'Mây bay phủ trắng bản làng quê mình'

Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà (thứ 3 từ phải sang) cùng các nghệ nhân trong chuyến công tác tại tỉnh Hà Giang. Ảnh: Ngô Khiêm

Đoàn Thu Trà vốn đã là cái tên không còn xa lạ với công chúng yêu dân ca, bởi với nhiệm vụ thực hiện các chương trình dân ca nhạc cổ, chị đã thực hiện nhiều chương trình có chất lượng về dân ca các vùng miền trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam. Cùng với công việc tại Phòng Ca nhạc, Ban Văn nghệ, Đài Truyền hình Việt Nam, chị còn hăng hái sáng tác nhiều ca khúc mang âm hưởng dân ca và chị coi đó là cách gìn giữ, phát triển dân ca một cách hiệu quả. Trong các sáng tác của mình, chị luôn ý thức rằng, mình là người Việt Nam, vì vậy, phải viết làm sao để giàu chất âm nhạc dân tộc chứ không phải là sự lai căng âm nhạc của nước ngoài. Ví dụ gần đây nhất là ca khúc “Hà Giang quê mình” được chị phổ từ thơ của tác giả Lại Quốc Tĩnh.

Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà kể, lần đầu tiên đặt chân đến mảnh đất Hà Giang đã giúp chị mở mang thêm nhiều kiến thức, nhất là về văn hóa các dân tộc nơi đây. Ngoài ra chị cũng được biết về những danh lam thắng cảnh, những địa danh gắn liền với lịch sử hào hùng của Hà Giang mà trước đây chỉ nghe qua sách, báo. Thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp và con người nơi đây chân chất, hiếu khách đã để lại rất nhiều ấn tượng đẹp trong chị. Và dù cũng đã có ý định sáng tác một ca khúc về mảnh đất này như khắc sâu một kỷ niệm đáng nhớ nhưng chị chỉ thực hiện được khi gặp được bài thơ của tác giả Lại Quốc Tĩnh.

Chị cho biết, tác giả Lại Quốc Tĩnh là một kỹ sư xây dựng đang công tác tại tỉnh Hà Giang, một người có tình yêu lớn với mảnh đất này, mặc dù anh quê ở Thái Bình. Tác giả Lại Quốc Tĩnh cũng là người xây dựng và hoàn thiện khu sinh thái H’Mông Village tại Quản Bạ để biến nó trở thành một điểm du lịch nghỉ dưỡng mang đến nhiều trải nghiệm thú vị cho du khách.

Tâm huyết với Hà Giang nên trong bài thơ của anh vừa giới thiệu được các địa danh ở đây, lại vừa khái quát được lịch sử, văn hóa và con người Hà Giang. Chẳng hạn như câu thơ: “Cờ Lũng Cú, Dinh Nhà Vương/ Hiên ngang, hùng vĩ địa linh tự hào” hay là: “Cao nguyên đá gọi rừng mơ/ Mở đường Hạnh Phúc cháu con sum vầy”. Ngoài ra, trong toàn bộ bài thơ còn kể tên nhiều danh lam thắng cảnh khác như: Sông Nho Quế, núi đôi Quản Bạ, Lùng Khúy Động...

“Bài thơ được viết với nhiều hình ảnh đậm tính văn học, phù hợp với ca của ca khúc, chính vì vậy mà tôi đã có nhiều cảm hứng để viết nên ca khúc “Hà Giang quê mình” - Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà nhấn mạnh.

Tuy nhiên, viết về Hà Giang từ trước đến nay đã có nhiều nhạc sĩ sáng tác, tiêu biểu như nhạc sĩ Thanh Phúc với 2 ca khúc nổi tiếng “Hà Giang quê tôi” và “Người Mèo ơn Đảng”. Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà đã cố gắng viết giai điệu đẹp, nhưng làm sao để không bị trùng lặp với các nhạc sĩ đã viết trước đó, tạo âm điệu riêng cho sáng tác của mình.

Ca khúc “Hà Giang quê mình” đã khái quát được cả quá khứ, hiện tại và tương lai của Hà Giang. Đó là ca ngợi quá khứ hào hùng của ông cha, là thể hiện được vẻ đẹp của Hà Giang hôm nay cùng niềm tự hào của những người con Hà Giang luôn hướng tới tương lai tươi sáng và truyền lại cho các thế hệ mai sau. Tất cả những hy sinh, những công lao của cha anh trong quá khứ được truyền đến hôm nay để có một Hà Giang khởi sắc từng ngày và phát triển rực rỡ về kinh tế, văn hóa, xã hội. Và những điều tốt đẹp đó sẽ mãi được các thế hệ hôm nay, mai sau tiếp bước và giữ gìn. Bài hát mang một thông điệp, tựa như một lời nhắc nhở với những người con Hà Giang cũng như những người đang sinh sống tại Hà Giang, coi Hà Giang như quê hương thứ hai của mình.

Nói về vốn kiến thức dân ca Mông để áp dụng trong sáng tác ca khúc này, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà cho biết, ngày bé, chị hay nghe dân ca trên đài phát thanh, trong đó có những bài dân ca Mông, rồi những tác phẩm viết cho sáo Mông chị cũng được nghe qua những chương trình giới thiệu về dân tộc và miền núi trên truyền hình. “Lần này, tôi lại có may mắn khi được nghe dân ca Mông trong chuyến công tác Hà Giang vừa qua. Tôi đã nghe đi nghe lại nhiều lần để ngấm những nét giai điệu đó và vận dụng vào tác phẩm của mình” - Nhạc sĩ Đoàn Thu Trà bộc bạch.

Sau khi hoàn thiện tác phẩm, nhạc sĩ Đoàn Thu Trà đã quyết định cho thu thanh thành 2 bản, một bản giọng nữ do Nghệ sĩ Ưu tú Khánh Hòa thể hiện và một bản giọng nam do ca sĩ Minh Đức thể hiện và đã đưa lên YouTube với video hình ảnh bắt mắt. Bài hát như một món quà dành tặng Hà Giang với mong muốn địa phương này sẽ phát huy được tiềm năng lợi thế của mình trở thành một vùng đất du lịch kỳ thú.

Ngô Khiêm