Mỹ thôi bán dầu cho Belarus: Lukashenko đã hiểu lòng bạn mới!

Mỹ cảnh báo ngừng cung cấp dầu cho Belarus

Với tình hình đang diễn ra sau cuộc bầu cử tổng thống lần thứ 6, nguy cơ Belarus đối mặt với trừng phạt của Mỹ-phương Tây là khó có thể tránh khỏi, cả với khi "sứ thần" Mỹ Stephen Biegun mang theo thông điệp tích cực từ Moscow trở về.

Đáng nói là trong các biện pháp trừng phạt của "những người bạn mới" áp dụng với Minsk sẽ có thể bao gồm cả việc Mỹ ngừng cung cấp dầu cho Belerus - thành quả lớn nhất trong "công cuộc phá băng" cho quan hệ giữa Belarus với Mỹ-phương Tây.

"Chúng tôi buộc phải thực hiện điều đó. Chúng tôi vô cùng lo lắng về cuộc bầu cử và vô cùng thất vọng vì nó không diễn ra tự do và công bằng", Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo, theo The Wall Street Journal.

Cựu Giám đốc CIA Mike Pompeo chính là người đi tiên phong trong công cuộc phá băng cho quan hệ Mỹ-Belarus và cũng chính là người đề xuất việc Mỹ cung cấp dầu cho Belarus để làm minh chứng rõ ràng nhất cho việc "tan băng".

Tổng thống Lukashenko đã hiểu được tấm chân tình của người bạn mới?

"Những nhà sản xuất năng lượng của chúng tôi sẵn sàng cung cấp 100% lượng dầu bạn cần với giá cạnh tranh. Chúng tôi là nhà sản xuất năng lượng lớn nhất thế giới và tất cả những gì bạn cần là hãy gọi cho chúng tôi".

Đó là khẳng định của ông Mike Pompeo khi đứng tại Minsk trong chuyến thăm "phá băng" tới Belarus về việc Washington đã sẵn sàng khai thác cuộc "khủng hoảng dầu" giữa Moscow và Minsk làm "công cụ phá băng", theo RT.

Và không phải chờ đợi lâu, khi đầu tháng 6 vừa qua, lô dầu đầu tiên của Mỹ với khối lượng 77.000 tấn, khoảng hơn 530.000 thùng đã cập cảng Klaipeda của Litva và đã được dỡ hàng. Từ Klaipeda, dầu đã được vận chuyển đến Belarus bằng đường sắt.

Dầu của Mỹ cung cấp cho Belarus là White Eagle Blend, hỗn hợp của 3 loại dầu : 2 loại dầu Mỹ-1 loại dầu Canada. Chất lượng White Eagle Blend ngang với dầu Urals Nga. Lô dầu đầu tiên đã được đưa vào nhà máy lọc dầu Novopolotsk ở Belarus.

Quả là một sự hợp tác thân thiện. Vậy mà khi Minsk có những chuyển động ngược với "hướng thổi của những cơn gió Tây" vào Belarus thì chính ông Mike Pompeo đã lên tiếng rút lại "công cụ phá băng" để tái lập hiện trạng "đóng băng" với Minsk.

Điều đó không bất ngờ với dư luận, bởi đó là lối hành xử quen thuộc của Mỹ khi mục đích trong các mưu đồ không đạt được như họ tính toán. Chỉ có điều không biết Minsk rút ra được điều gì sau động thái của Washington?

Ông Lukashenko đã thấy lòng tốt của những người bạn mới?

Việc Mỹ chọn thời điểm đang diễn ra cuộc "chiến giá giá dầu" để xúc tiến việc cung cấp dầu cho Belarus khiến dư luận hoài nghi về động cơ, mục đích của Washington trong việc dùng dầu thô làm nền móng cho quan hệ song phương.

Thực ra, trong quan hệ bang giao quốc tế, chiến lược của Mỹ luôn được đặt trên nền tảng lợi ích Mỹ, nên khi Ngoại trưởng Mike Pompeo thông báo cung cấp 100% dầu cho Belarus với giá thị trường đã khiến dư luận hoài nghi mục đích của Washington.

Bởi giá thành sản xuất dầu của Mỹ hiện vẫn cao hơn của Nga rất nhiều, trong khi Mỹ lại có khoảng cách địa lý khá xa Belarus, nên khi dầu của Mỹ được bơm tới Belarus thì chắc chắn sẽ cao hơn giá dầu của Nga.

Ngành dầu mỏ của Mỹ chỉ có lợi nhuận trong việc cung cấp dầu cho Belarus khi thứ vàng đen này có giá thị trường = giá thành sản xuất dầu của Mỹ + P (trong đó P là lợi nhuận tối thiểu được điều chỉnh theo thị trường).

Công ty Dầu khí Quốc gia Belarus Belneftekhim đang phải giải bài toàn khó vì thiếu dầu nhập khẩu từ Nga

Đó là chưa kể việc hàng năm Nga cung cấp cho Belarus tới 24 triệu tấn dầu với giá ưu đãi đặc biệt, trong đó Belarus chỉ sử dụng 6 triệu tấn, còn 18 triệu tấn là bán lại kiếm lời, với số tiền lên tới hơn 1,6 tỷ USD mỗi năm.

