Mỹ sắp trừng phạt Trung Quốc: Bắc Kinh quyết đánh đồng USD?

Ông Phạm Tây Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc hôm 24/6 đã yêu cầu nước này cần chuẩn bị cho việc Mỹ có thể xóa nước này khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT. Theo ông, Trung Quốc cần chuẩn bị cho việc ngắt kết nối khỏi SWIFT một cách thực sự, "chứ không chỉ về mặt tâm lý".

Trung Quốc dàn sẵn kịch bản Mỹ loại Bắc Kinh khỏi hệ thống SWIFT

Theo ông Phạm, Trung Quốc hiện dễ bị tổn thương trước các lệnh trừng phạt tiềm năng của Washington. Tổng thống Mỹ vừa ký chính thức thông qua Đạo luật Chính sách Nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ, cho phép Washington có phản ứng cứng rắn hơn trước hành động của Bắc Kinh với người Hồi giáo thiểu số ở Khu tự trị Tân Cương, phía Tây Bắc Trung Quốc.

Dự luật yêu cầu Tổng thống Mỹ trong vòng 180 ngày từ khi ban hành luật, đệ trình lên quốc hội danh sách quan chức Trung Quốc bị coi là chịu trách nhiệm hoặc đồng lõa với các vi phạm nhân quyền ở Tân Cương. Những quan chức này phải chịu các biện pháp trừng phạt theo Đạo luật Magnitsky, bị tịch thu tài sản tại Mỹ và bị cấm nhập cảnh vào Mỹ.

Các nghị sĩ đảng Cộng hòa mới đây cũng trình bày một báo cáo dài 120 trang về việc “Tăng cường phản ứng của nước Mỹ trước các mối đe dọa toàn cầu", trong đó đề xuất khoảng 130 biện pháp khả thi để tác động đến" những kẻ thù thực sự của Mỹ" như Nga, Trung Quốc và Iran.

Một trong số đó là yêu cầu SWIFT ngừng hợp tác với các ngân hàng từ các quốc gia không thân thiện.

Do đó, dẫu là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, Trung Quốc cũng phải lường tới kịch bản xấu nhất là việc Nhà Trắng thực thi lựa chọn trừng phạt này.

Cần nhớ rằng, các nhà lập pháp Mỹ từng đe dọa ngắt kết nối nước Nga khỏi hệ thống SWIFT kể từ khi bắt đầu cuộc chiến trừng phạt vào năm 2014.

Trong tình huống đó, ông Phạm cho rằng, ngay từ bây giờ, Bắc Kinh cũng phải xem xét việc lựa chọn phương án thay thế cho SWIFT. Điều này cũng giống như cách Nga đã phản ứng với động thái trừng phạt của Mỹ. Ngân hàng Trung ương Nga đã phát triển hệ thống thông tin tài chính (SPFS) của riêng mình.

Về phần mình, Bắc Kinh cần thúc đẩy nhanh hơn sự phổ cập của phương tiện thanh toán quốc tế bằng đồng nhân dân tệ, ở đây là Hệ thống thanh toán quốc tế Trung Quốc (CIPS). Hệ thống này đã được các thành viên của khối BRICS là Nga, Ấn Độ, Brazil đồng ý hợp nhất hệ thống cho các khoản thanh toán quốc tế.

Ông Phạm Tây Hải cũng lưu ý rằng trong tương lai có khả năng đồng USD mất giá mà như thế cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến Trung Quốc vì Bắc Kinh có khoảng 2 nghìn tỷ USD dưới dạng đầu tư phi tài chính ở nước ngoài.

"Nếu tài sản nước ngoài của chúng tôi bằng Nhân dân tệ, thì sẽ không có nỗi sợ hãi như vậy... Việc quốc tế hóa Nhân dân tệ sẽ cho phép chúng tôi bù đắp cho áp lực tài chính từ bên ngoài" - ông Phạm Tây Hải nói.

Năm ngoái, Trung Quốc khuyến khích sử dụng đồng Nhân dân dân tệ trong các giao dịch thương mại như các giao dịch hợp đồng dầu thô ở thị trường Thượng Hải.

Việc sử dụng đồng Nhân dân tệ trong các giao dịch quốc tế vẫn hạn chế so với đồng đô la Mỹ. Theo số liệu mới nhất từ hệ thống Swift, đồng Nhân dân tệ chỉ chiếm 1,66% trong các giao dịch thanh toán quốc tế, trong khi đồng USD là 43%.

Nếu Washington lựa chọn việc áp đặt trừng phạt Trung Quốc bằng cách xóa nước này khỏi hệ thống SWIFT thì Bắc Kinh lại càng có cơ hội để quyết tâm thực hiện việc "quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ", nghĩa là thay thế đồng USD bằng đồng tiền riêng của mình trong các giao dịch quốc tế.

Theo ông Francis Lui Ting-ming, giáo sư tại Đại học Khoa học Hồng Kông (Trung Quốc): Việc cắt Trung Quốc khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng dollar sẽ gây tác dụng ngược, vì Washington vẫn cần Bắc Kinh tiếp tục mua nợ khi nợ quốc gia của Mỹ đang tăng nhanh.

Theo số liệu mới nhất của Kho bạc Mỹ, hiện Trung Quốc đang nắm 1.100 tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ, chiếm 4,4% tổng nợ quốc gia của Mỹ.

Do đó, nếu Mỹ cắt Trung Quốc khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu bằng đồng dollar, Bắc Kinh sẽ tăng tốc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ và đẩy nhanh nỗ lực tạo ra một hệ thống tiền tệ toàn cầu không phụ thuộc vào đồng bạc xanh của Mỹ.

“Mỹ có thể bắt nạt Iran và Venezuela khi họ không có sức mạnh tài chính và chính trị. Nhưng với quy mô và tiền tệ quá lớn của Trung Quốc, Mỹ sẽ không dám thực hiện các biện pháp cực đoan như vậy” - ông Lui nói.

Chưa kể, Washington đang trong một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, qua đó gây sức ép để buộc Bắc Kinh mua thêm nhiều hàng hóa nông sản, năng lượng Mỹ. Việc thúc đẩy căng thẳng song phương đặc biệt là trên mặt trận tài chính vào lúc này không khác nào "đổ thêm dầu vào lửa". Song điều này lại càng cho Trung Quốc thêm thời gian để chuẩn bị củng cố cho hệ thống CIPS của họ có thể đủ lớn mạnh để thay thế cho SWIFT.

Kim Hoa