Mất an toàn giao thông từ máy kéo tự chế 'ba không'

Hiện trường vụ lật MKTC trên đường giao thông liên xã làm một người tử vong ở thôn Nà Chèn, xã Dương Phong (Bạch Thông) vào ngày 30-9.

Mất an toàn giao thông

Chúng tôi đến xã Bình Trung (Chợ Đồn), nơi được coi là “thủ phủ” của máy kéo tự chế (MKTC) với số lượng lên tới 123 chiếc tại 15 thôn, bản. Không thể phủ nhận tiện ích mà những chiếc MKTC này mang lại khi với ba cầu, máy có thể leo, trèo trên mọi loại địa hình, sức kéo lớn nên với thùng kéo tự chế, trung bình một máy có thể chở hơn hai khối cát hoặc bốn khối gỗ nếu cơi nới thêm. Bình Trung là xã có nhiều rừng sản xuất đến tuổi khai thác, có một nhà máy chế biến gỗ nên MKTC trở thành phương tiện rất phù hợp. Chỉ một đoạn ngắn trên tỉnh lộ 254, trong vòng hơn 30 phút, đoạn từ xã Bình Trung đến xã Lương Bằng, chúng tôi đã bắt gặp hơn 20 chiếc MKTC chở gỗ lưu thông. Hầu hết các MKTC có thành thùng kéo thấp, chỉ khoảng 50cm nhưng đã được cơi nới thêm bằng các cọc gỗ dựng để chất đầy gỗ cao vài mét, rất nguy hiểm.

Nếu xét theo kỹ thuật, những chiếc MKTC không đáp ứng được bất cứ quy định nào để có thể đủ điều kiện lưu thông trên đường tỉnh lộ, quốc lộ. Thùng kéo phía sau được chế tạo thủ công, nối với đầu kéo thô sơ, không bảo đảm kỹ thuật. Tất cả MKTC đều ở diện ba không, đó là: không đăng ký, không kiểm định, không bằng lái. Khi chở khối lượng hàng hóa lớn, cồng kềnh, những chiếc MKTC trở thành mối nguy mất an toàn giao thông.

Phó Chủ tịch UBND xã Bình Trung Hoàng Văn Hỷ cho biết, chúng tôi biết là MKTC không được phép lưu thông trên đường giao thông, nhưng dù đã tuyên truyền thì vẫn không hiệu quả vì đây là phương tiện vận chuyển chính của bà con. Ngoài ra, việc điều khiển MKTC được “đào tạo” theo hình thức “truyền tay” giữa người biết và người chưa biết, không theo bất cứ quy định nào. Thực tế, thời gian qua, tại xã đã xảy ra một vụ tai nạn MKTC khiến anh Hoàng Văn Hiệp tử vong khi vừa mua máy về đang lưu thông trên đường. Còn những vụ tai nạn đổ máy, lao xuống khe… gây thương tích thì xảy ra thường xuyên.

Tai nạn do sử dụng MKTC lưu thông trên đường ở Bắc Cạn đang diễn ra với chiều hướng tăng dần. Ngày 24-9, anh Nông Văn Dũng (SN 1972), trú tại thôn Nà Chạp, xã Quang Thuận (Bạch Thông) điều khiển MKTC đi chở gỗ thuê tại khu đồi Pù Lăng Lườn, thuộc thôn Nà Vài, xã Quang Thuận (Bạch Thông). Trên đường vận chuyển, máy bị lật, đè lên người làm anh Dũng tử vong. Sáu ngày sau, lúc 11 giờ 30 phút, ngày 30-9, anh Nguyễn Tiến Huynh (SN 1981), trú tại thôn Nà Chèn, xã Dương Phong (Bạch Thông) điều khiển MKTC của gia đình từ xã Đông Viên (Chợ Đồn) về nhà thì bị lật xuống ta-luy âm tại đường liên xã. Máy đè lên người làm anh Huynh tử vong tại chỗ.

