Mỹ chìa củ cà rốt nhỏ dụ dỗ hàng xóm Nga

Ngày 6/7, Mỹ và Gruzia đã ký một thỏa thuận an ninh nhằm tăng cường sức mạnh quốc phòng cho nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ này trước Nga, trong bối cảnh Gruzia đang chờ đợi được kết nạp vào tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Thỏa thuận đã được Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Thủ tướng Gruzia Giorgi Kvirikashvili ký tại Tbilisi chỉ hai ngày trước khi Hội nghị Thượng đỉnh thường niên của NATO khai mạc tại Warsaw, Ba Lan.

Ngoại trưởng Kerry nói: “Quan hệ đối tác của chúng ta xét trên góc độ an ninh là điều cực kỳ vững chắc”, đồng thời ca ngợi cam kết của Gruzia về việc đưa quân tới tham gia sứ mệnh hỗ trợ của NATO tại Afghanistan.

Ngoại trưởng Mỹ và Thủ tướng Gruzia. Ảnh: Agenda

“Người dân Gruzia đã lựa chọn tương lai trong NATO và nước Mỹ giữ vững cam kết giúp đỡ người Gruzia đạt được mục tiêu này”, Ngoại trưởng Mỹ phát biểu. Ông Kerry cho biết trong tuần này các đồng minh NATO khác sẽ cân nhắc lại lời hứa được đưa ra tại Bucharest, Hungary, năm 2008 về việc kết nạp Gruzia.

Ngoại trưởng Kerry khẳng định với giới chức Gruzia: “Mỹ kiên định sự ủng hộ của mình đối với chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia… Việc xâm chiếm và quân sự hóa của Nga ở các khu vực thuộc lãnh thổ Gruzia là điều không thể chấp nhận được”.

Bản ghi nhớ mới mà hai bên vừa ký kết sẽ giúp Gruzia tăng cường “sức mạnh quốc phòng” và hợp tác an ninh.

Thủ tướng Gruzia Kvirikashvili đã ca ngợi thỏa thuận mới với Washington là “một văn bản cực kỳ quan trọng”. Ông nói: “Bản thỏa ước tạo ra một khuôn khổ mới cho quan hệ đối tác sâu sắc hơn… nhằm tăng cường khả năng an ninh và tự phòng vệ của Gruzia”.

Trong khi mong muốn không ngừng nghỉ của Gruzia từ năm 2008 là trở thành một thành viên của NATO thì thỏa thuận an ninh mới này vừa là nỗi buồn cũng là lời an ủi ngọt ngào của Mỹ giành cho quốc gia láng giềng của Nga.

Gruzia có hai khu vực ly khai là Abkhazia và Nam Ossetia hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Cũng như Ukraine, con đường gia nhập liên minh của quốc gia này đang bị cản trở bởi các cường quốc thành viên NATO ở châu Âu.

Quốc gia biên giới với Nga từng được hứa hẹn gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương NATO song để đủ điều kiện gia nhập thì cần có tiềm lực quân sự được củng cố nhiều hơn. Chuyến thăm này của Mỹ còn nhằm kiểm tra công tác chuẩn bị cho cuộc bầu cử Quốc hội ở Gruzia vào tháng 10 tới.

Gruzia là một trong số hiếm hoi các nước thuộc Liên Xô cũ tiến hành thành công sự chuyển giao quyền lực dân chủ sau khi rời khỏi quỹ đạo của Nga.

Trong tương lai xa chưa thể đủ điều kiện để được gia nhập NATO, thỏa thuận về an ninh này sẽ là "củ cà rốt nhỏ" mà Mỹ đưa ra để nuôi thêm hy vọng cho quốc gia nhỏ bé Gruzia tăng cường các hoạt động quân sự, an ninh mới.

Không chỉ Gruzia, Ukraine cũng là quốc gia biên giới Nga bị phân hóa bởi các giá trị châu Âu trong con người Nga cũ.

Ukraine đã nhiều lần khẳng định mục tiêu hướng Tây của quốc gia này. Đặc biệt, hợp tác quân sự cùng sản xuất vũ khí sát thương với Mỹ mới đây cho thấy một "củ cà rốt nhỏ" khác đã chuyển tới Kiev.

Hôm 6/7, Đại sứ Ukraine Valeriy Chalyi tại Mỹ, cho hay, hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp quân sự một cách sâu rộng để cùng sản xuất vũ khí sát thương sẽ là hướng đi mới trong quan hệ Mỹ- Ukraine.

Quyết định này sẽ giúp Kiev bù đắp nguồn cung vũ khí của phương Tây cho Ukraine cũng như giành được một lợi thế chiến lược trong thời gian dài, vị Đại sứ nói.

Việc Ukraine mong muốn vào NATO và Mỹ áp dụng chiêu bài "cây gậy và củ cà rốt" - công nghệ quân sự - càng được thấy rõ hơn trong thỏa thuận mới này.

Thỏa thuận hợp tác mới với Mỹ lại "bơm" thêm cho Ukraine cơ hội hy vọng về một tương lai củng cố các tiềm lực quân sự và bước gần hơn tới NATO.

Kế hoạch của Ukraine khiến Nga sốc nặng

Đương nhiên, Nga đã hiểu mục tiêu của Mỹ cuối cùng vẫn là đưa các quốc gia láng giềng Nga gia nhập vào liên minh quân sự do Washington đứng đầu. Do vậy, việc Mỹ hứa hẹn các thỏa thuận, đưa ra các lợi ích hợp tác chỉ là các "củ cà rốt nhỏ" trước khi mở ra "củ cà rốt to" cho Gruzia hay Ukraine gia nhập NATO.

Hôm 5/7, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cảnh báo: “Các hoạt động của NATO không tăng cường được an ninh cho các nước thành viên mà ngược lại, chỉ làm gia tăng căng thẳng. Chính sách bành trướng của NATO chứng tỏ bản chất hiếu chiến của tổ chức này”.

Khi được hỏi liệu Kremlin có thể đánh giá thế nào về chuyến công du Gruzia trước Hội nghị Thượng đỉnh NATO, một quan chức cấp cao Mỹ đã mỉm cười trả lời: “Nga muốn hiểu thế nào thì tùy”.

Huy Vũ