Mười năm sau khủng hoảng

Một tấm biển hiệu của Lehman Brothers được đưa vào nhà đấu giá ở London tháng 9.2010. Ảnh: AP.

Hơn 10 năm trước đã xảy ra cuộc khủng hoảng tiền tệ và hiện tại, tức là 10 năm sau khi cuộc khủng hoảng tài chính và nợ công bùng phát, lại thấy có biểu hiện lâm sàng về khủng hoảng tiền tệ ở một số nền kinh tế mới nổi khiến dậy lên lo ngại trên thế giới về khả năng “lại đến hạn xảy ra khủng hoảng” theo kiểu có “chu kỳ khủng hoảng”.

Cả sau 10 năm, trên thế giới vẫn chưa nguôi cuộc tranh luận sôi động dễ bất đồng quan điểm hơn là đưa đến thống nhất nhận thức về nguyên nhân, tác động, hậu quả và hệ lụy của cuộc khủng hoảng này. Trên thế giới vẫn luôn thường xuyên có cảnh báo về khả năng khủng hoảng tái bùng phát vào bất cứ thời điểm nào.

Trên lý thuyết thì đúng là khả năng ấy không thể bị loại trừ. Trên thực tế thì nguy cơ tái bùng phát khủng hoảng tài chính và nợ công sau 10 năm khủng hoảng đã bị đẩy lùi và ngăn ngừa khá hiệu quả. Bài học đắt giá từ cuộc khủng hoảng này đều được tất cả các quốc gia trên thế giới lưu ý đến. Hệ thống ngân hàng đã được cơ cấu lại, các ngân hàng đã được sàng lọc nên đã có được “khả năng đề kháng khủng hoảng” cao hơn nhiều so với trước. Những cơ chế báo động sớm về “bong bóng tài chính” đã được thiết lập. Những nền kinh tế bị khủng hoảng tài chính và nợ công đã được giải cứu.

Các quốc gia đều thận trọng hơn trong chính sách tài chính, tiền tệ và ngân sách. Ở bình diện quốc gia cũng như quốc tế, việc kiểm soát và giám sát hệ thống ngân hàng và thị trường tài chính đã được siết chặt hơn trước nhiều và cũng hiệu quả hơn trước nhiều. Nếu những biện pháp này được kiên trì tiếp tục thì việc ngăn ngừa khủng hoảng phát huy được tác dụng tích cực.

Nhưng cái giá về chính trị xã hội cho cuộc khủng hoảng này thật đắt. Hệ lụy của nó hiện vẫn đang bộc lộ là sự trỗi dậy của những lực lượng cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa, là gia tăng chống phá toàn cầu hóa và kinh tế thế giới nói chung tuy đã phục hồi nhưng vẫn còn cách khá xa mức độ tăng trưởng trước đấy.

Hạ Lang