Mổ u não bằng phương pháp thức tỉnh: Tránh được nhiều di chứng nguy hiểm

Các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật mổ u não cho bệnh nhân bằng phương pháp thức tỉnh tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Ảnh: Thùy Giang

Bệnh nhân hát trong lúc mổ

Bệnh nhân Cao Quang Cảnh, sinh năm 1964 (Đồng Hới, Quảng Bình) có khối u ở não với kích thước 2,3 x 3,6cm. Khám tại BV Việt Đức, bệnh nhân được các bác sĩ giới thiệu và đồng ý thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật thức tỉnh. Ca phẫu thuật diễn ra vào cuối tuần qua trong hơn 3 giờ đồng hồ, trong đó bệnh nhân thức tỉnh trong 1 giờ. Kíp bác sĩ đã tiến hành cắt toàn bộ khối u trong não của bệnh nhân. “Trong khi mổ bệnh nhân vẫn nói, trò chuyện với bác sĩ và hát bài truyền thống quê hương “Quảng Bình quê ta ơi”. Bệnh nhân tỉnh trong cuộc mổ để các bác sĩ nhận biết được các dây thần kinh, tránh cắt phải dây thần kinh ngôn ngữ hay vận động. Bởi nếu khi cắt khối u vào vùng vận động, bệnh nhân có thể bị liệt” - PGS.TS Đồng Văn Hệ - Phó Giám đốc BV, người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân cho biết.

U tế bào thần kinh đệm là u hay gặp nhất trong não, làm tăng áp lực trong sọ khiến bệnh nhân đau đầu, buồn nôn, mờ mắt, khứu giác giảm, thậm chí rối loạn hành vi, liệt nửa người, rối loạn nội tiết. Do đó, khi người dân có những triệu chứng này cần đến các cơ sở để kiểm tra ngay, phát hiện bệnh và điều trị kịp thời, tránh di chứng và hậu quả đáng tiếc.

Bệnh nhân Cảnh cũng chia sẻ, trước khi phẫu thuật, tay trái vốn là tay thuận của anh nhưng hầu như không cầm nắm được các đồ vật. Tuy nhiên, sau ca phẫu thuật này, hiện các ngón tay trên bàn tay trái của anh đã cử động dễ dàng hơn. Bệnh nhân đã có thể tự cầm đũa, thìa.

Trước đó, bệnh nhân Nguyễn Văn K., 36 tuổi (Hà Nội) bị đau đầu và động kinh gần 1 năm. Khi đến BV Việt Đức khám được phát hiện có u tế bào thần kinh đệm, đường kính khoảng 6cm, gây chèn ép não. Khối u rất lớn, lại nằm đúng vùng ngôn ngữ, chèn sang cả vùng vận động nên nguy cơ bị liệt, bị cấm khẩu rất cao, thậm chí có thể gây chết người khi u to gây hôn mê.

Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, do khối u này nằm liền kề vùng nói và vận động nên nguy cơ bị câm, liệt rất cao nếu mổ bằng phương pháp truyền thống. Sau khi cân nhắc, bác sĩ khuyên bệnh nhân nên phẫu thuật bằng phương pháp thức tỉnh. Ca mổ này kéo dài 6 giờ, trong đó bệnh nhân có gần 2 giờ tỉnh táo để trò chuyện với bác sĩ, trong lúc mổ, bệnh nhân hát bài Quốc ca. Quãng thời gian còn lại bệnh nhân được gây mê .

Ưu điểm vượt trội

PGS.TS Đồng Văn Hệ cho biết, phương pháp phẫu thuật thức tỉnh đã được các nước phát triển trên thế giới ứng dụng từ lâu, song tại Việt Nam, đây là lần đầu tiên thực hiện. Phương pháp thức tỉnh cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ phẫu thuật, gây mê và hệ thống thiết bị hiện đại như: Phương tiện để kích thích vỏ não, monitor theo dõi trong quá trình phẫu thuật... Các bác sĩ sử dụng thiết bị để kích thích vào vùng vận động, vỏ não giúp bệnh nhân nhận biết có bị tổn thương hay không. Trong khi đó, chuyên gia gây mê sẽ chuẩn bị tất cả mọi phương án nếu bệnh nhân đau, khó chịu, không phối hợp được trong khi mổ... đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Nói về ưu việt của phương pháp phẫu thuật thức tỉnh, PGS.TS Đồng Văn Hệ cho biết, sẽ giảm tối đa các di chứng của bệnh nhân trong phẫu thuật như liệt, rối loạn chức năng vận động, chức năng ngôn ngữ. Bệnh nhân sau mổ tỉnh táo hoàn toàn, sau phẫu thuật khoảng một tuần được ra viện. Đáng lưu ý, chi phí mổ không hề cao hơn phương pháp kinh điển. Đặc biệt, phương pháp này có thể phẫu thuật cho nhiều loại tổn thương trong não và kiểm soát được những rủi ro như bệnh nhân bị câm, bị liệt... “Tuy nhiên, phẫu thuật thức tỉnh chỉ được thực hiện ở những nước phát triển, đủ phương tiện kỹ thuật hiện đại, có ê-kíp phẫu thuật - gây mê được đào tạo bài bản và phối hợp rất nhịp nhàng, người bệnh phải phối hợp tốt” – PGS.TS Đồng Văn Hệ nói.

Hiện Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh, BV Việt Đức đã đưa vào hoạt động 5 phòng mổ với đầy đủ trang thiết bị hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn thế giới, đã được Hội Phẫu thuật thần kinh châu Á khảo sát và công nhận là thành viên của Hội. Trong thời gian tới, BV Việt Đức sẽ áp dụng phương pháp mổ mới này cho nhiều trường hợp bệnh lý khác.

Nam Trần