Không chỉ làm người điều khiển gặp nạn, nhiều vụ việc MKTC gây tai nạn cho người khác. Tháng 4-2015, Triệu Văn Hoàng, (SN 1991), trú tại thôn Bản Bẳng, xã Nghĩa Tá (Chợ Đồn) điều khiển MKTC, chở anh Hoàng Văn Chì (SN 1970), trú tại thôn Pác Hóp, xã Linh Phú, huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang) trên thùng kéo. Khi đi đến Km42+350, tỉnh lộ 254, đoạn qua thôn Bản Tuốm, xã Bình Trung (Chợ Đồn), anh Chì bị rơi xuống đường, bị bánh sau cán qua người dẫn tới tử vong.

Từ năm 2017 đến nay, trên quốc lộ 3, đoạn từ huyện Bạch Thông đến TP Bắc Cạn đã có hai vụ MKTC đỗ lề đường đoạn khuất tầm nhìn nên ô-tô lưu thông đi qua đâm vào. Theo thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông (Công an Bắc Cạn), tính từ 2017 tới nay, toàn tỉnh đã có hơn 10 vụ tai nạn giao thông liên quan đến MKTC, làm chết, bị thương nhiều người. Những chiếc MKTC lưu thông trên đường đang trở thành nỗi ám ảnh, lo lắng đối với người tham gia giao thông.

Lỗ hổng quản lý

Mặc dù số lượng lớn đều ba không, là: không đăng ký, không kiểm định, không bằng lái; mất an toàn giao thông cho người đi đường nhưng hiện nay, cơ quan chức năng của Bắc Cạn đang lúng túng trong việc quản lý loại phương tiện này. Theo thông tin từ Phòng quản lý phương tiện và người lái (Sở giao thông vận tải Bắc Cạn), đơn vị này không nắm được số lượng bao nhiêu MKTC tự chế trên toàn tỉnh vì tất cả đều không đăng ký, đăng kiểm. Vô hình chung, mặc dù có cơ quan quản lý Nhà nước nhưng hàng loạt MKTC không đáp ứng bất cứ quy định nào của pháp luật vẫn ngang nhiên chạy trên đường.

Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Bắc Cạn Vũ Đức Thiện cho biết, chúng tôi đang lúng túng trong việc xử lý những phương tiện này. Theo quy định, máy nông nghiệp thì không phải đăng ký, đăng kiểm; MKTC lưu thông trên đường, không đăng ký, đăng kiểm, lực lượng sẽ tịch thu, sung công quỹ. Tuy nhiên, với đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa ở Bắc Cạn, mỗi chiếc MKTC trị giá từ 80 đến hơn 100 triệu đồng, hầu hết người dân phải vay vốn để mua, nếu tịch thu hết thì sẽ gây khó khăn, thiệt hại quá lớn cho bà con. Vì vậy, biện pháp hiện nay vẫn chủ yếu là tuyên truyền, nhắc nhở.

Để hạn chế việc MKTC lưu thông trên đường giao thông, Phòng Cảnh sát giao thông Bắc Cạn phối hợp các huyện tiến hành thống kê, yêu cầu các hộ có MKTC ký cam kết không đưa MKTC lưu thông trên đường giao thông. Công việc này đã hoàn tất từ năm 2018 nhưng thực tế đến 2019, hầu hết các MKTC vẫn được bà con đưa vào lưu thông trên đường.

Không thể phủ nhận lợi ích của những chiếc MKTC đối với đồng bào dân tộc ở Bắc Cạn khi có thể vận chuyển trên mọi loại địa hình, sức tải lớn. Diện tích rừng sản xuất cho khai thác ở Bắc Cạn rất lớn nên đây là phương tiện chính giúp giảm sức lao động cho bà con. Những hộ không có rừng, vay tiền mua MKTC chở thuê cũng có thu nhập cao, số lượng MKTC tại Bắc Cạn tăng qua từng tháng.

Tuy nhiên, với việc không đáp ứng bất cứ tiêu chuẩn kỹ thuật nào như đã nói trên, việc để MKTC lưu thông trên đường giao thông sẽ tạo ra nguy cơ mất an toàn giao thông rất lớn, cần được các ngành chức năng sớm có quy định, giải pháp cụ thể giải quyết vấn đề này.

TUẤN SƠN