Nâng cao giá trị cho sản phẩm sữa bò
Tận dụng lợi thế về điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, trên địa bàn tỉnh đã hình thành một số vùng trọng điểm chăn nuôi bò sữa theo hướng hàng hóa như: Vĩnh Ninh, Vĩnh Thịnh, Phú Đa... (Vĩnh Tường); Thái Hòa (Lập Thạch), Bồ Lý (Tam Đảo)... Đến nay, tại một số địa phương này đã thu hút được doanh nghiệp (DN), HTX tham gia thu mua, chế biến sữa bò thành các sản phẩm: Sữa tươi thanh trùng, các loại sữa chua và bánh sữa chua...; tạo thành chuỗi sản xuất khép kín thực phẩm an toàn, giúp người chăn nuôi chủ động đầu ra, hạn chế tình trạng bị thương lái ép giá và nâng cao giá trị sản phẩm sữa bò, tăng thu nhập, giải quyết việc làm tại chỗ cho nhiều lao động, hình thành các sản phẩm OCOP tiêu biểu gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, thôn dân cư NTM kiểu mẫu.
Công ty Cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh (Vĩnh Tường) với các sản phẩm mang thương hiệu "sữa Vĩnh Tường", giúp nâng cao giá trị sản phẩm sữa bò tại địa phương. Ảnh Nguyễn Lượng
Tháng 5/2018, HTX Chăn nuôi bò sữa Tam Đảo (xã Bồ Lý) được thành lập trên cơ sở Dự án chăn nuôi bò sữa giai đoạn 2015 - 2019 được triển khai tại 3 xã Bồ Lý, Đạo Trù, Yên Dương của huyện Tam Đảo.
Trước thực trạng giá sữa bấp bênh, không dừng lại ở việc thu mua sữa nguyên liệu cung cấp cho các công ty sữa, nhằm giúp các thành viên ổn định về đầu ra, HTX đã mạnh dạn đầu tư hệ thống máy móc hiện đại gồm máy thanh trùng, máy đồng hóa sữa, lò ủ sữa chua, máy đóng gói có ghi ngày đóng gói và hạn sử dụng, phòng lạnh bảo quản sản phẩm... chuyển hướng sang chế biến các sản phẩm từ sữa bò.
Nhằm đảm bảo chất lượng từ nguồn nguyên liệu sữa đầu vào, tất cả quy trình từ khâu trồng, chăm sóc cỏ, đến chăm sóc đàn bò đều được các thành viên HTX tuân thủ nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn VietGAP và có sự giám sát, hướng dẫn của Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản tỉnh.
Sau một thời gian thử nghiệm, đầu năm 2019, những lô sữa chua, sữa chua nếp cẩm, sữa thanh trùng, bánh sữa mang thương hiệu "Bò sữa Tam Đảo" đã được HTX đưa ra thị trường và dần khẳng định chất lượng, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh đón nhận,̀ trở thành một trong những sản phẩm đặc trưng phục vụ khách du lịch khi đến Tam Đảo.
Nỗ lực nâng cao chất lượng, cải tiến mẫu mã, đến nay, HTX đã có 6 sản phẩm được chứng nhận OCOP 3 sao. Các sản phẩm hiện đang được cung ứng đến gần 20 trường học tại huyện Lập Thạch, thành phố Vĩnh Yên và tại tỉnh Nghệ An.
Theo chị Kim Thị Tân, Giám đốc HTX Chăn nuôi bò sữa Tam Đảo, các sản phẩm được chế biến từ sữa bò cho giá trị kinh tế gia tăng trên 30% so với việc bán sữa tươi nguyên liệu thông thường cho các công ty sữa; đồng thời, hình thức này mở ra hướng đi mới trong việc tiêu thụ sản phẩm, giúp các hộ nuôi bò sữa liên kết với HTX chủ động đầu ra, yên tâm mở rộng quy mô chăn nuôi.
