Mỹ - Trung chạy đua quảng bá tầm nhìn của mình trước ASEAN

Ngoại trưởng Mike Pompeo ngày 31/7 đến Bangkok, Thái Lan, dự Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN Mở rộng với hy vọng tiếp tục thúc đẩy chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương do Mỹ dẫn đầu. Trong khi đó, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có mặt ở Bangkok sớm hơn một ngày để củng cố dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh chuyến công tác của ông Pompeo nhằm thắt chặt "những quan hệ đồng minh lâu dài và quan hệ song phương năng động với các nước trong khu vực", tái khẳng định cam kết với ASEAN vốn được xem là trung tâm tầm nhìn của Washington đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo dự kiến có cuộc gặp với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị bên lề Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN. Ảnh: Bloomberg.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh ngày 31/7 thông báo ông Vương sẽ có cuộc gặp với ông Pompeo và "trao đổi thẳng thắn" về quan hệ song phương.

"Tôi nghĩ Trung Quốc và Mỹ cần phải duy trì đối thoại khi hai nước đang đối mặt nhiều vấn đề. Các vấn đề này sẽ được trao đổi thẳng thắn", bà Hoa nói thời điểm chính thức cho cuộc gặp chưa được thống nhất.

Nhiều chuyên gia đánh giá chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ nhằm kiềm chế sức ảnh hưởng của Trung Quốc ở khu vực cả về kinh tế lẫn quân sự. Các quan chức Mỹ cũng nhiều lần nhấn mạnh chiến lược này cung cấp cho các nước một lựa chọn thay thế cho BRI của Trung Quốc.

Trên đường đến Thái Lan, ông Pompeo đánh giá chiến lược của Washington đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang được xúc tiến mạnh mẽ và sắp gặt hái được kết quả tích cực cho Mỹ cùng các đồng minh.

"Chúng tôi nhận thấy nhiều liên minh đã hình thành", ông nói.

Ông phủ nhận các đánh giá rằng phạm vi ảnh hưởng của Trung Quốc trong nội bộ ASEAN đang gia tăng, nói các phỏng đoán này là không chính xác. "Các nước ASEAN chỉ đang tìm kiếm đối tác giúp họ phát triển nền kinh tế và chăm sóc người dân", ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh Washington sẽ gia tăng chính sách tiếp cận khu vực.

Ông Pompeo sẽ có cuộc gặp ngày 2/8 với hai người đồng cấp Hàn Quốc và Nhật Bản để thắt chặt quan hệ đồng minh 3 bên tại Thái Bình Dương. Ông cũng dự kiến gặp Ngoại trưởng Thái Lan Don Pramudwinai trong cùng ngày.

Ngoại trưởng Vương Nghị gặp người đồng cấp Philippines Teodoro Locsin ngày 31/7. Ảnh: Tân Hoa xã.

Ở phía bên kia "tiền tuyến ngoại giao", Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị thảo luận về BRI với phái đoàn Campuchia, Philippines và Indonesia ngay sau khi đến Thái Lan.

Trong cuộc gặp người đồng cấp Teodoro Locsin của Philippines, ông Vương khẳng định Trung Quốc sẵn sàng thúc đẩy trao đổi cấp cao với quốc gia Đông Nam Á, thắt chặt niềm tin và thúc đẩy BRI nhằm đẩy nhanh phát triển cơ sở hạ tầng khu vực.

Rajeev Ranjan Charturvedy, học giả tại Trường Quan hệ Quốc tế S. Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), nhận định Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN diễn ra trong bối cảnh các nước khu vực đón nhận các sáng kiến của Trung Quốc tích cực hơn.

"Sự khó lường của chính phủ Tổng thống Donald Trump đẩy một số nước ASEAN về phía Trung Quốc so với vài năm trước", Charturvedy cảnh báo.

"Các nước ASEAN không muốn bị ép phải chọn giữa các đề nghị từ Mỹ hoặc Trung Quốc. Họ muốn tự do chọn lựa đồng thời thích nghi với việc Trung Quốc giữ vai trò lớn hơn trong khu vực", ông đánh giá.

Clarita Carlos, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Philippines, dự đoán các nước ASEAN sẽ tiếp cận hội nghị với tư duy thực dụng. Mỗi nước ASEAN sẽ tìm cách để duy trì cân bằng giữa hai cường quốc, tối đa hóa lợi ích cho quốc gia.