Nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ để hội nhập quốc tế

Các đại biểu đã chỉ ra những bất cập trong đào tạo tiến sĩ hiện nay. Ảnh ĐH.

Chạy theo số lượng

Thông tin tại tọa đàm “Nâng chất lượng đào tạo tiến sĩ” (do Bộ GT-ĐT tổ chức ngày 10-11) Thứ trưởng Bộ Giáo dục- Đào tạo Bùi Văn Ga cho biết, hiện nay vẫn còn cơ sở đào tạo chạy theo số lượng, quản lý lỏng lẻo, dễ dãi trong thực hiện quy chế khiến chất lượng giảm nên dư luận xã hội không đồng tình. Nguyên nhân chính do người học có động cơ và mục tiêu không phù hợp. Bên cạnh đó, người hướng dẫn nghiên cứu sinh không có công trình khoa học, không có đề tài, hạn chế ngoại ngữ giao tiếp, hạn chế hợp tác quốc tế; cơ sở đào tạo không chấp hành nghiêm quy chế đào tạo tiến sĩ, dễ dãi, du di, thành lập hội đồng bảo vệ thiếu khách quan; các quy định hiện hành về mở ngành, quy trình đào tạo, quy định về kinh phí đào tạo... không còn phù hợp khiến cho cơ sở đào tạo không huy động được nguồn lực cho đào tạo tiến sĩ.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Trưởng Ban Đào tạo (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng thừa nhận vẫn có những luận án chưa có chất lượng, chưa đạt yêu cầu. Tại Đại học Quốc gia Hà Nội có gần một ngàn nghiên cứu sinh thì lĩnh vực khoa học xã hội chiếm 648, điều này cũng cần phải suy nghĩ.

GS.TSKH Trần Văn Nhung, Tổng Thư ký Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước cũng chỉ ra một thực tế, hiện vẫn còn vấn đề “đạo văn” trong nghiên cứu, ăn cắp ý tưởng của người khác. “Để chống nạn “ăn cắp” ý tưởng, cách tốt nhất nên tận dụng cách làm của thế giới, yêu cầu tiến sĩ phải có bài báo công bố quốc tế. Bởi lẽ bài báo được đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín sẽ phải trải qua những vòng phản biện rất chặt chẽ”, ông Nhung cho biết.

PGS.TS Vũ Lan Anh, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Luật Hà Nội cũng cho rằng: Trước đây, đa số tiến sĩ đào tạo ở nước ngoài, hiện nay đa số các tiến sĩ chủ yếu được đào tạo trong nước. Vì vậy, cần phải đặt ra mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo, đạt chất lượng tương đương với các nước trên thế giới. Bên cạnh đó, người hướng dẫn phải đạt chuẩn để nâng cao đào tạo tiến sĩ đạt chuẩn quốc tế.

Nâng cao chất lượng đầu vào

Trước tình trạng một số cơ sở đào tiến sĩ lỏng lẻo, Thứ trưởng Ga cho biết, sắp tới quy chế đào tạo tiến sĩ sẽ điều chỉnh cho phù hợp. Xuất phát từ tình hình thực tiễn và yêu cầu hội nhập quốc tế, đào tạo tiến sĩ phải lấy chất lượng làm trọng. Vì thế phải nâng cao yêu cầu đầu vào đối với nghiên cứu sinh, chỉ tuyển những người đăng ký làm nghiên cứu sinh có mục tiêu học tập, động cơ học tập rõ ràng, có trình độ khoa học, ngoại ngữ nhất định. Tập thể hướng dẫn nghiên cứu sinh phải có yêu cầu cao về chuyên môn, kinh nghiệm nghiên cứu. Đồng thời, các cơ sở đào tạo phải có đủ điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí để đào tạo nghiên cứu. Về phía Nhà nước cũng phải điều chỉnh chi phí đào tạo bởi chi phí hiện nay quá thấp, không đủ để đào tạo nghiên cứu sinh có chất lượng.

PGS.TS Vũ Lan Anh cũng cho rằng: Trong tương lai Bộ Giáo dục- Đào tạo nên bổ sung điều kiện đầu vào của nghiên cứu sinh phải có nghiên cứu là bài báo hay hội thảo khoa học. Bên cạnh đó, tiến sĩ phải có khả năng hội nhập, khả năng nghiên cứu nhưng hiện yêu cầu trình độ ngoại ngữ đối với tiến sĩ là 3/6, như vậy là quá thấp. Với trình độ này, tiến sĩ khó đọc tài liệu nước ngoài. Vậy nên cần nâng cao hơn yêu cầu đầu vào ngoại ngữ của nghiên cứu sinh.

Cùng quan điểm, GS.TSKH Trần Văn Nhung, cho biết: Nước ta, đào tạo tiến sĩ tiến để tới hội nhập thế giới do đó phải yêu cầu nghiên cứu sinh có đầu ngoại ngữ cao vì ngoại ngữ là công cụ cần thiết để thỏa mãn nghiên cứu. Bên cạnh đó, chi phí đào tạo nghiên cứu sinh cũng phải nâng lên. Hiện nay chi phí mỗi năm của một nghiên cứu sinh chỉ có 15 triệu đồng/năm là quá ít, do đó, Nhà nước cần phải nâng mức đầu tư hơn nữa. Đồng thời, cần đầu tư tập trung vào số lượng nghiên cứu sinh có chất lượng chứ không thực hiện đầu tư dàn trải.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức cũng kiến nghị, để nâng cao trình độ tiến sĩ thì nghiên cứu sinh phải thực hiện trợ giảng, tham gia bộ môn giảng dạy; gắn đào tạo tiến sĩ với phòng thí nghiệm; nâng cao chất lượng trao quyền tự chủ hơn cho cán bộ hướng dẫn; đơn giản hóa thủ tục hành chính...

Đỗ Hòa