Mưa lũ bất thường gia tăng

Người đàn ông mang đồ đạc cố vượt qua con đường đầy bùn sau trận lũ quét ở làng Laqiha (huyện Baghlan-i-Markazi, tỉnh Baghlan, Pakistan), ngày 11/5. Ảnh: AFP.

Ngày 12/5, Văn phòng Chương trình Lương thực thế giới (FAO) tại Afghanistan cho biết, hơn 330 người đã thiệt mạng khi mưa bão và lũ quét tấn công các tỉnh Baghlan, Takhar, Badakhshan và Ghor. Riêng tỉnh Baghlan, 300 người tử vong, 1.000 ngôi nhà bị phá hủy.

Đại diện Cơ quan Quản lý thiên tai Afghanistan - ông Janan Sayeq cho biết, đợt mưa lớn kéo dài đã gây ra lũ quét và sạt lở nghiêm trọng. Phần lớn các trường hợp thương vong là do mái nhà bị sập. Hơn 600km đường bộ bị phá hỏng hoàn toàn. Nhiều diện tích đất nông nghiệp bị nước nhấn chìm. 20 trong số 34 tỉnh của Afghanistan bị ảnh hưởng bởi mưa lớn gây ngập nặng.

Trong khi đó Liên hợp quốc tiếp tục cảnh báo Afghanistan cũng như nhiều quốc gia châu Á đã và đang tiếp tục phải đối mặt với những biến động lớn trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Pakistan, nước láng giềng với Afghanistan cũng bị mưa lũ tấn công dữ dội kể từ đầu mùa hè tới nay. Dông gió và các vụ sập nhà do mưa lớn đã khiến ít nhất 144 người thiệt mạng. Trung tâm Thời tiết quốc gia cho biết, từ cuối tháng 4 kéo dài tới 12/5/2024 là thời gian ẩm ướt nhất ở Pakistan kể từ năm 1961, với lượng mưa cao hơn gấp đôi bình thường. Lượng mưa trong 11 ngày đầu tháng 5 tăng 164% so với tháng 4. Những trận mưa như trút ảnh hưởng nặng nề nhất đến tỉnh Khyber Pakhtunkhwa ở phía tây bắc và tỉnh Baluchistan ở phía tây nam đất nước Pakistan.

Đáng lo ngại hơn khi ngày 12/5, giới chức Pakistan đưa ra cảnh báo rằng mưa lớn gây lũ có thể còn tiếp diễn trong tháng 5 và 6; đặc biệt diễn ra tại vùng Kashmir thuộc dãy Himalaya. Lũ quét sẽ xảy ra nhiều hơn do ảnh hưởng của thời tiết cực đoan.

Ahmad Kamal - đại diện Cơ quan Quản lý thảm họa quốc gia Pakistan cho biết, dự báo lũ lụt đặc biệt cao sẽ xuất hiện trong mùa hè năm nay. Cùng với vùng Kashmir thì tỉnh Khyber Pakhtunkhwa có khả năng hứng chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Vào năm 2010, những đợt lũ lụt mùa hè tàn khốc đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 1.700 người dân Pakistan, phá hủy hàng triệu ngôi nhà, xóa sổ nhiều vùng đất nông nghiệp và gây thiệt hại kinh tế hàng tỉ USD chỉ trong vài tháng.

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB), trong những năm gần đây, hàng triệu người Pakistan phải di dời do lũ lụt và thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 30 tỉ USD.

Tại châu Phi, sau nhiều tuần mưa xối xả, hai nước Tanzania và Kenya lại bị cơn bão nhiệt đới Hidaya tấn công, cướp đi sinh mạng của hơn 400 người. Ông Joseph Mwasabeja - chỉ huy Lực lượng cứu hỏa và cứu nạn vùng Lindi (Tanzania) cho biết, xa lộ dài 396km nối thành phố cảng Dar es Salaam với Lindi và Mtwara đã rơi vào thảm họa chưa từng có. Nhiều cây cầu bắc qua các sông Mbwemkuru, Somanga, Mikereng’ende và Matandu bị lũ cuốn trôi.

Tổng thống Kenya William Ruto đã mô tả tình hình thời tiết là “thảm khốc”. Khoảng 210 người đã thiệt mạng và gần 100 người bị mất tích tại Kenya do các sự cố liên quan đến lũ lụt thời gian qua. Trong khi hơn 165.000 người khác đã buộc phải rời bỏ nhà cửa. Bộ Nội vụ Kenya cảnh báo 178 đập và hồ chứa có nguy cơ tràn. 138 trại đã được xây dựng để cung cấp nơi trú ẩn tạm thời những người buộc phải di dời.

Còn tại châu Mỹ, theo Cơ quan Phòng vệ dân sự Brazil, đợt mưa lũ lớn đã ảnh hưởng đến 281 thành phố, làng mạc. Nước sông Guaiba chảy qua thành phố Porto Alegre cao tới 5,04 mét; vượt mức kỷ lục 4,76m được thiết lập sau các trận lụt nghiêm trọng năm 1941. Trong vòng 1 tuần, mưa lũ đã khiến ít nhất 107 người ở bang Rio Grande do Sul tử vong. Hơn 1,4 triệu người bị ảnh hưởng, với ít nhất 754 người bị thương và khoảng 164.000 người phải di dời.

Truyền thông nhà nước Brazil cho biết, lũ lụt thảm khốc kéo theo những biến động xã hội, với ít nhất 47 đối tượng bị bắt vì cướp bóc và các hành vi phạm tội khác đã diễn ra trong bối cảnh hỗn loạn. Trong khi đó, Viện Khí tượng quốc gia Brzail (INMET) dự báo, mưa dữ dội sẽ còn trút xuống ở khu vực phía đông và trung tâm phía bắc của bang Rio Grande do Sul, ở một số vùng lượng mưa có thể lên tới 100mm, kể từ ngày 13/5.

Cũng tại châu Mỹ, mưa lớn kéo dài trên khắp Haiti khiến ít nhất 23 người thiệt mạng và làm hư hại hàng nghìn ngôi nhà. Cơ quan Phòng vệ dân sự Haiti cảnh báo: “Nếu bạn sống cạnh sông, khe núi hoặc sườn núi, hãy sơ tán”. Riêng vùng bên ngoài thị trấn Cap-Haitien ở miền bắc, mưa lớn đã gây lở đất khiến nhiều ngôi nhà bị sập và 12 người thiệt mạng. Hơn 2.000 ngôi nhà bị ngập do nước tràn, cống bị tắc.

Thanh Đức