Mưu phế truất Tổng thống Mỹ hay kế hiểm của Donald Trump?

Hôm 18/12, Hạ viện Mỹ với ưu thế hoàn toàn thuộc phái đảng Dân chủ đã biểu quyết đưa Tổng thống Trump ra luận tội theo hai điều khoản.

Theo điều khoản luận tội thứ nhất (vượt quá quyền hạn, lạm quyền), có 230 người bỏ phiếu thuận, trong đó có một nghị sĩ độc lập, 197 người bỏ phiếu chống, trong đó có hai nghị sĩ đảng Dân chủ. Một người bỏ phiếu trắng là ứng cử viên Tổng thống Hoa Kỳ do đảng Dân chủ đề cử - bà Tulsi Gabbard.

Điều khoản luận tội thứ hai là “cản trở quốc hội” được 229 nghị sĩ bỏ phiếu chấp thuận; trong đó có một nghị sĩ độc lập, 198 người bỏ phiếu chống, trong đó có ba nghị sĩ đảng Dân chủ, một nghị sĩ bỏ phiếu trắng.

Sau khi Hạ viện với đa số là đảng Dân chủ đã đưa ra quyết định, vụ việc theo quy định sẽ được chuyển sang Thượng viện, nơi đa số thuộc về phái Cộng hòa có ý định tha bổng ông Trump.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho đến nay vẫn chưa chính thức chuyển vụ việc sang Thượng viện và chưa chỉ định nhóm nghị sĩ đại diện bên công tố tại phiên xét xử ở Thượng viện. Đây được coi là một hình thức gây áp lực buộc các nghị sĩ đảng Cộng hòa đồng ý với yêu cầu của phái đảng Dân chủ về hình thức phiên tòa xét xử ông Trump.

Hình thức và thời gian của phiên tòa xét xử ông Trump tại Thượng viện vẫn chưa được xác định. Lãnh đạo nhóm nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitch McConnell hôm 19/12 nói với các phóng viên rằng, Thượng viện sẽ họp lại sau kỳ nghỉ Giáng sinh vào ngày 6 tháng 1 và dĩ nhiên là không có cuộc bỏ phiếu nào được lên kế hoạch từ nay cho đến lúc đó.

Tuy nhiên, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã có hành động hết sức đáng ngạc nhiên là ngay lập tức yêu cầu đảng Dân chủ phải tiến hành các thủ tục bắt đầu ngay phiên tòa luận tội tại Thượng viện. Vì sao ông chủ của Nhà Trắng lại sốt sắn yêu cầu người ta phỉa ngay lập tức luận tội mình?

Vì sao Đảng Dân chủ biết thua mà vẫn muốn luận tội?

Trong một bài viết về cuộc luận tội tổng thống Mỹ Donald Trump do đảng Dân chủ khởi xướng, hãng thống tấn Nga Sputnik cho biết, hầu hết các chuyên gia tin rằng Thượng viện, nơi đại diện đảng Cộng hòa chiếm đa số, sẽ không tán thành luận tội Trump.

Chuyên gia Mỹ, phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Âu và quốc tế Dmitry Suslov tin rằng khả năng Thượng viện (nơi đa số là đảng Cộng hòa) sẽ xác nhận luận tội thực sự là hoàn toàn bằng 0. Theo nhà khoa học chính trị này, phe dân chủ hiểu rất rõ điều này, nhưng họ theo đuổi các mục tiêu cho tương lai:

Mục tiêu đầu tiên là ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Luận tội tổng thống sẽ giúp thuyết phục các bang trung lập và đang do dự quyết định tham gia bầu cử và bỏ phiếu chống lại Donald Trump, ủng hộ đối thủ chính của ông.

Ông Trump đã chiến thắng trong cuộc bầu cử hồi năm 2016 vì nhiều người do dự cuối cùng đã không bỏ phiếu cho cựu Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton và đảng Dân chủ không muốn lặp lại kịch bản này.

Mục tiêu thứ hai là biểu hiện của sự không khoan nhượng của đảng Dân chủ đối với ông Trumpvới tư cách là tổng thống. Điều này có nghĩa là Hoa Kỳ sẽ vẫn bị chia rẽ bởi sự phân cực cơ bản của hai đảng, vẫn tiếp tục tồn tại sau cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo, bất kể kết quả của nó.

Sự hợp tác của Đảng Cộng hòa với Đảng Dân chủ sau khi luận tội sẽ bằng 0, có nghĩa là không thông qua ngân sách và Shutdown mới (Tắt máy, đóng hệ thống máy tính, đình chỉ công việc của chính phủ Hoa Kỳ) và kết quả là hệ thống chính trị Mỹ rơi vào tình trạng rối loạn. Điều này có thể xảy ra, ngay cả khi ông Trump thua cuộc trong bầu cử tổng thống tiếp theo, vì phe Cộng hòa sẽ không tha thứ cho phe Dân chủ vì luận tội.

Lý do thứ ba để đưa ra luận tội là trấn an các đồng minh. Các nhà dân chủ muốn gửi tín hiệu cho một số nước đồng minh và đối tác hiện đang coi Tổng thống Trump là một “sự điên rồ tạm thời của Hoa Kỳ”. Đảng Dân chủ muốn nói rằng, nước Mỹ vẫn đang tồn tại và nó sẽ quay trở lại sau thời Trump.

