mặc quần jeans, áo thun, trừ trường hợp tham gia các hoạt động, sự kiện của cơ quan đơn vị. Hiện nay, hầu hết người lao động, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập đều có đồng phục riêng khi làm việc rồi. Quy định trang phục là vậy nhưng tinh thần chung là tránh được việc ăn mặc phản cảm là được, chứ quan trọng nhất vẫn là điều chỉnh thái độ, hành vi ứng xử, tác phong và hiệu quả công việc của công chức.

Truy trách nhiệm người đứng đầu

Việc chế tài những biểu hiện tiêu cực, vi phạm sẽ như thế nào và liệu có khả thi?

Về thái độ giao tiếp, ứng xử của công chức, bên cạnh những kết quả đạt được thời gian qua vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định, bộc lộ yếu kém, có biểu hiện thiếu thân thiện, thiếu hợp tác với đồng nghiệp, thiếu lịch sự, thiếu tôn trọng người dân, có hành vi và biểu hiện sách nhiễu, tiêu cực… Quy tắc ứng xử không chỉ áp dụng trong môi trường làm việc tại cơ quan hành chính nhà nước để xử lý những biểu hiện tiêu cực đó, mà còn áp dụng cho công chức trong giao tiếp ngoài xã hội. Nếu anh đi ra đường vi phạm luật giao thông, bị xử phạt; hành xử không đúng với mọi người nơi công cộng bị lập biên bản, hay bị dư luận lên tiếng; lợi dụng chức vụ, quyền hạn, mạo danh để tạo thanh thế khi tham gia các hoạt động xã hội... cũng sẽ bị chế tài nặng để làm gương.

Để chế tài, người đứng đầu từng cơ quan, phòng ban, đơn vị phải kiểm soát kỹ trong nội bộ, lắng nghe dư luận. Nếu người đứng đầu lơ là trong kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, thì thanh tra công vụ của TP sẽ đi thanh tra đột xuất để chấn chỉnh ngay tại chỗ. Vừa rồi cũng đã có nhiều đợt thanh tra đột xuất ở xã, phường, quận, huyện, sở ngành nhằm kịp thời chấn chỉnh. Việc áp dụng bộ quy tắc đảm bảo khả thi vì gắn liền với việc xem xét, đánh giá, xếp loại công chức hằng năm.

Đình Phú

Đình Phú