MH17: Xoáy vào câu hỏi khó đối với Ukraine

Điều tra việc Ukraine không đóng không phận chiến sự

Bộ Ngoại giao Hà Lan mới đây đã có thông báo về việc Quỹ An toàn chuyến bay sẽ tìm hiểu lý do tại sao Ukraine không đóng cửa không phận trên khu vực gặp nạn của chiếc máy bay Boeing 777-200ER của Malaysia (chuyến bay MH17 từ Amsterdam đến Kuala Lumpur).

Chiếc máy bay xấu số đã bị bắn rơi vào ngày 17 tháng 7 năm 2014 gần Donetsk. Trên máy bay có 298 người, tất cả đều thiệt mạng. Kiev cáo buộc lực lượng dân quân Donetsk đã gây ra thảm họa, nhưng họ nói không có phương tiện để bắn hạ máy bay ở độ cao đó.

Cuộc điều tra về vụ máy bay rơi được thực hiện bởi Nhóm điều tra chung (SSG) dưới sự lãnh đạo của Tổng công tố viên Hà Lan, Nga không được mời tham gia vào nhóm điều tra, nhưng lại có sự hiện diện của Ukraine – nước cũng bị tình nghi là thủ phạm.

Nhóm điều tra cho biết, chiếc Boeing đã bị bắn hạ từ hệ thống tên lửa phòng không Buk, thuộc lữ đoàn tên lửa phòng không 53 đóng tại Kursk (Nga), được cho là đã đến miền đông Ukraine và sau đó quay trở lại Nga.

Phó Tổng công tố viên Nga Nikolai Vinnichenko tuyên bố, nhóm SSG đã bỏ qua dữ liệu radar Nga do Moscow cung cấp, cũng như các tài liệu cho thấy tên lửa tấn công Boeing thuộc về Ukraine và được phóng đi từ lãnh thổ do Kiev kiểm soát.

Mặc dù vào ngày đầu tiên của phiên tòa, công tố thừa nhận họ đã nhận được và nghiên cứu dữ liệu của văn phòng công tố viên Nga, nhưng không cho biết dữ liệu đã giúp họ xác định được điều gì.

Vào tháng 6, luật sư Hà Lan Baudewein van Eyck, đại diện cho công dân Nga bị cáo buộc là Oleg Pulatov, cho biết, Tòa án The Hague đã đồng ý điều tra trường hợp Kiev không đóng cửa không phận đối với hàng không dân dụng ở khu vực xung đột miền đông Ukraine. Theo ông, một cuộc điều tra như vậy có thể kéo dài 6 tháng.

Phát ngôn viên của văn phòng công tố viên Hà Lan là ông Brechtier van de Moosdeijk, đã giải thích rằng, cuộc điều tra đang được tiến hành tách biệt với quy trình hình sự về vụ tai nạn máy bay.

Thủ phạm bắn rơi MH17 vẫn chưa bị đưa ra ánh sáng

Nga và những câu hỏi khó cho Ukraine

Phía Nga đã nhiều lần nêu ra vấn đề trách nhiệm của Kiev về việc không đóng cửa bầu trời. Ví dụ, trước đó trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Nga Sputnik, giám đốc Cục I Châu Âu Bộ ngoại giao Nga là ông Alexei Paramonov đã lưu ý rằng: Nhóm Điều tra chung đã không tiến hành cuộc điều tra thực sự về vai trò của Ukraine trong thảm kịch này.

Ngay từ thời điểm MH17 bị bắn rơi, Nga đã nêu ra ba vấn đề lớn cho phía chính quyền Kiev nhưng đều nhận được sự im lặng đáng sợ.

Câu hỏi thứ nhất là: Tại sao Kiev không cấm bay đối với toàn bộ máy bay dân sự trên không phận vùng đang có hoạt động chiến sự, đặc biệt khi khu vực này không được phủ sóng toàn bộ hệ thống dẫn đường radar?

Câu hỏi thứ hai là: Tại sao Trung tâm kiểm soát không lưu Ukraine cho phép chuyến bay MH17 chuyển hướng từ lộ trình thông thường bay lên phía bắc đến "Khu vực hoạt động chống khủng bố" của họ?

Câu hỏi thứ ba là: Tại sao lực lượng vũ trang Ukraine không đồng ý cho phép các nhân viên điều tra quốc tế thanh sát lượng tồn kho tên lửa đất đối không và không đối không của họ, bao gồm cả các tên lửa đang nạp trong các bệ phóng tên lửa đất đối không?

Hai câu hỏi đầu tiên của Nga chưa bao giờ nhận được câu trả lời thỏa đáng từ phía Ukraine. Đến bây giờ ủy ban của Hà Lan phải tiếp tục điều tra đã cho thấy những nghi vấn mà Nga đưa ra là có cơ sở.

Riêng về câu hỏi thứ ba thì không bao giờ còn nhận được câu trả lời được nữa, bởi tất cả chứng cứ đã tiêu hủy trong vụ cháy kho đạn dược của quân đội Ukraine ở gần Chernigov vào tháng 10/2018,.

Đây là một khu kho rộng tới 682 ha, trong đó diện tích của khu chứa thiết bị là 402 ha, bao gồm cả đạn tên lửa Buk, cũng như các tài liệu lưu trữ kỹ thuật của tổ hợp từ thời Liên Xô. Và dĩ nhiên là đám cháy đã tiêu hủy hết các tài liệu về tên lửa Buk có liên quan đến vụ MH17.

Huy Bình