Mỹ cảnh báo loại 'vũ khí' chống đậu mùa khỉ sắp bị vô hiệu hóa

Trong hướng dẫn mới của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho loại thuốc điều trị đậu mùa khỉ Tecovirimat hay Tpoxx, các quan chức đã đưa lời cảnh báo đậu mùa khỉ chỉ còn một đột biến nữa là có thể chống lại thuốc kháng virus.

Các chuyên gia cho rằng bác sĩ cần cẩn trọng trong việc kê đơn thuốc này cho những người có nguy cơ mắc bệnh cao.

Virus đậu mùa khỉ sắp đột biến

FDA cho biết các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và động vật đã cho thấy những bằng chứng rõ ràng về việc virus đậu mùa khỉ đang tiến gần đến quá trình đột biến. Thậm chí, họ đã tìm thấy cả bằng chứng trên một bệnh nhân về họ virus này.

"Nhiều virus chỉ cần thay đổi một axit amin", FDA cho biết hôm 18/9.

Đột biến hiếm gặp của đậu mùa khỉ được ghi nhận vào đầu tháng này, trong một cụm bệnh nhân ở California. Đột biến có thể gây nên hiện tượng âm tính giả ở một số xét nghiệm. Đến nay, các chuyên gia chưa tìm được bằng chứng về biến chủng đậu mùa khỉ kháng tecovirimat. Dù vậy, cơ quan y tế cảnh báo tình trạng kháng thuốc có thể xảy ra.

Tiến sĩ Sapna Bamrah Morris, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cho biết: "Chúng tôi biết rằng một số đột biến có thể dẫn đến kháng tecovirimat (Tpoxx), là loại thuốc chính đang được sử dụng để điều trị đậu mùa khỉ".

FDA cảnh báo lạm dụng thuốc tecovirimat (Tpoxx) có thể khiến virus đậu mùa khỉ sinh ra biến chủng kháng thuốc. Ảnh: AP

Do đó, tiến sĩ Sapna Bamrah Morris nhận định hầu hết bệnh nhân có hệ thống miễn dịch nguyên vẹn sẽ cần hỗ trợ y tế nhằm kiểm soát cơn đau nhưng không nhất thiết phải điều trị bằng thuốc kháng virus.

Cảnh báo của FDA được đưa ra trong bối cảnh các cơ quan y tế liên bang thúc giục bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân đậu mùa khỉ đến Viện Y tế Quốc gia để thử nghiệm lâm sàng thay vì tự kê thuốc kháng virus tràn lan. Các bác sĩ vẫn có thể lấy tecovirimat cho bệnh nhân qua hình thức đăng ký do CDC thiết lập. Giới chức Nhà Trắng đã tìm cách để cắt giảm những thủ tục giấy tờ nhằm giúp bệnh nhân được tiếp cận thuốc nhanh hơn.

Dù vậy, một số chuyên gia cho rằng FDA đang lo lắng thái quá về tình trạng kháng thuốc của virus.

"Cha đẻ" của tecovirimat lên tiếng phản pháo

Siga Technologies, công ty sản xuất tecovirimat, đang tích cực hỗ trợ những thử nghiệm liên bang với các nguồn nghiên cứu thuốc này. Hiện tại, tecovirimat chỉ được chấp thuận dùng cho bệnh nhân mắc đậu mùa - loại virus cùng trực hệ với đậu mùa khỉ.

Giám đốc khoa học của công ty này cho rằng "hàng rào kháng thuốc thấp" khiến virus dễ đột biến né tránh được thuốc điều trị mà FDA đang lo sợ có thể đang bị phóng đại.

Một số chuyên gia vẫn kiên quyết bảo vệ Tpoxx đang làm tốt vai trò của mình.

"Poxvirus là virus DNA. Chúng có khả năng chỉnh sửa DNA khi đang sao chép và vá lỗi. Tuy nhiên, tỷ lệ đột biến của đậu mùa khỉ thấp hơn 100 đến 1000 lần so với các loại virus RNA như nCoV hoặc cúm", tiến sĩ Dennis Hruby, Giám đốc khoa học của Siga Technologies, nói.

Vị chuyên gia cũng dẫn các ví dụ về việc loại thuốc này hoạt động tốt trong việc giúp bệnh nhân loại bỏ virus. Hiệu quả này được ghi nhận sau 82 ngày mắc bệnh của một người phát triển chủng virus kháng thuốc.

Được biết, ngoài Tpoxx, chính quyền Mỹ chuyển sang dự trữ loại thuốc kháng virus khác do Chimerix sản xuất. Đó là brincidofovir hay Tembexa, được cho là giải pháp thay thế cho các bác sĩ nếu không thể sử dụng tecovirimat.

Nhà sản xuất hy vọng sớm phân phối thuốc ra thị trường. CDC đang phát triển hệ thống truy cập mở để tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng thuốc này như một phương pháp điều trị bệnh đậu mùa khỉ.

Ngày 23/7, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus tuyên bố đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ hiện nay là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu - mức báo động cao nhất mà cơ quan này có thể phát đi.

Tổng giám đốc WHO mô tả bệnh đậu mùa khỉ là một mối đe dọa sức khỏe đang ngày càng gia tăng. Ông kêu gọi các chính phủ trên toàn thế giới tăng cường giám sát, truy vết, xét nghiệm và đảm bảo rằng những người có nguy cơ cao được tiếp cận với vắc xin và thuốc kháng virus.

Nguyễn Phượng (Nguồn: CBS)