Mỹ muốn áp dụng mô hình phi hạt nhân hóa Libya đối với Triều Tiên

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton vừa tiết lộ Washington đang cân nhắc áp dụng lộ trình buộc Libya từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân đối với CHDCND Triều Tiên, nhưng giới phân tích cho rằng giải pháp này khó khả thi.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là sẽ bàn vấn đề phi hạt nhân hóa trong cuộc gặp song phương, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 - Ảnh: Reuters

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với kênh Fox News hôm 29.4 (the giờ Mỹ), ông Bolton, người được cho là có quan điểm cứng rắn về các vấn đề an ninh, cho hay Mỹ “nghĩ nhiều tới mô hình Libya” trong việc giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Tiết lộ này được đưa ra sau khi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã nhất trí “phi hạt nhân hóa hoàn toàn” trên bán đảo Triều Tiên trong cuộc gặp thượng đỉnh song phương hôm 27.4. Dự kiến, vấn đề phi hạt nhân hóa sẽ tiếp tục là chủ đề chính trong chương trình nghị sự của cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo Kim và Tổng thống Mỹ Donald Trump, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6.

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un (trái) và Tổng thống Moon Jae-in lúc chia tay sau cuộc gặp ngày 27.4. Ảnh: Reuters

Libya tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân nhằm đảm bảo an ninh sau khi mối quan hệ giữa nước này với Mỹ ngày càng xấu đi do Tripoli bị tình nghi có vai trò trong vụ đánh bom máy bay trên không phận Scotland ngày 21.12.1988, khiến tất cả 260 người trên khoang và 11 người dưới đất thiệt mạng. Hồi năm 2003, lãnh đạo Libya khi đó là Muammar Gaddafi đã nhận trách nhiệm về vụ đánh bom và bồi thường cho gia đình của các nạn nhân, dù ông khẳng định mình không ra lệnh tiến hành vụ tấn công đó, theo BBC.

Khi đối diện với các biện pháp trừng phạt và sự cô lập ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế cùng những mối đe dọa an ninh theo sau chiến dịch xâm lược Iraq của Mỹ, năm 2003 Libya tuyên bố sẵn sàng từ bỏ chương trình hạt nhân của mình. Libya chủ động đưa ra tuyên bố đó mà không có nhận được bất kỳ cam kết nào từ phía Mỹ.

Trường hợp giải trừ vũ khí hạt nhân ở Libya được xem là thành công khi quá trình này diễn ra chưa đầy tới 2 năm, từ kiểm tra, thẩm tra, hủy bỏ các cơ sở hạt nhân đến việc di chuyển các bộ phận liên quan hạt nhân tới Mỹ.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton được cho là có quan điểm cứng rắn về Triều Tiên - Ảnh: Reuters

Giới quan sát nhận định việc cố vấn Bolton đề cập mô hình Libya cho thấy Washington muốn tránh quá trình kéo dài - mà rốt cuộc lại không hiệu quả - mà họ đã áp dụng trong việc thuyết phục Bình Nhưỡng từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân. “Điều ông Bolton nói dường như muốn nhắm tới tốc độ. Quá trình phi hạt nhân hóa sẽ diễn ra từng bước là điều tất yếu, nhưng phía Mỹ dường như đang gây sức ép buộc Triều Tiên phải thể hiện quyết tâm rõ ràng đối với vấn đề này và phải có hành động”, giáo sư Park Won-gon tại Đại học Toàn cầu Handong (Hàn Quốc), nhận định với Yonhap.

Mỹ và Hàn Quốc yêu cầu Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân một cách hoàn toàn và không thể bị đảo ngược, trong khi Bình Nhưỡng muốn quá trình này diễn ra từng giai đoạn và mang tính đồng bộ.

Hiện chưa có phản ứng từ phía Bình Nhưỡng về khả năng Mỹ áp dụng mô hình phi hạt nhân hóa ở Libya đối với Triều Tiên. Hồi đầu tháng này, cựu đặc phái viên Mỹ về vấn đề Triều Tiên Robert King cho hay Thứ trưởng Triều Tiên hiện nay Kim Kye-gwan nói rõ với ông trong một cuộc họp hồi tháng 7.2011 rằng Bình Nhưỡng sẽ không theo gương của Libya. Cuộc gặp diễn ra gần 3 tháng trước khi nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi bị phe nổi dậy sát hại.

Nhiều chuyên gia và quan chức Hàn Quốc dường như có sự đồng thuận rằng khó áp dụng trường hợp từ bỏ vũ khí hạt nhân ở Libya đối với Triều Tiên vì mức độ tiến hành chương trình hạt nhân ở hai quốc gia này không giống nhau. Các chuyên gia chỉ ra chương trình hạt nhân ở Libya chỉ ở giai đoạn đầu trong khi Triều Tiên đã đạt được nhiều vũ khí hạt nhân. Chính cố vấn an ninh Bolton cũng đã thừa nhận điều này khi nói: “Có sự khác biệt rõ ràng. Chương trình Libya nhỏ hơn nhiều”.

Văn Khoa

Nguồn Thanh Niên: http://thanhnien.vn/the-gioi/my-muon-ap-dung-mo-hinh-phi-hat-nhan-hoa-libya-doi-voi-trieu-tien-957991.html