Trump sẽ không bao giờ bị phế truất bởi đảng Cộng hòa đang kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ

Ông Trump đã giăng bẫy đảng Dân chủ?

Về phần mình, nhà khoa học chính trị, Phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Tài chính thuộc chính phủ Liên bang Nga là ông Gevorg Mirzayan tin chắc rằng, cuộc luận tội là một cái bẫy cho chính các nhà dân chủ và chính nó sẽ mang lại lợi ích cho ông Trump.

Theo ông, Tổng thống Trump không vô tình nói câu chuyện về việc ông ta bị buộc tội là sự tự sát của đảng Dân chủ.

Phe Dân chủ thực sự muốn bắt đầu quá trình luận tội ông Trump ngay trước cuộc bầu cử để giảm thiểu xếp hạng của ông. Điều này được yêu cầu bởi phe cực đoan của Đảng Dân chủ, những người đã tuyên bố với tổng thống một "cuộc thập tự chiến" thực sự. Nhưng trên thực tế, luận tội có lợi cho ông Trump và đảng Cộng hòa, họ thậm chí còn vội vàng bỏ phiếu để chuyển vấn đề này cho Thượng viện xem xét càng sớm càng tốt.

Khi được chuyển lên, đảng Cộng hòa sẽ không chấp thuận luận tội, nhưng họ hoàn toàn có thể tiến hành quá trình điều tra, mà Thượng viện có quyền gọi các nhân chứng trong chương trình nghị sự. Đây là điều khó có thể thực hiện được nếu không có vụ luận tội này.

Ông Trump đã gọi mưu toan luận tội ông là “trò săn phù thủy” , thậm chí còn nặng nề hơn là "cuộc đảo chính" và tuyên bố ông không làm điều gì trái pháp luật, mà chỉ đòi hỏi chính quyền Ukraine đấu tranh chống tham nhũng. Trong các cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky được công khai trước đó, khó có tình tiết nào có thể buộc tội được ông Trump, ngược lại, đảng Cộng hòa có thể sử dụng cuộc luận tội này để giáng đòn “hồi mã thương” vào phe dân chủ.

Trước hết, vị cựu phó Tổng thống Mỹ, con trai của ông là Hunter Biden và những người trong phe cánh của Biden sẽ phải tuyên thệ rằng, việc từ chức của Tổng công tố viên Ukraine Shokin không có liên quan gì đến cuộc điều tra tham nhũng mà ông này tiến hành đối với công ty lớn nhất Ukraine Burisma Holdings, nơi con trai của ông Biden đang làm việc.

Điều này rất nguy hiểm đối với ông Biden, vì tội khai man là một tội nghiêm trọng, vị cựu phó tổng thống khó có thể phủ nhận rằng ông ta đã sử dụng thẩm quyền của mình để che đậy kế hoạch tham nhũng của con trai mình.

Đảng Dân chủ mở đường cho ông Trump có nhiệm kỳ 2?

Tuy nhiên, chuyện gia Dmitry Suslov không tán thành ý kiến rằng, ban đầu ông Trump rất “háo hức” với thủ tục luận tội, vì tại Hoa Kỳ, đây là một sự kiện lịch sử khó có thể tự hào.

Theo ông, cuộc luận tội này mới chỉ diễn ra ba lần trong lịch sử Hoa Kỳ, vì vậy ông Trump sẽ mãi mãi bước vào lịch sử nước này với hình ảnh không lấy gì làm tốt đẹp. Luận tội được áp đặt cho tổng thống, người sẽ tham gia tái bầu cử cho nhiệm kỳ tiếp theo, điều này chưa bao giờ xảy ra.

Luận tội còn làm tê liệt việc ra quyết định trong nước, vì Quốc hội sẽ cần rất nhiều thời gian và tâm sức cho việc này. Hơn nữa, luận tội cũng hạn chế chính quyền Trump điều động chính sách đối ngoại và làm suy yếu uy tín của Trump trên chính trường quốc tế.

Tuy nhiên, chuyên gia Suslov cũng đồng ý với ông Mirzayan ở một điểm là, mặc dù không mong muốn nhưng Tổng thống Trump chắc chắn đang cố gắng sử dụng tình huống này để tạo lợi thế cho mình.

Ông Trump đã khéo léo khiêu khích Đảng Dân chủ, đẩy họ đến những hành động bị người ta coi là “quá khích” hoặc mang tính chất “đấu đá giữa hai phe”, thậm chí là một cuộc “đảo chính quyền lực” dẫn đất nước đến nạn chia rẽ, chứ không phải là một sự kiện công bằng đối với nước Mỹ. Trong điều kiện đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện thì ông Trump chắc chắn sẽ không thể bị luận tội.

Do đó, đảng Dân chủ đang xử sự một cách phản tác dụng, trong đó bao hàm cả một yếu tố nào đó của sự tuyệt vọng, bởi họ thất bại đồng nghĩa với uy tín của đảng này ngày càng sụt giảm, trong khi hiện họ cũng không có ứng cử viên nào nổi trội hơn so với ông Trump trong cuộc bầu cử sắp tới.

Trong trường hợp này, cuộc luận tội tổng thống của các đảng viên dân chủ sẽ chỉ góp phần mở đường cho Trump đi vào nhiệm kỳ hai.

Huy Bình