Từ lâu, xã Vĩnh Thịnh (Vĩnh Tường) được xem là "thủ phủ" chăn nuôi bò sữa của tỉnh khi chiếm tới 70 - 80% tổng đàn bò sữa trong toàn tỉnh, sản lượng sữa tươi ước đạt gần 100 tấn mỗi ngày.
Mặc dù chăn nuôi bò sữa đã phát triển từ những năm 2000 với nguồn nguyên liệu sữa dồi dào là vậy, song, nhiều năm qua, trên địa bàn xã vẫn chưa có mô hình, DN nào đứng ra thu mua và chế biến các sản phẩm từ sữa bò.
Phần lớn nguồn sữa tươi "thô" này được các hộ chăn nuôi xuất bán cho các công ty chế biến sữa tên tuổi lớn như Vinamilk, Cô gái Hà Lan, Sữa Quốc tế... với giá cả bấp bênh, lượng sữa thu mua không ổn định.
Vốn là người con của quê hương lại là kỹ sư chăn nuôi, sau một thời gian nghiên cứu, với sự hỗ trợ của chính quyền các cấp ở địa phương, tháng 5/2021, anh Nguyễn Tiến Lộc đã thành lập Công ty Cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh với vốn đầu tư gần 20 tỷ đồng để xây dựng nhà xưởng quy mô 1.000 m2, trang bị hệ thống máy móc hiện đại chuyên chế biến các sản phẩm sữa tươi thanh trùng, các loại sữa chua…
Tổng công suất của đơn vị hiện đạt 1.500 - 2.000 tấn sản phẩm/năm, không chỉ đa dạng hóa cho sản phẩm sữa bò, xây dựng sản phẩm đặc trưng của địa phương, mà còn giúp bà con chăn nuôi chủ động và ổn định đầu ra.
Sau quá trình hoạt động thử nghiệm, đến nay, công ty đã và đang cung ứng ra thị trường nhiều loại sản phẩm từ sữa chua nguyên chất, sữa chua nếp cẩm đến các loại sữa thanh trùng.
Với quy trình sản xuất khép kín, 100% sản phẩm sử dụng trực tiếp nguồn nguyên liệu là sữa tươi đảm bảo các điều kiện ATVSTP tại địa phương mà không phải nguồn sữa bột hoàn nguyên như một số đơn vị đang sử dụng, không sử dụng chất bảo quản, đã được cấp giấy chứng nhận TQC 033063 phù hợp với các yêu cầu của tiêu chuẩn quốc tế ISO 22000:2018 về sản xuất sữa chua ăn, sữa chua uống, sữa thanh trùng..., các sản phẩm của công ty được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh đánh giá cao về chất lượng.
Dù đi vào hoạt động chưa lâu, sản lượng cung ứng ra thị trường chưa nhiều, nhưng hoạt động của HTX Chăn nuôi bò sữa Tam Đảo và Công ty Cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh đã bước đầu khẳng định được hướng đi mới và hiệu quả khi nâng tầm giá trị sản phẩm sữa bò, hình thành các chuỗi sản xuất khép kín, tạo ra các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao và có thị trường tiêu thụ bền vững, góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn của tỉnh.
Với nguồn nguyên liệu sữa tươi cung ứng ra thị trường khoảng 30 triệu lít/năm, việc đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp chế biến sữa trên địa bàn tỉnh là xu thế tất yếu trong thời gian tới.
Mặc dù có những thuận lợi về nguồn nguyên liệu và nhân lực tại chỗ, song, do vốn đầu tư lớn cũng như sản phẩm mới, thị trường tiêu thụ còn hạn chế, nên để thu hút các DN đầu tư vào lĩnh vực này rất cần sự hỗ trợ của tỉnh và chính quyền địa phương để xây dựng, bảo hộ nhãn hiệu cho sản phẩm cũng như giới thiệu tới đông đảo người tiêu dùng, giúp DN yên tâm đầu tư, người chăn nuôi bò sữa nâng cao thu nhập.
