Nền kinh tế đối mặt với nguy cơ lạm phát tăng cao năm 2024?

Vào cuối tháng 2 năm 2024, dữ liệu kinh tế mới nhất cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng 3,67% so với cùng kỳ năm trước, trong khi lạm phát cơ bản ghi nhận mức tăng ở 2,72%. So sánh với đầu năm 2023, khi CPI tăng đến 4,6% và lạm phát cơ bản lên tới 5,08%, con số mới đánh dấu một sự cải thiện đáng kể, phản ánh sự hạ nhiệt của áp lực giá tiêu dùng và sự ổn định hơn trong nền kinh tế.

Dù có những dấu hiệu tích cực, lo ngại về lạm phát vẫn tồn tại, đặc biệt qua việc phân tích các thành phần của rổ CPI. Một trong những yếu tố đáng chú ý là sự tăng giá đột biến của mặt hàng lương thực, tháng 2 năm 2024 chứng kiến mức tăng 17,36% so với cùng kỳ năm trước và 3,52% so với tháng 12 năm 2023. Trung bình, hai tháng đầu năm 2024 ghi nhận mức tăng 16,49% so với năm ngoái, làm nổi bật nguy cơ lạm phát từ ngành nông nghiệp.

Lạm phát cơ bản tháng Hai từ năm 2020 đến năm 2024.

Sự tăng giá này phần lớn được ghi nhận từ tháng 8 năm 2023, với giá lương thực trong nước tăng mạnh do các yếu tố như thời tiết và thị trường toàn cầu. Đặc biệt, giá gạo toàn cầu đã tăng kỷ lục trong năm 2023, ảnh hưởng đáng kể đến giá gạo trong nước.

Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh vai trò của hiện tượng El Nino, gây khô hạn ở phần lớn châu Á và ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng lương thực, đặc biệt là gạo, làm thắt chặt nguồn cung và đẩy giá lên cao.

Những dự báo cho rằng hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục trong nửa đầu năm 2024, gây thêm nguy cơ cho nguồn cung gạo, lúa mì, dầu cọ và các nông sản khác, cảnh báo về khả năng gián đoạn trong thị trường nông sản toàn cầu.

Với mức tăng giá lương thực tiếp tục trong hai tháng đầu năm 2024, điều này không chỉ phản ánh nguy cơ lạm phát cao từ ngành nông nghiệp mà còn tạo ra áp lực lên CPI tổng thể. Điều này yêu cầu các nhà hoạch định chính sách và các tổ chức tài chính phải nhanh chóng đánh giá và triển khai các biện pháp can thiệp để ổn định giá cả và kiểm soát lạm phát.

Lạm phát đang là một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất, đặc biệt là với sự tăng giá mạnh mẽ của lương thực từ nửa cuối quý 3-2023. Sự gia tăng này không chỉ là một hiện tượng tạm thời mà còn dự báo về một áp lực lạm phát kéo dài trong 6-7 tháng đầu năm 2024. Dù trọng số của nhóm lương thực trong rổ CPI chỉ chiếm 3,67%, sự tăng giá đột biến cùng với sự tăng giá của các nhóm hàng hóa khác có thể khiến cho Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) trở nên khó lường.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, tình trạng này sẽ đặt ra thách thức lớn cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc duy trì một chính sách tiền tệ linh hoạt. Đặc biệt là trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn giữ lãi suất đô la Mỹ ở mức cao, điều này tạo thêm áp lực cho chính sách tiền tệ trong nước. Nếu lạm phát cao kéo dài, có thể dẫn đến tình trạng tăng lãi suất huy động, ảnh hưởng đến dòng tiền trong hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, theo các số liệu sơ bộ, nền kinh tế Việt Nam vẫn cho thấy sự ổn định vĩ mô. Lạm phát trong hai tháng đầu năm 2024 tuy có xu hướng tăng nhưng vẫn thấp hơn mục tiêu kiểm soát 4-4,5% do Quốc hội đặt ra.

Tỷ giá và lãi suất có dấu hiệu tăng nhẹ nhưng không đáng kể trong ngắn hạn. Thanh khoản của hệ thống ngân hàng vẫn dồi dào, cho thấy khả năng duy trì mức lãi suất thấp trong nền kinh tế.

Các chuyên gia đề xuất rằng, để ứng phó với nguy cơ lạm phát, cần có các biện pháp điều chỉnh linh hoạt trong chính sách tiền tệ và tài khóa, đồng thời tăng cường giám sát thị trường để kịp thời điều chỉnh các biến động giá cả. Việc tăng cường hợp tác quốc tế và thúc đẩy cải thiện năng suất trong nước cũng là những yếu tố quan trọng để hỗ trợ nền kinh tế đối mặt với thách thức lạm phát.

Trong giai đoạn tiếp theo, việc theo dõi sát sao các chỉ số kinh tế và thực hiện các điều chỉnh chính sách kịp thời sẽ là chìa khóa để duy trì sự ổn định vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững.

Minh Phong