Nâng cao vị thế, vai trò trên diễn đàn hợp tác ASEM

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 sẽ được tổ chức trong 2 ngày 9 và 10/10 tại Quảng Ninh.

Ưu tiên chính của ASEM

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 sẽ có sự tham dự của 53 đoàn và khoảng 150 đến 180 đại biểu đến từ cơ quan Hải quan của các nước thành viên ASEM, Ban Thư ký ASEAN, Liên minh châu Âu. Hội nghị cũng sẽ có sự tham gia của Tổng Thư ký Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) với tư cách là quan sát viên. Hội nghị sẽ rà soát, cập nhật các hoạt động hải quan ASEM giữa hai kỳ Hội nghị Tổng cục trưởng; cập nhật, báo cáo tiến độ thực hiện Kế hoạch Hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2018 - 2019; thảo luận về các đề xuất mới và Kế hoạch Hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2020 - 2021 và thông qua kết luận của Chủ tịch Hội nghị và Tuyên bố Hạ Long về Kế hoạch Hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2020 - 2021.

ASEM là một diễn đàn liên khu vực được chính thức thành lập vào năm 1996 theo sáng kiến chính trị để tạo dựng mối quan hệ đối tác mới giữa châu Á và châu Âu nhằm tăng cường giao lưu và hiểu biết giữa hai châu lục. Điểm nổi bật của ASEM là đối thoại không chính thức, nhấn mạnh mối quan hệ đối tác bình đẳng dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi. ASEM mở ra cơ hội cho các nhà xây dựng chính sách và các quan chức thảo luận các vấn đề quan tâm chung về chính trị, kinh tế, xã hội, hỗ trợ cho công việc được thực hiện tại các diễn đàn đa phương khác như Liên hợp quốc và Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Diễn đàn ASEM đối thoại trên 3 trụ cột nòng cốt gồm chính trị, an ninh-kinh tế và văn hóa xã hội. Trụ cột kinh tế của ASEM nhằm mục tiêu thúc đẩy chủ nghĩa đa phương về kinh tế, thúc đẩy thương mại và đầu tư, đẩy mạnh đối thoại về các vấn đề tài chính, giải quyết các cuộc khủng hoảng, tăng cường đối thoại với cộng đồng DN và theo đuổi mục tiêu đối tác kinh tế gần gũi và thân thiện.

Hợp tác hải quan trong diễn đàn ASEM nằm trong tiến trình đối thoại an ninh - kinh tế với ưu tiên chính là bổ sung và tăng cường thực hiện hệ thống thương mại đa phương trong WTO. Cơ chế làm việc trong diễn đàn hải quan ASEM bao gồm nhóm công tác về hải quan họp thường niên và Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM được tổ chức 2 năm một lần.

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM đóng vai trò là diễn đàn định hướng, chỉ đạo và hướng dẫn các nhóm công tác triển khai kế hoạch hành động theo các giai đoạn được các Tổng cục trưởng Hải quan ASEM phê duyệt. Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 12 vào năm 2017 tại Đức đã phê duyệt kế hoạch hành động hải quan ASEM cho giai đoạn 2018 - 2019, trong đó tập trung vào các biện pháp và định hướng hợp tác theo những lĩnh vực ưu tiên: Tạo thuận lợi thương mại và thủ tục hải quan; tạo thuận lợi đối với các quy trình thủ tục hải quan không giấy tờ; quản lý hải quan đối với thương mại điện tử qua biên giới; kết nối và quá cảnh; cơ chế một cửa để thông quan nhanh, quản lý rủi ro tự động và tích hợp; đấu tranh chống hàng giả và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; thực thi quản lý biên giới đối với các bưu kiện quốc tế và tầm nhìn về triển vọng ASEM. Việc triển khai thực hiện các nội dung trong kế hoạch hành động này được thực hiện chủ yếu dựa trên việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và khuyến nghị thực thi với sự hỗ trợ của các thành viên là điều phối.

Đây cũng là 4 ưu tiên xuyên suốt hoạt động hợp tác hải quan ASEM kể từ năm 2009 đến nay. Với những ưu tiên đó, ASEM đã đạt được những kết quả vượt bậc trong các lĩnh vực tạo thuận lợi thương mại và an ninh dây chuyền cung ứng; chống vi phạm quyền sở hữu trí tuệ; bảo vệ xã hội và môi trường và quan hệ đối tác với DN.

