Nâng tầm Phú Yên với 3 chiến lược trụ cột về quy hoạch đô thị

Hướng mặt tiền ra biển sẽ là một trong những định hướng chính trong phát triển không gian đô thị Phú Yên.

Đô thị hóa nhanh chóng

Có thể nói, quá trình phát triển đô thị của tỉnh Phú Yên trong 30 năm qua được chia thành 3 giai đoạn. Trong giai đoạn 1989 - 1999, số lượng đô thị được giữ ổn định, việc quy hoạch chung đô thị và quy hoạch chi tiết các khu chức năng trung tâm đô thị được quan tâm hoàn chỉnh. Ở giai đoạn 1999 - 2009, sự phát triển đô thị diễn ra nhanh cả về số lượng và chất lượng. Giai đoạn 2009 - 2019 ghi nhận tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, chất lượng và quy mô đô thị ngày càng đáp ứng bộ tiêu chí phân loại đô thị.

Dấu ấn lớn nhất trong thời kỳ 2009 - 2019 là TP. Tuy Hòa được công nhận là đô thị loại II vào năm 2013, sự kiện đánh dấu sự phát triển về chất của đô thị tỉnh lỵ. Gần đây nhất, đầu tháng 3/2019, TX. Sông Cầu cũng được Bộ Xây dựng công nhận đạt các tiêu chí của đô thị loại III. Trong giai đoạn này, tốc độ đô thị hóa của Phú Yên diễn ra rất nhanh so với các thời kỳ trước. Đến hết năm 2018, tỷ lệ đô thị hóa đạt 34%, dự kiến cuối năm 2019 đạt 38%.

Với việc UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt Quy hoạch xây dựng Vùng Tỉnh (năm 2011) và Chương trình Phát triển đô thị tỉnh Phú Yên đến năm 2025 (năm 2015), không gian đô thị đã được xác định ở phạm vi toàn tỉnh với lộ trình, hướng đi cụ thể, nhằm hoàn thiện và phát triển hệ thống đô thị trên địa bàn tỉnh trong tổng thể hệ thống đô thị quốc gia.

Hiện nay, nhiều khu vực phát triển đô thị trên toàn tỉnh Phú Yên đã được lập quy hoạch chung và xây dựng chương trình phát triển đô thị để từng bước đáp ứng tiêu chí đô thị loại V. Từ 6 phường nội thị của Tuy Hòa, đến nay, toàn tỉnh có 16 phường nội thị, chất lượng sống của người dân đô thị ngày càng được nâng cao, theo kịp đà phát triển chung của khu vực và cả nước.

Ba chiến lược trụ cột

Dựa trên cơ sở Quy hoạch xây dựng Vùng Tỉnh và Chương trình Phát triển đô thị tỉnh Phú Yên đã được phê duyệt, trong giai đoạn tới đây, tỉnh Phú Yên xác định các chiến lược phát triển dựa trên các trụ cột.

Chiến lược thứ nhất là phát triển đô thị theo mô hình các trục động lực. Lấy cơ sở hạ tầng giao thông làm động lực chính. Dựa vào mô hình này, toàn tỉnh có 3 trục phát triển chính là: trục đô thị ven biển, trục đô thị Đông - Tây, trục đô thị Bắc - Nam ở phía Tây.

Với chiến lược này, trục đô thị ven biển sẽ là trục động lực chính với chuỗi đô thị ven biển: Sông Cầu - Tuy An - Tuy Hòa - Đông Hòa. Với chiều dài 189 km bờ biển, dân số trên 500.000 người (chiếm khoảng 54% toàn tỉnh), khu vực này chiếm tới trên 75% tiềm lực kinh tế của tỉnh. Có thể nói, đây là khu vực kinh tế trọng điểm, có trình độ phát triển cao nhất tỉnh...

Với trục đô thị Đông - Tây gồm chuỗi các đô thị Đông Hòa - Tuy Hòa - Phú Thứ - Phú Hòa - Củng Sơn - Hai Riêng - Ealy, đây là chuỗi đô thị phát triển dọc Quốc lộ 25 và Quốc lộ 29, nằm ở hai bên bờ sông Ba. Đặc điểm chính của trục đô thị này là thúc đẩy tiến trình đô thị hóa nông thôn, phát triển dịch vụ với vai trò là cửa ngõ kết nối với các tỉnh Tây Nguyên.

Trục đô thị Bắc - Nam ở phía Tây là chuỗi các đô thị dọc Quốc lộ 19C gồm các đô thị hiện hữu Hai Riêng - Củng Sơn và các đô thị dự kiến hình thành đến năm 2025 là Vân Hòa (Sơn Long) - Trà Kê (Sơn Hội) - Xuân Phước - Xuân Lãnh. Đặc điểm chính là các đô thị nhỏ ở miền núi có chức năng kết nối tiểu vùng, thúc đẩy đô thị hóa nông thôn trên nền tảng phát triển nông nghiệp hàng hóa, thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao và dịch vụ cấp tiểu vùng.

Chiến lược thứ hai là phát triển đô thị hướng biển, gắn kinh tế đô thị với kinh tế biển. Với chiều dài bờ biển 189 km và nhiều bãi biển, đầm vịnh đẹp, nhiều thắng cảnh nổi tiếng, đây sẽ là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển du lịch biển. Bên cạnh đó là quỹ đất ven biển còn dồi dào, nhiều tiềm năng cho phát triển đô thị và dịch vụ. Vì thế, việc phát triển đô thị hướng biển với cấu trúc không gian và hình thái kiến trúc gắn với bờ biển sẽ tạo ra nét đặc trưng đô thị biển của Phú Yên, tạo lợi thế và động lực mạnh mẽ cho sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông, ngư nghiệp sang dịch vụ, du lịch.

Chiến lược thứ ba là phát triển đô thị lấy yếu tố bền vững làm cốt lõi, trong đó, các tiêu chí đô thị tăng trưởng xanh, đô thị sinh thái làm nền tảng và dần tiệm cận các chỉ tiêu đô thị thông minh. Với quan điểm phát triển bền vững là mục tiêu xuyên suốt, việc thực hiện các tiêu chí phát triển bền vững trong phát triển đô thị phải được thực hiện đồng bộ từ công tác quy hoạch, đầu tư hạ tầng và quản lý đô thị.

Ba chiến lược trên tuy có vẻ rời rạc, nhưng thực chất là sự kết hợp đồng bộ, thống nhất dựa trên 3 yếu tố: xác định động lực, quy hoạch không gian lãnh thổ và hoạch định chính sách cho sự phát triển. Các quá trình phát triển đô thị thời gian tới được cần thực hiện dựa trên nền tảng 3 trụ cốt chiến lược này để đưa Phú Yên cất cánh, trở thành một ngôi sao mới trên bản đồ du lịch của quốc gia.

Huỳnh Lữ Tân (Giám đốc Sở Xây dựng Phú Yên)