Mỹ- Trung vờn nhau, nhá đòn trước thỏa thuận

Một công dân Trung Quốc vừa bị chính quyền Mỹ bắt giữ với cáo buộc ăn cắp bí mật thương mại. Người này đã bị bắt ngay trước khi lên máy bay về Trung Quốc.

Từ trái qua: Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chụp hình nhóm tại Diễn đàn Kinh tế mới 2019 ở Đại lễ đường nhân dân Bắc Kinh ngày 22/11. Ảnh: Reuters

Thông tin từ Bộ Tư pháp Mỹ cho biết, ngày 21/11, các quan chức liên bang Mỹ đã chặn công dân Trung Quốc Haitao Xiang, 42 tuổi, làm việc cho Monsanto và công ty con Climate Corp khi ông này đang chuẩn bị lên máy bay về Trung Quốc.

Vụ bắt giữ được tiến hành khi các quan chức Mỹ cáo buộc ông Haitao Xiang mang theo phần mềm canh tác độc quyền của công ty lên máy bay về Trung Quốc,

Haitao Xiang đã sống ở Mỹ 17 năm, có vợ và con gái đang sinh sống ở nước này.

Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp John Demers gọi trường hợp của Haitao Xiang là chiến thuật sử dụng người của Trung Quốc, đánh cắp các tài sản trí tuệ của nước ngoài để phục vụ đất nước họ.

"Đây là một ví dụ khác về chuyện Chính phủ Trung Quốc sử dụng "Kế hoạch Ngàn Tài năng" để khuyến khích nhân viên đánh cắp tài sản trí tuệ từ các chủ lao động người Mỹ của họ" - ông John Demers nhận xét.

Theo ông Demers, chính Xiang đã tự tiến cử bản thân với Chính phủ Trung Quốc dựa trên kinh nghiệm của mình tại Công ty Monsanto để tham gia vào "Kế hoạch Ngàn Tài năng".

Trong vòng một năm sau khi được chọn làm nhà tuyển dụng "Kế hoạch Ngàn tài năng", người này nghỉ việc, mua vé một chiều đến Trung Quốc và bị bắt tại sân bay với một bản sao thuật toán độc quyền của công ty trước khi có thể chuyển nó đi.

Chương trình "Kế hoạch Ngàn Tài năng" của Trung Quốc được giới thiệu vào năm 2008 nhằm chiêu mộ và vinh danh các chuyên gia quốc tế hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Mỹ nhiều lần cáo buộc chương trình này của Trung Quốc là mối đe dọa với an ninh quốc gia.

Hiện ông Xiang đang bị giam giữ tại nhà tù hạt Randolph ở bang Illinois khi chờ phán quyết tại ngoại. Trong khi đó, Luật sư của ông Xiang bình luận, người này chắc chắn sẽ không nhận tội tại bất cứ phiên tòa nào xét xử ông.

Mỹ đã tăng cường truy quét các yếu tố Trung Quốc bao gồm nhân lực, công nghệ...

Vụ bắt giữ được cho là sẽ làm căng thẳng hơn quan hệ hai nước khi Mỹ và Trung Quốc đang tích cực tiến hành thảo luận nhằm thống nhất một thỏa thuận thương mại.

Mỹ đã tuyên bố sẽ không dỡ bỏ thuế quan với Trung Quốc kể cả khi hai nước đã có một thỏa thuận thương mại trong khi đó Chủ tịch Tập Cận Bình mới đây cũng đã tuyên bố thẳng thắn rằng Trung Quốc không 'ngán' đấu với Mỹ.

"Chúng tôi muốn đạt được thỏa thuận 'giai đoạn một' trên cơ sở tôn trọng và bình đẳng lẫn nhau.
Khi cần thiết, chúng tôi sẽ đáp trả lại..." - ông Tập phát biểu trước các cựu quan chức Mỹ, trong đó có cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger tại Đại lễ đường nhân dân ở Bắc Kinh ngày 22/11.

Chủ tịch Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh đã tích cực làm việc để cố gắng không xảy ra chiến tranh thương mại.

"Chúng tôi không khởi xướng cuộc chiến thương mại này và đây không phải là điều chúng tôi muốn" - Chủ tịch Trung Quốc tuyên bố.

Đây là những bình luận đầu tiên của ông Tập về thỏa thuận thương mại một phần mà ông có thể sẽ ký với Tổng thống Trump.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng nói về kế hoạch mở cửa các thị trường tài chính của Trung Quốc. Ông nói rằng các cải cách sẽ không ngừng diễn ra, nhưng quốc gia của ông cần cẩn trọng để đảm bảo "chủ quyền tài chính".

"Chúng tôi đang nỗ lực thực hiện giấc mộng Trung Hoa về việc đổi mới đất nước. Đó không phải là một giấc mộng về bá quyền và cũng không phải để thay thế những người khác. Chúng tôi chỉ đang cố gắng khôi phục vị trí và vai trò của mình trên thế giới thay vì sống lại những ngày nhục nhã của thời kỳ nửa phong kiến, nửa thuộc địa" - Bloomberg dẫn lại lời ông Tập.

Trước các căng thẳng giữa quan hệ hai nước Mỹ- Trung, một thỏa thuận thương mại sẽ là khó xảy ra sau khi đã bị trì hoãn từ giữa tháng 11.

Theo nhận định của ông Fred Hu, người sáng lập công ty đầu tư toàn cầu Primavera Capital Group có trụ sở tại Trung Quốc, sự chậm trễ giữa thỏa thuận thương mại Mỹ- Trung sẽ chỉ mang lại nhiều rắc rối và khó có thể giải quyết cuộc chiến thương mại trong tương lai gần.

Wall Street Journal dẫn các nguồn tin cho biết, Trung Quốc đang nỗ lực để đạt thỏa thuận với Mỹ. Trung Quốc đã mời các nhà đàm phán thương mại hàng đầu Mỹ tới tham gia một vòng đàm phán trực tiếp mới tại Bắc Kinh. Họ nói thêm rằng Bắc Kinh hy vọng các cuộc đàm phán có thể diễn ra trước kỳ nghỉ lễ Tạ ơn vào tuần tới.

Các quan chức Mỹ cho biết sẵn sàng gặp mặt nhưng không cam kết về thời điểm cụ thể và trừ khi Trung Quốc nói rõ rằng sẽ đưa ra các cam kết về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ và mua các sản phẩm nông nghiệp.

Các quan chức từ Bắc Kinh đã đề nghị ông Tập và ông Trump có thể ký một thỏa thuận thương mại vào đầu tháng 12.

Tuy nhiên một cố vấn của Nhà Trắng cho rằng, thỏa thuận thương mại 'giai đoạn một' có thể được ký ở cấp Bộ trưởng thay vì giữa hai nhà lãnh đạo Donald Trump và Tập Cận Bình.

Một số chuyên gia cho biết thời điểm tiếp theo để chờ đợi thay đổi giữa hai nước là ngày 15/12, khi thuế quan của Mỹ đối với khoảng 156 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc sẽ có hiệu lực, bao gồm các mặt hàng quà tặng ngày lễ như điện tử và đồ trang trí Giáng sinh.

Kim Hoa