Đây là một khoản lợi kếch xù của Minsk mà Washington phải tính tới. Rõ ràng, để Belarus chấp nhận mua dầu của Mỹ hay để dầu của Mỹ có thể xâm nhập thị trường Belarus và chiếm lĩnh thị phần của Nga thì Washington phải hoán đổi lợi ích.

Nghĩa là,hoặc thứ nhất, chấp nhận thiệt trong việc cung cấp dầu cho Belarus để có thể hy vọng tìm được nguồn lợi từ lĩnh vực khác thay thế. Mà trong trường hợp này là rất khó và thời gian sẽ rất dài.

Bởi tỷ trọng thương mại với Nga chiếm 51% tổng giá trị thương mại của Belarus, với EU chiếm 27%, với Mỹ không đáng kể. Trong khi chính quyền Minsk lại tái cơ cấu theo tỷ trọng : 1/3 với Nga, 1/3 với EU, Mỹ và phần còn lại của thế giới chỉ có 1/3.

Hoặc thứ hai, chấp nhận thiệt hại về lợi ích kinh tế để nhận lấy lợi ích về chính trị. Và đây được xem là khả dĩ nhất. Dường như đây cũng là mục đích và động cơ của Mỹ ở nước đi đầu tiên trong ván cờ Belarus.

Khi Washington chấp nhận thiệt hại về kinh tế để đổi lấy lợi ích về chính trị, nghĩa là thực hiện nước đi "kinh tế hóa chính trị" với Belarus, thì đó được xem là lời cảnh báo nguy hại với Minsk.

Bởi khi đó Belarus chính thức rơi vào vòng xoáy. Đặc biệt nguy hại hơn là dường như Nga cũng sẵn sàng cho thực tế ấy, bởi Moscow không tiếp tục dành những ưu đãi đặc biệt cho Minsk nữa, trong đó có vấn đề giá dầu. Và hậu quả đã đến ngay.

Bởi theo số liệu từ Công ty dầu khí quốc gia Belarus Belneftekhim - công ty có đóng góp tới 30% giá trị công nghiệp Belarus - trong 6 tháng đầu năm 2020, Belarus nhập khẩu dầu thô của Nga chỉ đạt 5,15 triệu tấn, chỉ bằng 1/2 so với cùng kỳ năm 2019.

Riêng Công ty dầu khí Belneftekhim đã có hai nhà máy lọc dầu với công suất 24 triệu tấn/năm. Vì vậy, lượng dầu nhập khẩu từ Nga giảm mạnh khiến Belarus thiệt hại rất lớn. Để khắc phục hậu quả, Belneftekhim đã phải tìm nguồn cung khác.

Và theo ghi nhận, trong 6 tháng đầu năm 2020, Công ty dầu khí quốc gia Belarus đã nhập khẩu dầu thô từ Azerbaijan, Na Uy, Kazakhstan và cả Mỹ, nhưng cũng chỉ đạt gần 1 triệu tấn, trong đó phần lớn nhập khẩu từ Azerbaijan.

Dầu của Nga vẫn là lời giải chuẩn xác nhất cho bài toán của ngành lọc hóa dầu Belarus

Theo Giám đốc Công ty Belneftekhim, Andrei Rybakov, để đảm bảo công suất cho các nhà máy lọc dầu, công ty có kế hoạch nhập khẩu thêm từ 16-16,5 triệu tấn dầu thô từ nay đến cuối năm. Đây thực sự là bài toán nan giải.

Tổng thống Lukashenko từng tin rằng, đa dạng hóa nguồn cung dầu thô là công cụ gây áp lực hiệu quả đối với Nga, cho phép nước này giảm dầu nhập khẩu của Nga, từ đó nâng cao hơn vị thế của Belarus trong quan hệ kinh tế với Nga.

Tyy nhiên, mọi việc không như ông Lukashenko nghĩ và thực tế khác xa Minsk tính toán. Có lẽ lúc này nhà lãnh đạo Belarus đã hiểu được "tấm chân tình của những người bạn mới" và nhận ra sai lầm khi vội vã "mở cửa đón gió Tây".

May mắn cho ông Lukashenko khi Tổng thống Putin không chấp nhắt, mà vẫn dang rộng vòng tay để "người anh em của Nga" không rơi vào vòng xoáy Mỹ, cũng như không đưa Belarus vòng xoáy ngoại giao nước lớn Mỹ-Nga.

Vì vậy, bài toán khó của Belneftekhim về lượng dầu thô 16-16,5 triệu tấn phải nhập khẩu từ nay đến cuối năm dường như đã có lời giải. Chỉ có điều khi Moscow đưa ra đáp số thì Warsaw mới là thực thể thất vọng nhất chứ không phải Washington.

Bởi Mỹ bán dầu cho Belarus là nằm trong chiến lược chung Ba Lan-Mỹ đẩy dầu của Nga khỏi thị trường Đông Âu và Công ty 3 Sea Energy-liên doanh giữa Tập dầu khí Mỹ Getka với Công ty dầu khí Ba Lan Unimot phụ trách xuất khẩu dầu cho Belarus.

Ngay cái tên dầu tiêu chuẩn White Eagle Blend cũng thể hiện khát vọng của Warsaw trong việc gạt bỏ dầu của Nga khỏi thị trường Đông Âu, vì nó có ý nghĩa là Đại bàng trắng - hình ảnh được khắc họa trên quốc huy của Ba Lan.

Ngọc Việt