Hải quan Việt Nam tích cực trong ASEM

Trong khuôn khổ hợp tác ASEM, Hải quan Việt Nam tham gia tích cực vào các chương trình hợp tác, các phiên họp thường niên của nhóm công tác Hải quan ASEM và Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM (Hội nghị lần thứ 4 của nhóm công tác hải quan ASEM đã được Hải quan Việt Nam chủ trì thành công trong năm 2010 cả về nội dung nghiệp vụ lẫn hậu cần, quảng bá văn hóa). Hải quan Việt Nam cũng là thành viên tích cực thực hiện đầy đủ các khuyến cáo của Hội nghị Thượng đỉnh ASEM; thực hiện các kế hoạch khắc phục rào cản thương mại trong ASEM và triển khai thực hiện 13 mục tiêu của Chương trình hành động tạo thuận lợi thương mại của ASEM; chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn thực hiện đơn giản hóa và hài hòa hóa thủ tục hải quan, hải quan phi giấy tờ và cơ chế một cửa tại các diễn đàn liên quan của ASEM.

Đại diện Vụ Hợp tác quốc tế, Tổng cục Hải quan cho biết, đến nay, Hải quan Việt Nam được đánh giá là một trong những thành viên tích cực nhất của ASEM với việc đề xuất 24 sáng kiến, đồng bảo trợ 27 sáng kiến về những lĩnh vực có ý nghĩa thiết thực. Đóng góp nổi bật của Hải quan Việt Nam là việc tổ chức thành công Hội nghị cấp cao ASEM năm 2004 cùng với 5 Hội nghị Bộ trưởng trong các lĩnh vực kinh tế, công nghệ thông tin, ngoại giao, giáo dục, lao động. Việc Hải quan Việt Nam đăng cai chủ trì tổ chức Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 tới đây góp phần tiếp tục khẳng định vị thế, năng lực của Hải quan Việt Nam.

Với kinh nghiệm đã tổ chức thành công các Hội nghị đa phương trong ASEAN như Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN các năm 1994, 2004, 2014; Hội nghị Tiểu ban thủ tục hải quan trong khuôn khổ APEC các năm 2006, 2017; cuộc họp nhóm ASEAN 2010 và một số Hội nghị quốc tế khác, Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 tới đây sẽ góp phần khẳng định vị thế Việt Nam nói chung, của Hải quan Việt Nam nói riêng trên các diễn đàn quốc tế liên quan và hướng đến chủ trì các Hội nghị khu vực của Tổ chức Hải quan thế giới.

Với việc đăng cai Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13, Hải quan Việt Nam mong muốn góp phần tạo ra sự kết nối và hợp tác khu vực trong lĩnh vực hải quan trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong lĩnh vực hải quan đang diễn ra mạnh mẽ, cùng với đó là việc thế giới đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về an ninh trong chống khủng bố, vận chuyển hàng hóa nguy hại đến môi trường, xã hội với mức độ ngày càng phức tạp, tinh vi với khối lượng lớn; hay áp lực về duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, sự kiện lần này nhằm nâng cao vị thế, vai trò của Hải quan Việt Nam trên diễn đàn hợp tác ASEM; chủ động đóng góp vào các quan tâm chung tham gia đề xuất định hướng hợp tác hải quan ASEM; tranh thủ sự hỗ trợ và hợp tác từ các cơ quan Hải quan của các nước ASEM, đặc biệt là các nước đối tác châu Âu với ưu thế về công nghệ, kinh nghiệm quản lý, thúc đẩy quan quan hệ hợp tác đi vào chiều sâu, thiết thực với các đối tác châu Âu quan trọng.

Dự kiến, các chương trình hoạt động trong Kế hoạch hành động Hải quan ASEM giai đoạn 2020 - 2021 sẽ bao gồm: Tạo thuận lợi cho thương mại và thủ tục hải quan phi giấy tờ; thực thi cơ chế một cửa trong bối cảnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ chuỗi khối (blockchain); kiểm soát hải quan hiệu quả sử dụng công nghệ không gián đoạn; chiến dịch hải quan xanh nhằm ngăn chặn vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải; hoạt động hải quan phối hợp nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thực thi hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới; kết nối ASEM thông qua cơ chế chia sẻ và trao đổi thông tin; hợp tác ASEM liên quan đến các hoạt động quá cảnh và chuyển tải và quản lý hải quan đối với thương mại điện tử.

Trong số các chương trình hoạt động này, Hải quan Việt Nam đề xuất chương trình hoạt động về chiến dịch hải quan xanh và kết nối ASEM thông qua cơ chế chia sẻ và trao đổi thông tin.

Đảo Lê