Mỹ và Úc lập liên minh đất hiếm

Bộ trưởng Tài nguyên Úc Matt Cavanan và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross đã đồng ý hợp tác cùng nhau trong các dự án tài trợ liên quan đến khoáng sản quan trọng, bao gồm đất hiếm và các vật liệu khác như lithium. "Tôi trở về từ Mỹ, hài lòng rằng chúng tôi đã đạt được tiến bộ đáng kể", ông Cavanan nói.

Điều này diễn ra một ngày sau khi Cơ quan Khảo sát Địa chất và Khoa học Địa chất Mỹ tuyên bố thỏa thuận về lập bản đồ chung và đánh giá trữ lượng khoáng sản quan trọng ở cả 2 quốc gia.

Mỏ đất hiếm của Lynas tại Mount Weld, Tây Australia. Trên thực tế, nhóm khoáng sản này không hiếm như quảng cáo, nhưng Trung Quốc gần như độc quyền trong việc chế biến và tinh chế chúng. (Ảnh: Nikkei Asian Review)

Úc có vẻ sẽ mở rộng thị trường xuất khẩu của mình đối với các loại đất hiếm cũng như lithium và coban, dự kiến sẽ chứng kiến nhu cầu sử dụng pin xe điện tăng cao.

Canberra nhắm mục đích có cả sản xuất "thượng nguồn", hoặc khai thác, cũng như các quy trình "hạ nguồn" có giá trị gia tăng cao như tinh chế, được xử lý trong nước Úc như một phần của chiến lược thúc đẩy nền kinh tế đang chậm lại.

Mỹ rất mong muốn có được một nguồn tài liệu chiến lược quan trọng khác. Mặc dù hiện nay phụ thuộc vào Trung Quốc trong phần lớn các vùng đất hiếm, cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ đã đặt ra câu hỏi về sự ổn định của nguồn cung này. Một số hoạt động khai thác đất hiếm diễn ra ở Mỹ, nhưng các công ty Trung Quốc xử lý 70% đến 80% nguồn cung.

Nếu Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ và các đồng minh trong thời gian dài, sự gián đoạn "có thể gây ra những cú sốc đáng kể trên khắp các chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng của Mỹ và nước ngoài", Bộ Thương mại cảnh báo trong báo cáo cấm vận năm 2010 của Bắc Kinh xuất khẩu sang Nhật Bản.

Báo cáo kêu gọi hợp tác mở rộng với các đồng minh lâu năm như Úc, Canada và Nhật Bản về thăm dò, chế biến và tái chế khoáng sản để giảm rủi ro này. Nhưng liệu mối quan hệ đối tác Mỹ-Úc sẽ đủ để đảm bảo nguồn cung ổn định của các yếu tố quan trọng này vẫn chưa rõ ràng. Khi các quốc gia khác bắt đầu sản xuất đất hiếm, Trung Quốc có thể đẩy mạnh sản xuất và giảm giá để buộc các công ty nước ngoài rời khỏi thị trường, một nguồn tin tại một công ty tài nguyên của Úc cho biết.

Các công ty thuộc khu vực tư nhân thường không muốn đầu tư vào đất hiếm - vốn dễ bị dao động giá do quy mô nhỏ của thị trường - do nguy cơ bị các công nghệ mới làm cho lỗi thời. Với những yếu tố này, tác động của nguồn tài chính bổ sung từ Washington và Canberra có thể hạn chế.

Các nguyên tố đất hiếm và các kim loại đất hiếm, theo IUPAC là tập hợp của 17 nguyên tố hóa học thuộc bảng tuần hoàn của Mendeleev, có tên gọi là scandi, yttri và 15 nguyên tố của nhóm Lantan và trái ngược với tên gọi (loại trừ promethi), có hàm lượng lớn trong Trái đất.

Người ta có thể tìm thấy các nguyên tố đất hiếm ở trong các lớp trầm tích, các mỏ quặng và cát đen. Nhóm đất hiếm thường không có tên trong sự sắp xếp khoa học.

Tuy vậy, đất hiếm vẫn được tổ chức USPTO sắp xếp vào dạng hợp kim và các hợp chất khác, chính xác là nam châm đất hiếm từ các dạng khác nhau của nam châm.

Đất hiếm có rất nhiều công dụng, như dùng để chế tạo các nam châm vĩnh cửu cho các máy phát điện; đưa vào các chế phẩm phân bón vi lượng nhằm tăng năng suất và chống chịu sâu bệnh cho cây trồng; chế tạo các nam châm trong các máy tuyển từ trong công nghệ tuyển khoáng; diệt mối mọt, các cây mục nhằm bảo tồn các di tích lịch sử; chế tạo các đèn cathode trong các máy vô tuyến truyền hình; làm xúc tác trong công nghệ lọc hóa dầu và xử lý môi trường; làm vật liệu siêu dẫn; các ion đất hiếm cũng được sử dụng như các vật liệu phát quang trong các ứng dụng quang điện; ứng dụng trong công nghệ laser…

Trong nông nghiệp, đất hiếm còn được bổ sung thêm vào phân bón để bón cho cây trồng; đồng thời cũng đã có một số thử nghiệm để bổ sung vào thức ăn chăn nuôi.

Mỏ đất hiếm của Lynas tại Mount Weld, Tây Australia. Trên thực tế, nhóm khoáng sản này không hiếm như quảng cáo, nhưng Trung Quốc gần như độc quyền trong việc chế biến và tinh chế chúng. (Ảnh: Nikkei Asian Review)

Kim Thu