Múa sư tử mèo, văn hóa độc đáo của người Tày, Nùng

Múa sư tử mèo ở Lạng Sơn Ảnh: Duy Chiến

Múa sư tử của đồng bào dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn Lạng Sơn có nhiều tên gọi khác nhau, nhưng tên gọi chung, phổ biến nhất vẫn là múa sư tử mèo. Đây là một loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống, chứa đựng nhiều thành tố như: âm nhạc, múa, võ thuật thể hiện một cách sinh động và hấp dẫn về nhân sinh quan, thế giới quan, tư tưởng, tình cảm và khát vọng của đồng bào địa phương.Hằng năm, nhất là vào các dịp lễ hội xuân, rằm trung thu, khắp nơi lại rộn ràng múa sư tử mèo. Nó như hồn cốt của sự kiện văn hóa riêng có ở xứ Lạng.

Trong đội múa sư tử mèo dẫn đầu thường là những thanh niên mang gậy đội, tằng giảo (một loại binh khí của người Nùng). Người múa sư tử mèo sẽ điều khiển một chiếc đầu có hình dáng giống đầu sư tử thông thường nhưng mang mặt nạ mèo, có sự kết hợp với nhiều mầu sắc như: đỏ, đen, vàng hay xanh đậm. Người Tày, Nùng quan niệm, múa sư tử mèo để xua đi những điều xấu, cầu mong những điều tốt lành, nhà nhà ấm no, hạnh phúc

Nghệ nhân Hoàng Choóng (74 tuổi, dân tộc Tày), trú tại thôn Thâm Mè, xã Hoàng Việt, huyện Văn Lãng, Lạng Sơn tâm sự: Múa sư tử mèo có rất nhiều bài biểu diễn khác nhau như: bài múa đi đường, bài mừng, bài bái tổ, bài cầu may, rồi nghệ thuật chồng hình, nhào lộn qua vòng lửa, thăng đai cho sư tử...

Với tâm huyết của mình, từ năm 2002 đến nay, ông Choóng đã chế tác và bán gần 300 bộ đạo cụ múa sư tử mèo cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Đồng thời, người nghệ nhân này còn truyền dạy múa sư tử cho nhiều thế hệ người dân trên địa bàn với mong muốn loại hình nghệ thuật này phát triển, không bị mai một…

Cũng như ông Choóng, những người có kinh nghiệm và tâm huyết với múa sư tử đã góp phần phát triển loại hình nghệ thuật này trên địa bàn. Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có trên 80 đội múa sư tử dân tộc Tày, Nùng với hơn 910 thành viên, phân bố ở nhiều thôn, bản, khối phố của 40 xã, phường, thị trấn ở xứ Lạng.

“Từ năm 2016 đến nay, sở VH-TT&DL đã chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thành phố tổ chức gần 60 lớp truyền dạy múa sư tử tại cơ sở, thu hút hàng trăm người tham gia. Những học viên này từng bước trở thành hạt nhân để phổ biến, truyền dạy trong cộng đồng dân cư, góp phần bảo lưu, trao truyền điệu múa truyền thống”, ông Nguyễn Phúc Hà, Giám đốc Sở VHTT&DL Lạng Sơn cho biết.

Nguyễn Duy Chiến