Năm năm Iraq theo dõi thủ lĩnh IS để Mỹ ra đòn kết liễu

Chiến dịch này của Iraq mang tên Mắt Chim ưng (Operation Falcon Eye) mới được cơ quan tình báo quân sự của nước này kể lại cho CNN.

Bước ngoặt của chiến dịch tới vào tháng 5 khi một người anh hoặc em rể của al-Baghdadi, Mohammed Ali Sajet al-Zubaaei, bị bắt giữ. Tên này gia nhập tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) năm 2015 và là trợ lý thân cận của thủ lĩnh.

Thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi, người bị tiêu diệt vào tháng 10 trong cuộc đột kích của Mỹ. Ảnh: Bloomberg.

Theo dõi gián tiếp al-Baghdadi

Đó là kết quả của chiến lược theo sát al-Baghdadi thông qua những người thân cận với hắn, theo Saad al Allaq, quan chức quân báo cao cấp của Iraq.

“Chúng tôi theo dõi hành tung của al-Baghdadi một cách gián tiếp thông qua gia đình hắn”, al-Allaq nói trong cuộc phỏng vấn hiếm hoi với CNN. “Làm vậy, chúng tôi giữ được bí mật và khiến hắn tưởng rằng chúng tôi không theo dõi hắn”.

Việc bắt giữ al-Zubaaei vào tháng 5 bên ngoài Baghdad đã mang lại những thông tin quan trọng. Chính hắn là người giúp al-Baghdadi lẩn trốn chính quyền mỗi khi di chuyển.

Những manh mối của hắn dẫn đến một đường hầm gần Qaim, phía tây Iraq gần biên giới Syria, nơi an ninh Iraq tìm thấy nhiều đồ dùng cá nhân của al-Baghdadi và bản đồ, ghi chép về địa điểm.

An ninh Iraq sau đó xâm nhập được vào đường dây đưa người của al-Baghdadi ở Syria, từ đó giúp ích vào việc theo dõi hắn.

Al-Zubaaei cũng khai rằng thủ lĩnh IS có thể ở Idlib, Syria - một khả năng khó hiểu đối với các nhà phân tích, theo CNN. Idlib nằm trong tay một nhóm nổi dậy khác có liên hệ với al-Qaeda. Nhóm này và IS dù có chung tư tưởng thánh chiến nhưng đã tranh giành ác liệt ở Syria, vì vậy khó có khả năng thủ lĩnh IS ẩn náu trong khu al-Qaeda kiểm soát.

Iraq chia sẻ thông tin với liên quân do Mỹ dẫn đầu trong các cuộc họp thường kỳ. Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và các lực lượng khác của Mỹ sau đó đảm nhiệm vai trò tiên phong, cùng với Lực lượng Dân chủ người Kurd ở Syria (SDF), truy lùng thủ lĩnh IS.

Kết quả, Al-Baghdadi bị tiêu diệt cùng với hai con mà hắn đem theo trong một cuộc vây bắt của Mỹ vào tháng 10 bên ngoài Barisha, một ngôi làng gần Idlib.

Lực lượng đặc nhiệm của quân đội Mỹ đã dồn al-Baghdadi vào một đường hầm cụt tại khu nhà nơi hắn ẩn náu, và hắn đã kích hoạt đai bom đang đeo trên người.

Hiện không rõ cái chết của hắn sẽ có tác động ra sao đối với IS, nhưng các quan chức và chỉ huy quân sự Mỹ liên tục cảnh báo tàn quân IS ở Iraq và Syria vẫn có ý định tấn công khủng bố.

Một đứa trẻ Syria đang xem chiếc xe bị thiêu rụi gần Barisha, Syria. Vụ tấn công và tiêu diệt thủ lĩnh IS cũng diễn ra trong cùng khu vực vào ngày 27/10. Ảnh: Getty Images.

Chiến dịch kéo dài 5 năm

Iraq đã truy đuổi thủ lĩnh IS kể từ khi hắn tuyên bố thành lập nhà nước Hồi giáo tại thánh đường ở Mosul tháng 7/2014.

Các gián điệp Iraq được cử tới Mosul, và đã ít nhất một lần cô lập một khu vực mà họ tin rằng có thể bẫy được al-Baghdadi. Thời điểm đó, hắn thay đổi nơi trú ẩn 10 lần mỗi ngày, theo quan chức quân báo Iraq al-Allaq.

Các quan chức Iraq nói với CNN rằng al-Baghdadi ẩn náu ở Iraq trong thời kỳ đỉnh cao của IS, trước khi các chiến dịch quân sự của Iraq xung quanh Mosul đẩy chúng ra khỏi đây.

Ông al-Allaq nói giới đầu lĩnh của IS đã bỏ chạy sang phía bắc Syria để gần hơn với nguồn tài chính của chúng.

“Hắn đi về phía tây để tránh các chiến dịch quân sự và chiến trường”, ông nói với CNN.

Al-Baghdadi bỏ trốn vào Syria tháng 8/2017, thông qua các vùng đất mà IS kiểm soát. Các gián điệp Iraq tiếp tục theo sát trên đường hắn tới Deir Ezzor vào tháng 2/2018, dọc theo sông Euphrates.

Vào thời điểm này, Iraq có bước ngoặt mới với việc bắt giữ Mohammed al-Dulaimi, con trai một cố vấn của al-Baghdadi và từng là người chuyển tải các thông điệp mật mã của IS. Vụ bắt giữ đã mang lại nhiều thông tin và dẫn đến việc tóm được al-Zubaaei, kẻ thân cận với thủ lĩnh IS.

Sau khi al-Dulaimi bị bắt giữ, al-Baghdadi rời nơi ẩn náu ở Deir Ezzor. Iraq chia sẻ thông tin với phía liên quân do Mỹ dẫn đầu vào phía Lực lượng Dân chủ người Kurd (SDF) trong nỗ lực truy bắt thủ lĩnh IS.

Al-Baghdadi sau đó tiếp tục lẩn trốn trong khu vực sa mạc Syria giữa Palmyra và Homs. Đến tháng 3 hoặc sau đó, hắn đi về phía bắc, nơi hắn bị vây bắt và tiêu diệt vào tháng trước.

Theo AP, có khả năng người được chỉ định thay thế Abu Bakr al-Baghdadi làm thủ lĩnh có tên là Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi.

Tổng thống Donald Trump cho biết Mỹ đang theo dõi thủ lĩnh mới của IS, nói "chúng tôi biết hắn đang ở đâu".

Mỹ đã tóm được “gã thứ hai”, và giờ đây “chúng tôi đang theo dõi gã thứ ba. Gã thứ ba đã gặp rắc rối lớn bởi vì chúng tôi cũng biết hắn đang ở đâu", tổng thống Mỹ tuyên bố ngày 12/11.

"Gã thứ hai" mà ông Trump đề cập có khả năng là Abu Hassan al-Muhajir, thuộc hạ thân cận của al-Baghdadi và là người phát ngôn của IS. Hắn bị giết trong một chiến dịch chung của Mỹ và người Kurd chỉ vài giờ sau khi al-Baghdadi bị tiêu diệt.

Tuy nhiên, một "gã thứ hai" khác có thể là Fadhil Ahmad al-Hayali, được cho nhân vật số hai trong IS và cũng đã bị tiêu diệt trong một cuộc không kích của Mỹ tại Iraq.

Chiến binh người Kurd đang ngắm bắn về phần đất do IS kiểm soát ở Iraq năm 2016. Ảnh: New York Times.

Trọng Thuấn