'Mỹ đóng cửa vĩnh viễn con đường ngoại giao với Iran'

Đó là tuyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi sau khi Mỹ quyết định áp đặt trừng phạt đối với Lãnh tụ Tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei và các quan chức hàng đầu khác của nước Cộng hòa Hồi giáo.

Trên tài khoản Twitter cá nhân, ông Mousavi viết: “Việc áp đặt các biện pháp trừng phạt vô ích đối với Lãnh tụ Tối cao Iran (Đại giáo chủ Ali Khamenei) và người đứng đầu ngành ngoại giao Iran - Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif - là hành động chấm dứt vĩnh viễn con đường ngoại giao. Chính quyền liều lĩnh của Tổng thống Trump đang hủy hoại các cơ chế quốc tế vốn được thiết lập nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới”.

Các biện pháp trừng phạt bổ sung mới của Mỹ có mục tiêu chính là nhằm vào Lãnh tụ tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei. Ảnh: AP

Đáp trả “mạnh mẽ và tương xứng”

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 24-6 đã công bố các biện pháp trừng phạt bổ sung của Mỹ đối với Iran, trong đó mục tiêu chính là nhằm vào Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei.

Phát biểu với báo giới sau lễ ký sắc lệnh hành pháp, Tổng thống Trump tuyên bố, sẽ không để Lãnh tụ tối cao Khamenei và các quan chức khác của Iran tiếp cận các công cụ tài chính. Tổng thống Trump đồng thời cho rằng, lãnh tụ Khamenei là một trong những người chịu trách nhiệm cuối cùng đối với các hoạt động thù địch của chính quyền Iran. Ông Trump kêu gọi các biện pháp trừng phạt mới là sự đáp trả “mạnh mẽ và tương xứng” với các hành động khiêu khích ngày càng gia tăng của Iran, bao gồm vụ bắn hạ máy bay do thám không người lái của Mỹ gần không phận Iran và các vụ tấn công tàu chở dầu tại eo biển Hormuz. “Chúng tôi sẽ tiếp tục gia tăng sức ép cho đến khi nào Iran từ bỏ các hoạt động nguy hiểm, bao gồm theo đuổi các loại vũ khí hạt nhân, tăng cường làm giàu urani, phát triển tên lửa đạn đạo; tham gia và tiếp tay cho chủ nghĩa khủng bố; kích động các cuộc xung đột ở nước ngoài, tiến hành những hành động thù địch trực tiếp chống lại Mỹ và các nước đồng minh”, ông Trump nêu rõ.

Không lâu sau khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh hành pháp, Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đã tổ chức buổi họp báo ngắn, làm rõ một số nội dung trong các biện pháp trừng phạt mới. Theo đó, các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ sẽ áp dụng đối với Lãnh tụ tối cao Khamenei và Tướng Alireza Tangsiri - chỉ huy Hải quân thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC) - do đã đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz. Đây là 2 cá nhân liên quan đến vụ bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ. Danh sách trừng phạt cũng bao gồm 5 lãnh đạo cấp vùng thuộc Hải quân Iran.

Bộ trưởng Tài chính Mnuchin cho biết, các lệnh trừng phạt mới sẽ phong tỏa thêm hàng tỷ USD tài sản của Iran. Ông Mnuchin cảnh báo thêm rằng, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif sẽ là cái tên tiếp theo bị trừng phạt vào cuối tuần này, đồng thời cho biết Mỹ không tham vấn ý kiến của đồng minh về chi tiết cụ thể của các biện pháp trừng phạt.

“Lừa dối” về đề xuất đàm phán

Phát biểu tại Jerusalem ngày 25-6, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton cho biết, Iran đã không phản ứng lời đề nghị đàm phán với Washington. “Tổng thống đã giữ cánh cửa mở cho các cuộc đàm phán thực sự. Đáp lại là sự im lặng của Iran gây chói tai”, ông Bolton nói.

Tuy nhiên, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố các biện pháp trừng phạt mới mà Mỹ áp đặt với các quan chức cấp cao Iran chứng tỏ Washington “lừa dối” về đề xuất đàm phán. “Bạn vừa kêu gọi đàm phán vừa tìm cách trừng phạt ngoại trưởng của chúng tôi? Rõ ràng các bạn đang lừa dối”, ông Rouhani nói trong cuộc gặp với các bộ trưởng được phát sóng trực tiếp trên truyền hình. Ông Rouhani cho rằng các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ là “sự sỉ nhục và ngu ngốc”. Tổng thống Rouhani nhấn mạnh, quyết định này rõ ràng là nỗ lực “thất bại” của Nhà Trắng. Ông cũng chỉ trích giới chức Mỹ vì muốn trừng phạt Ngoại trưởng Zarif. Tổng thống Iran còn nói kháy ông Trump khi cho rằng Nhà Trắng đang bị chứng “chậm phát triển trí tuệ”.

Hội đồng Bảo an LHQ đã kêu gọi đối thoại để giải quyết bế tắc. Đại sứ Iran tại LHQ Majid Takht Ravanchi cho biết đất nước của ông, đã bị tê liệt bởi các lệnh trừng phạt hiện có của Mỹ bao gồm việc ngăn chặn hầu hết các hoạt động xuất khẩu dầu quan trọng, đang phải chịu “chiến tranh kinh tế”. “Bạn không thể bắt đầu một cuộc đối thoại với ai đó đang đe dọa mình”, Đại sứ Majid Takht Ravanchi nói với các phóng viên ở New York.

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif trong một bài đăng trên Twitter đã nhận định rằng các chính trị gia cứng rắn thân cận với Tổng thống Trump đang “thèm khát” chiến tranh hơn là con đường ngoại giao. Ngoại trưởng Iran sau đó đã viết: “Tổng thống Trump đã đúng 100% khi nói rằng quân đội Mỹ không có việc gì cần làm ở Vùng Vịnh cả. Rút các lực lượng quân đội khỏi đây là phù hợp với các lợi ích của Mỹ và thế giới. Nhưng hiện nay, rõ ràng là #B_Team (Nhóm B) không quan tâm đến các lợi ích của Mỹ. Họ xem thường con đường ngoại giao và thèm khát chiến tranh”. Ông Zarif trước đó đã khẳng định cái gọi là “Nhóm B” gồm có Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton - một người có quan điểm cứng rắn với Iran- và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu - người luôn hối thúc ông Trump xung đột với Iran.

Không sẵn sàng đối thoại với Iran

Nhận định về động thái mới nhất của Mỹ đối với Iran, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho rằng, các biện pháp trừng phạt mới mà Mỹ áp đặt với Iran là chưa từng có tiền lệ, và điều này đã hạ thấp giá trị của tuyên bố trước đó rằng Washington sẵn sàng khởi động đối thoại với nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Phát biểu với báo giới, ông Ryabkov nêu rõ: “Những biện pháp mới chưa từng có tiền lệ này cho thấy giá trị thực sự của những tuyên bố mà Mỹ đưa ra trước đó rằng nước này mong muốn tiến hành đối thoại với Iran. Thực tế họ đã hạ thấp giá trị của những tuyên bố trước đây về việc sẵn sàng đối thoại. Không ai có thể đối thoại bằng cách chĩa súng, cả nghĩa đen và nghĩa bóng”. Theo ông Ryabkov, Mỹ cần phải xem xét chính sách của mình khi gây sức ép với Iran, nếu không thì sẽ không bao giờ thực hiện được một cuộc đối thoại hiệu quả.

AN BÌNH