Nâng hạng thị trường chứng khoán, Việt Nam có khả năng hút thêm 25 tỷ USD vốn ngoại đầu tư mới

Đây là một trong những thông tin quan trọng được các đại biểu quốc tế đưa ra tại Hội thảo “Giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam” do Viện Chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính) tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Hội thảo thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia

Nâng hạng TTCK để hút vốn đầu tư

Tại hội thảo, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính Nguyễn Như Quỳnh cho biết, năm 2023, tổng giá trị huy động vốn qua TTCK đạt hơn 418 nghìn tỷ đồng, tăng 33,5% so với năm 2022, là kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế.

Tính đến ngày 12/4/2024, chỉ số VN-Index đạt 1.276,6 điểm, tăng 13% so với cuối năm 2023. Vốn hóa của thị trường cổ phiếu đạt 6,8 triệu tỷ đồng, tăng 13,8% so với cuối năm 2023, tương đương với 66,1% GDP ước tính của năm 2023. “Việc nâng hạng TTCK Việt Nam sẽ là bước ngoặt quan trọng cho giai đoạn phát triển mới của thị trường, góp phần tăng quy mô, nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn, thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước” – ông Nguyễn Như Quỳnh nhấn mạnh.

Theo ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, UBCKNN, việc nâng hạng TTCK sẽ là tín hiệu quan trọng đối với cộng đồng quốc tế, cho thấy Việt Nam đang trên đà phát triển thành một nền kinh tế thị trường theo đúng bản chất. Từ đó, góc nhìn của các nhà đầu tư quốc tế về môi trường đầu tư - kinh doanh tại Việt Nam cũng sẽ có chuyển biến tích cực hơn.

Cũng theo, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, hiện nay, số lượng nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ trên TTCK đang chiếm hơn 90%. Việc nâng hạng TTCK giúp gia tăng số lượng nhà đầu tư có tổ chức, nhà đầu tư có quy mô lớn, từ đó, tăng tính chuyên nghiệp và bền vững trong hoạt động đầu tư, giảm thiểu các biến động mạnh của thị trường do bị tác động tâm lý của số lượng lớn nhà đầu tư cá nhân.

Trường hợp TTCK Việt Nam được nâng hạng, không chỉ lượng vốn từ các quỹ đầu tư thụ động chảy vào thị trường, mà cả nguồn vốn của các quỹ đầu tư chủ động và nhiều nhà đầu tư lớn trên toàn cầu sẽ tham gia vào thị trường vốn của Việt Nam. Các nhà đầu tư này sẽ góp phần mở rộng cơ sở nhà đầu tư, cung cấp thêm nguồn vốn mới để Việt Nam đạt được tốt hơn mục tiêu cổ phần hóa, nhất là đối với các DNNN lớn.

Tỉ trọng một số TTCK trong rổ MSCI (Nguồn: MSCI)

Nhiều thách thức nếu nhà đầu tư nước ngoài rút vốn mạnh khỏi thị trường

Đại diện Ban Phát triển thị trường tài chính, Viện Chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, thực tiễn tại một số quốc gia cho thấy, việc nâng hạng TTCK không phải lúc nào cũng mang lại tác động tích cực.

Theo đó, năm 2001, TTCK Hy Lạp được nâng hạng lên nhóm thị trường phát triển, bất chấp việc bong bóng trên thị trường mới đổ vỡ trước đó vài năm. Trong 2 năm sau khi được nâng hạng, chứng khoán Hy Lạp giảm khoảng 45%, trong khi giá trị giao dịch bình quân giảm 17%.

Ban Phát triển thị trường tài chính, Viện Chiến lược và chính sách tài chính chỉ ra, việc nâng hạng TTCK cũng có thể có tác động tiêu cực đến thị trường, có thể đối mặt với nguy cơ sụt giảm mạnh khi các nhà đầu tư nước ngoài rút vốn khỏi thị trường. Việc các nhà đầu tư quốc tế rút vốn trong nhiều trường hợp không phải từ nguyên nhân nội tại của thị trường mà từ sự biến động của thị trường quốc tế.

Thực tế, vốn ngoại không chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhưng tính dẫn dắt của dòng vốn này vẫn thể hiện rõ nét. Do vậy, việc dòng vốn ngoại rút mạnh có thể gây ra tâm lý tiêu cực đối với thị trường, tạo hiệu ứng bán ra mạnh, khiến thị trường sụt giảm ở mức khó kiểm soát.

Chính vì vậy, để hạn chế rủi ro khi nâng hạng thành công TTCK, Ban Phát triển thị trường tài chính, Viện Chiến lược và chính sách tài chính đưa ra một số khuyến nghị.

Trong đó, về dài hạn, cần thiết phải duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, củng cố nền tài chính quốc gia để duy trì và thu hút dòng vốn đầu tư mới; cần phát triển thị trường chứng khoán lành mạnh, hoạt động hiệu quả, theo thông lệ quốc tế; cần thường xuyên theo dõi, đánh giá nguy cơ tăng trưởng nóng và nguy cơ đảo chiều dòng vốn trên TTCK để có các kịch bản ứng phó kịp thời. Bên cạnh đó, cần nâng cao khả năng chống chịu của TTCK trước các cú sốc bên ngoài, gồm chú trọng nâng cao năng lực quản lý, giám sát, an toàn và ổn định hệ thống tài chính và TTCK, hiện đại hóa các công cụ, hình thức thanh tra, giám sát, thực thi chế tài nghiêm minh đối với các vi phạm trên TTCK, cải thiện hạ tầng cho thị trường.

Nâng hạng TTCK luôn được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm và chỉ đạo sát sao. Mục tiêu tổng quát là phát triển TTCK ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững, hội nhập, với quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 100% GDP vào năm 2025 và đạt 120% GDP vào năm 2030; Mục tiêu cụ thể là phấn đấu đến năm 2025 nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo tiêu chuẩn phân hạng TTCK của các tổ chức quốc tế.

Lệ Giang